Arkeolojik Veriler ve Erzurum- Van Müzeleri Buluntuları Işığında Urartu Madeni Pazubentleri (Kolçakları)

Yiğitpaşa, Davut

Arkeolojik Veriler ve Erzurum- Van Müzeleri Buluntuları Işığında Urartu Madeni Pazubentleri (Kolçakları)

Davut YİĞİTPAŞA (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi)

Arkeoloji ve Sanat

29 0

Yıl: 2016 Cilt: 0 Sayı: 153 Sayfa Aralığı: 59 - 68 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Arkeolojik Veriler ve Erzurum- Van Müzeleri Buluntuları Işığında Urartu Madeni Pazubentleri (Kolçakları)

Öz:

Urartu Krallığı MÖ 9-7. yüzyıllar arasında Van Gölü çevresinde hüküm sürmüştür. En büyük rakibi Kuzey Mezopotamya'daki Assurlardan siyasal ve kültürel olarak etkilenmiş olan Urartular metal işçiliğinde gelişmişler, silahlar ve süs eşyaları üretmişlerdir. Bu eşyalar mezarlara da bırakılmıştır. Süs eşyaları içinde en yaygın olarak kullanılanlar bileziklerdir. Ancak bazen pazubentler ile bilezikler karıştırılmaktadır. Yeni Assur, Urartu ve Geç Hitit kabartmalarında tasvir edilen figürler, hayvan başlı bilezikler ve pazubentler takmışlardır. Pazubentler gümüş, tunç ve demirden yapılmıştır. Takıların yapımında döküm tekniği, ayrıntıların işlenmesinde ise kazıma tekniği kullanılmıştır. Urartu pazubentleri "Açık Uçlular" olarak gruplandırılmıştır. Bu grup, ayrıntı farklılıklarından dolayı alt tiplere ayrılmıştır. Yuvarlak kesitli pazubentlerin uç kısımları genellikle kübik, aslan, yılan-ejder ve boğa-buzağı başlarıyla süslenmiştir.Pazubentlerin (Kolçaklar) çapları bileziklere göre daha büyük, esneklikleri de daha fazla ve açık uçlu ya da birbirinin üzerine bindirilmiş iki uçludur.Süs eşyaları, kötülüklerden korunmaya yarayan bir muska olarak ve toplumsal statüyü göstermek için, kadınlar ve erkekler tarafından kullanılmıştır. Bazı bilezikler ve pazubentler yalnızca kişisel süs eşyası olarak kullanılmamıştır; aynı zamanda koruyucu/tılsım özellikleri de olmalıdır. Urartu Krallığı'nın ilk kurulduğu MÖ 9. ve 8. yüzyılda hayvan başlı bilezikler ve pazubentler ayrıntılı bir şekilde işlenmişken, MÖ 7. yüzyılın ortalarından itibaren stilize edilmeye başlanmıştır. Pazubentler arkeolojik kazılarda az sayıda bulunmuştur. Bu süs eşyalarının çoğunluğu müzelerde ve özel koleksiyonlarda bulunmaktadır. Bu çalışmada Erzurum ve Van Arkeoloji Müzelerine satın alma yoluyla gelen pazubentler incelenmiştir

Anahtar Kelime:

Konular: Arkeoloji

URARTIAN METALLIC PAZUBANTS (ARMBAND) IN THE LIGHT OF ARCHAEOLOGICAL DATAS AND ERZURUM AND VAN MUSEUM FINDS

Öz:

Urartian Kingdom reigned in between BC 9. and 7. centuries around Van Lake. Urartians have been affected as political and cultural by biggest rival of Assur in North Mesopotamia.Urartians advanced in metalworking, produced weapons and ornaments. These ornaments also had been put into tombs. Bracelets are most commonly used in ornaments. But sometimes the bracelets with the armlets are mixed. Figures worn animal head bracelets and armlets that represented in Urartian, Late Hittites and Late Assyrian reliefs. Armbands were made of silver, bronze and iron. Casting technique in jewelry making and scraping technique in embroidering the details were used. Urartian armbands were grouped as “open ended”. This group was divided into subtypes according to the differences in detail. The ends of circular -section armbands were decorated with cubic, lion, snake-dragon, bull-calf heads. Compared to bracelets, armbands have bigger diameter, more flexibility and more open-ended or superimposed on each other. Ornaments had been served as amulet for protect from badness and show social rank by men and woman. Some bracelets and armbandswere not only worn as personal ornaments but also as protective/talisman wares. Although, in 8th and 9th century BC when Urartu Kingdom first established, animal head bracelets and arnbands were decorated in detail, they began to be stylized in the middle of 7th century. Armlets had been found few in numbers during archaeological excavations. Majority of these ornaments are in museums and private collections. Within study have been examined armbands had been come by buy to in Erzurum and Van Archaeology Museum

Anahtar Kelime:

Konular: Arkeoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Barnett, R. D. 1954. “The Archaeology of Urartu”, Rencontre Assyriologique Internationale, Compte rendu III:10-18.
Barnett, R. D. 1963. “The Urartian Cemetary at Igdyr”, Anatolian Studies 13: 153-198.
Başaran, S. 1979. “Van Bölge Müzesi’nden İki Urartu Bakracı”, Anadolu Araştırmaları 7: 79-92.
Başoğlu, T. 1974. Bronz Döküm. İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yayını No. 63, İstanbul.
Belli, O. 2004. “Bilezikler”, O. Belli (yay.) Urartu: Savaş ve Estetik: 166-175. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
Belli, O. 2010. Urartu Takıları. Türkiye Turing ve Otomobil Yayınları, İstanbul.
Biscione, R. 1994. “Recent Urartian Discoveries in Armenia: The Columbarium of Erevan”, Studi Miceni ed Egeo-anatolici 34: 115-135.
Black, J. ve A. Green 1992. Gods, Demons and Symbols of Ancient Mesopotamia: An Illustrated Dictionary. University of Texas Press, Austin.
Çavuşoğlu, R. 2011. “Urartu Takıları”, K. Köroğlu ve E. Konyar (yay.) Urartu-Biainili: Doğu’da Değişim / Urartu-Biainili: Transformation in the East: 248-263. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
Çavuşoğlu, R. ve H. Biber 2008. “Van/Kalecik Urartu Nekropolü Üzerine Bir Değerlendirme”, E. Genç ve D. Çelik (yay.) Aykut Çınaroğlu’na Armağan: 189-212. Ege Yayınları, İstanbul.
Çilingiroğlu, A. 1997. Urartu Krallığı, Tarihi ve Sanatı. Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı, İzmir.
Demircan, H. 2009. Malatya Müzesi’nde Yer Alan Bir Grup Urartu Tunç İğne ve Bilezikleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
Kohlmeyer, K. 1991. “Armlets”, R. Merhav (yay.) Urartu, A Metalworking Center in the First Millennium B.C.E.: 177-183. Israel Museum Print, Jerusalem.
Köroğlu, G. 2004. Anadolu Uygarlıklarında Takı. Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Köse, O. E. 2008. Erzurum Arkeoloji Müzesi’nde Bulunan Urartu Dönemi’ne Ait Madeni Bilezikler ve Pazubentler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Özgüç, T. 1948. Ön Tarih’te Anadolu’da Ölü Gömme Adetleri. Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
Özgüç, T. 1969. Altıntepe II, Depo Binası ve Fildişi Eserler. Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
Roaf, M. 1996. Mezopotamya ve Eski Yakın Doğu. Atlaslı Büyük Uygarlıklar Ansiklopedisi 9, İletişim Yayınları, İstanbul.
Seidl, U. 1994. “Der Thron von Toprakkale. Ein neuer Rekon-struktionsversuch”, Archäologische Mitteilungen aus Iran und Turan 27: 67-84.
Türe, A. ve M. Y. Savaşçın 2003. Anadolu Antik Takıları. Goldaş Yayınevi, İstanbul.
Yiğitpaşa, D. 2016. “Arkeolojik Veriler ve Müze Buluntuları Işığında Urartu Madeni Bilezikleri”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research 9/42: 999- 1118.

APA	Yiğitpaşa D (2016). Arkeolojik Veriler ve Erzurum- Van Müzeleri Buluntuları Işığında Urartu Madeni Pazubentleri (Kolçakları). , 59 - 68.
Chicago	Yiğitpaşa Davut Arkeolojik Veriler ve Erzurum- Van Müzeleri Buluntuları Işığında Urartu Madeni Pazubentleri (Kolçakları). (2016): 59 - 68.
MLA	Yiğitpaşa Davut Arkeolojik Veriler ve Erzurum- Van Müzeleri Buluntuları Işığında Urartu Madeni Pazubentleri (Kolçakları). , 2016, ss.59 - 68.
AMA	Yiğitpaşa D Arkeolojik Veriler ve Erzurum- Van Müzeleri Buluntuları Işığında Urartu Madeni Pazubentleri (Kolçakları). . 2016; 59 - 68.
Vancouver	Yiğitpaşa D Arkeolojik Veriler ve Erzurum- Van Müzeleri Buluntuları Işığında Urartu Madeni Pazubentleri (Kolçakları). . 2016; 59 - 68.
IEEE	Yiğitpaşa D "Arkeolojik Veriler ve Erzurum- Van Müzeleri Buluntuları Işığında Urartu Madeni Pazubentleri (Kolçakları)." , ss.59 - 68, 2016.
ISNAD	Yiğitpaşa, Davut. "Arkeolojik Veriler ve Erzurum- Van Müzeleri Buluntuları Işığında Urartu Madeni Pazubentleri (Kolçakları)". (2016), 59-68.

APA	Yiğitpaşa D (2016). Arkeolojik Veriler ve Erzurum- Van Müzeleri Buluntuları Işığında Urartu Madeni Pazubentleri (Kolçakları). Arkeoloji ve Sanat, 0(153), 59 - 68.
Chicago	Yiğitpaşa Davut Arkeolojik Veriler ve Erzurum- Van Müzeleri Buluntuları Işığında Urartu Madeni Pazubentleri (Kolçakları). Arkeoloji ve Sanat 0, no.153 (2016): 59 - 68.
MLA	Yiğitpaşa Davut Arkeolojik Veriler ve Erzurum- Van Müzeleri Buluntuları Işığında Urartu Madeni Pazubentleri (Kolçakları). Arkeoloji ve Sanat, vol.0, no.153, 2016, ss.59 - 68.
AMA	Yiğitpaşa D Arkeolojik Veriler ve Erzurum- Van Müzeleri Buluntuları Işığında Urartu Madeni Pazubentleri (Kolçakları). Arkeoloji ve Sanat. 2016; 0(153): 59 - 68.
Vancouver	Yiğitpaşa D Arkeolojik Veriler ve Erzurum- Van Müzeleri Buluntuları Işığında Urartu Madeni Pazubentleri (Kolçakları). Arkeoloji ve Sanat. 2016; 0(153): 59 - 68.
IEEE	Yiğitpaşa D "Arkeolojik Veriler ve Erzurum- Van Müzeleri Buluntuları Işığında Urartu Madeni Pazubentleri (Kolçakları)." Arkeoloji ve Sanat, 0, ss.59 - 68, 2016.
ISNAD	Yiğitpaşa, Davut. "Arkeolojik Veriler ve Erzurum- Van Müzeleri Buluntuları Işığında Urartu Madeni Pazubentleri (Kolçakları)". Arkeoloji ve Sanat 153 (2016), 59-68.