Ordu ilinin ekonomik öneme sahip yenilebilen doğa mantarları

KAPLAN, Melis; Peksen, Aysun

Ordu ilinin ekonomik öneme sahip yenilebilen doğa mantarları

Aysun PEKŞEN, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, SAMSUN)

Melis KAPLAN (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, SAMSUN)

Akademik Ziraat Dergisi

19 2

Yıl: 2017 Cilt: 6 Sayı: Özel Sayı Sayfa Aralığı: 335 - 342 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ordu ilinin ekonomik öneme sahip yenilebilen doğa mantarları

Öz:

Doğa mantarları kendilerine özgü lezzet ve aromaları nedeni ile halkımız tarafından sevilerek tüketilen besinlerdir. Gıda olmalarının yanı sıra köylüler için önemli bir geçim kaynağıdırlar. İhracatı yapılan mantarların büyük bir bölümü köylüler tarafından ormanlardan toplanmakta ve ülke ekonomisine önemli katkılar sağlamaktadır. Bu çalışma Ordu ili makromantar mikobiyotasında mevcut ekonomik öneme sahip ve köylüler tarafından toplanarak yerel pazarlarda satılan mantar türlerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmada 13 familyaya ait 22 mantar türü belirlenmiştir. Bu türler arasında Boletus edulis, Cantharellus cibarius, Hydnum repandum ve Morchella türleri gibi yurt dışına ihraç potansiyeli olan ve besin değeri yüksek türler bulunmaktadır. Ordu ilinde bulunan Agaricus bisporus, Pleurotus ostreatus, Flammulina velutipes ve Tuber aestivum gibi yenilebilen doğa mantarları hem kültüre alma çalışmaları hem de kültürü yapılan mantar türlerinden yeni çeşitlerin geliştirilmesinde gen kaynağı durumundadır. Mantar toplama sırasında yapılan hatalar sonucu mantar zehirlenmeleri ile karşılaşılması iç piyasadaki mantar tüketimini olumsuz etkilemektedir. Bilinçsizce ve aşırı yapılan toplamalar doğa mantarı popülasyonlarına zarar vermekte ve doğa mantarlarının gerçek potansiyel faydalarından yararlanmayı engellemektedir. Mantar türlerinin tanımlanması ve toplanması konularında paydaşların bilgilendirilmesi bu olumsuzlukların giderilmesinde büyük önem taşımaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji

Edible wild mushrooms having economic importance of Ordu province

Öz:

Wild mushrooms are commonly consumed by the Turkish public fond of them due to their taste and flavor. Besides wild mushrooms are foods for the villagers, they are also important source of income. A big part of wild mushrooms exported are picked up by villagers from the forests and they provide essential contribution to national economy. This study was conducted to determine the wild mushrooms species existed in mycobiota of Ordu province that are economic importance and are sold in local markets after collected by the villagers. In the study, 22 mushrooms species belonged to 13 families are determined. Boletus edulis, Cantharellus cibarius, Hydnum repandum and Morchella species with high nutritive value and export potential are among these mushrooms. Edible wild mushrooms such as Agaricus bisporus, Pleurotus ostreatus, Flammulina velutipes and Tuber aestivum existed in Ordu province are important gene sources for both domestication studies of wild mushrooms and developing of new varieties from current varieties. Mushroom poisoning due to incorrect collection of them negatively affects mushroom consumption in domestic market. Unconsciously and excessively collection of them destroy natural mushrooms populations and prevent getting of exact potential benefits of wild mushrooms. Informing of stakeholders on identification and collecting mushroom species have big importance in eliminating of these problems.

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Agrahar-Murugkar, D., Subbulakshmi, G., 2005. Nutritional value of edible wild mushrooms collected from the Khasi hills of Meghalaya. Food Chem., 89(4): 599- 603.
Alan, R., Padem, H., 1990. Çayır mantarı (Agaricus campestris)'nın besin değeri üzerine bir araştırma. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 14: 1-7.
Anonim, 2016a. T.C. Ordu Valiliği, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Gezi Rehberi Anonim, 2016b. http://cografyaharita.com/turkiye_mulki _idare_haritalari4.html
Anonim, 2016c. http://www.hurriyet.com.tr/ordudamantar-zehirlenmesi-27430328 Bessette, A.E., Bessette A.R., Fischer, D.W., 1997. Mushrooms of Northeastern North America, Syracusa University Press, Hong Kong, 582 pp.
Breene, W., 1990. Nutritional and medicinal value of speciality mushrooms. J. Food Protec., 53: 883-894.
Courtecuisse, R., Duhem, B., 1995. Mushrooms and Toadstools of Britain & Europe. D&N Publishing, Wiltshire, 480 pp.
Eren, E., Pekşen A., 2016. Türkiye'de kültür mantarı sektörünün durumu ve geleceğine bakış. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 4(3): 189-196.
Geloğlu, İ., Pekşen, A., Ünal, S., 2014. Trüf mantarları. Türkiye II. Orman Entomolojisi ve Patolojisi Sempozyumu Bildiriler Kitabı (Ed. Kaygın, A.T.), 7-9
Nisan 2014, ISBN: 978-605-4610-46-4, Antalya. Gunde-Cimerman, N., 1999. Medicinal value of the genus Pleurotus (Fr.) P. Karst. (Agaricales S.I.,
Basidiomycetes). International Journal of Medicinal Mushrooms, 1: 69-80.
Kalac, P., Svoboda, L., 2000. A review of trace element concentrations in edible mushrooms. Food Chemistry, 69: 273-281.
İlbay, E., 2000. Kültürü yapılan yenilebilir mantarlar. Türkiye VI. Yemeklik Mantar Kongresi Bildirileri. Ege Üniversitesi Bergama Meslek Yüksek Okulu, 20- 22 Eylül 2000, Bergama.
Manzi, P., Gambelli, L., Marconi, S., Vivanti, V., Pizzoferrato, L., 1999. Nutrients in edible mushrooms: an interspecies comparative study. Food Chemistry, 65: 477-482.
Mat, A., 1997. Türkiye'de Mantar Zehirlenmeleri ve Zehirli Mantarlar. Tübitak Başvuru Kitapları, Tübitak Matbaası, Ankara.
Okan, O.T., Yıldız, S., Yılmaz, A., Barutçiyan, J., Deniz, I., 2013. Wild edible mushrooms having an important potential in East Black Sea Region. International Caucasian Forestry Symposium, 24-26 October 2013, Artvin.
Pekşen, A., 2015. Mantar zehirlenmeleri ve başlıca zehirli mantarlar. Ordu'da Gıda Güvenliği Dergisi, 25: 11- 17.
Pekşen, A., Akdeniz, H., 2012. Organik ürün olarak doğa mantarları. Düzce Üniversitesi Ormancılık Dergisi, 8(1): 34-40.
Pekşen, A., Karaca, H.G., 2000. Samsun ili ve çevresinde saptanan yenilebilir mantar türleri ve bunların tüketim potansiyeli. 100-111. Türkiye VI. Yemeklik Mantar Kongresi 20-22 Eylül 2000 Bildirileri, Bergama, İzmir.
Pekşen, A., Karaca, G., 2003. Macrofungi of Samsun province. Turkish Journal of Botany, 27(3): 173- 184.
Pekşen, A., Kibar, B., Yakupoğlu, G., 2007. Yenilebilir bazı Lactarius türlerinin morfolojik özelliklerinin, protein ve mineral içeriklerinin belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(3): 301-305.
Pekşen, A., Yakupoğlu, G., Kibar, B., 2008a. Some chemical components of Lactarius pyragalus from diverse locations. Asian Journal of Chemistry, 20(4): 3109- 3114.
Pekşen, A., Yakupoğlu, G., Kibar, B., 2008b. Yenilebilir doğa mantarlarından Macrolepiota procera ve Polyporus squamosus. Türkiye VIII. Yemeklik Mantar Kongresi Bildiriler ve Posterler Kitabı.
Pekşen, A., Bulam, S., Üstün, N.Ş., 2016. Edible wild mushrooms sold in Giresun local markets. 1st International Mediterranean Science and Engineering Congress (IMSEC 2016) Çukurova University, Congress Center, October 26-28, 2016, pp. 3448-3452, Adana, Turkey.
Phillips, R., 1981. Mushrooms and Other Fungi of Great Britain & Europe, New Interlitho S. P. A., Milan, 288 p.
Pilz, D., Mclain, R., Alexander, S., Villarreal-Ruiz, S.B., Wurtz Parks, C.G., McFarlane, E., Baker, B., Molina, R.,
Smith, J.E., 2007. Ecology and Management of Morels Harvested From the Forests of Western North America. United States Department of Agriculture Forest Service Pacific Nortwest Research Station. General Technical Report, PNWGTR-710, March 2007.
Royse, D.J., 2014. A global perspective on the high five: Agaricus, Pleurotus, Lentinula, Auricularia & Flammulina. In: Manjit Singh (Ed.) Proceedings of the 8th International Conference on Mushroom Biology and Mushroom Products, Pages 1-6, New Delhi, India.
Türkoğlu, A., Castellano, M.A., Trappe, J.M., Güngör, M.Y., 2015. Turkish truffles I: 18 new records for Turkey. Turkish Journal of Botany, 39: 359-376.
Yılmaz, H., Zencirci, N., 2016. Ethnomycology of macrofungi in the Western Black Sea Region of Turkey: identification to marketing. Econ. Bot., 1-15.

APA	Peksen A, KAPLAN M (2017). Ordu ilinin ekonomik öneme sahip yenilebilen doğa mantarları. , 335 - 342.
Chicago	Peksen Aysun,KAPLAN Melis Ordu ilinin ekonomik öneme sahip yenilebilen doğa mantarları. (2017): 335 - 342.
MLA	Peksen Aysun,KAPLAN Melis Ordu ilinin ekonomik öneme sahip yenilebilen doğa mantarları. , 2017, ss.335 - 342.
AMA	Peksen A,KAPLAN M Ordu ilinin ekonomik öneme sahip yenilebilen doğa mantarları. . 2017; 335 - 342.
Vancouver	Peksen A,KAPLAN M Ordu ilinin ekonomik öneme sahip yenilebilen doğa mantarları. . 2017; 335 - 342.
IEEE	Peksen A,KAPLAN M "Ordu ilinin ekonomik öneme sahip yenilebilen doğa mantarları." , ss.335 - 342, 2017.
ISNAD	Peksen, Aysun - KAPLAN, Melis. "Ordu ilinin ekonomik öneme sahip yenilebilen doğa mantarları". (2017), 335-342.

APA	Peksen A, KAPLAN M (2017). Ordu ilinin ekonomik öneme sahip yenilebilen doğa mantarları. Akademik Ziraat Dergisi, 6(Özel Sayı), 335 - 342.
Chicago	Peksen Aysun,KAPLAN Melis Ordu ilinin ekonomik öneme sahip yenilebilen doğa mantarları. Akademik Ziraat Dergisi 6, no.Özel Sayı (2017): 335 - 342.
MLA	Peksen Aysun,KAPLAN Melis Ordu ilinin ekonomik öneme sahip yenilebilen doğa mantarları. Akademik Ziraat Dergisi, vol.6, no.Özel Sayı, 2017, ss.335 - 342.
AMA	Peksen A,KAPLAN M Ordu ilinin ekonomik öneme sahip yenilebilen doğa mantarları. Akademik Ziraat Dergisi. 2017; 6(Özel Sayı): 335 - 342.
Vancouver	Peksen A,KAPLAN M Ordu ilinin ekonomik öneme sahip yenilebilen doğa mantarları. Akademik Ziraat Dergisi. 2017; 6(Özel Sayı): 335 - 342.
IEEE	Peksen A,KAPLAN M "Ordu ilinin ekonomik öneme sahip yenilebilen doğa mantarları." Akademik Ziraat Dergisi, 6, ss.335 - 342, 2017.
ISNAD	Peksen, Aysun - KAPLAN, Melis. "Ordu ilinin ekonomik öneme sahip yenilebilen doğa mantarları". Akademik Ziraat Dergisi 6/Özel Sayı (2017), 335-342.