ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLİŞSEL ÇARPITMA, GENEL ÖZYETERLİK İNANÇLARI VE BAŞARI/BAŞARISIZLIK YÜKLEMELERİNİN İNCELENMESİ

Yıl: 2015 Cilt: 10 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 477 - 494 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLİŞSEL ÇARPITMA, GENEL ÖZYETERLİK İNANÇLARI VE BAŞARI/BAŞARISIZLIK YÜKLEMELERİNİN İNCELENMESİ

Öz:
Bu araştırma, öğretmen adaylarının bilişsel çarpıtma düzeyleri, özyeterlik inançları ve başarı ve başarısızlıklarına ilişkin yüklemeleri arasındaki ilişkileri tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Bilişsel Çarpıtma Ölçeği (Briere, 2000), Genel Özyeterlik Ölçeği (Magaletta ve Oliver, 1999) ve Başarı/Başarısızlık Yüklemeleri Ölçeği (Sucuoğlu, 2003) kullanılmıştır. Çalışma, farklı anabilim dallarında öğrenim gören 384 öğretmen adayı üzerinde yürütülmüştür. Elde edilen veriler bağımsız gruplar t-testi ve pearson korelasyon yöntemleriyle analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre; öğretmen adaylarının bilişsel çarpıtma düzeyleri cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermezken, genel özyeterlik ölçeğinin "sürdürme çabası - ısrar" alt boyutunda bayan öğretmen adaylarının lehine anlamlı bir fark olduğu görülmüş ancak ölçek toplam puanlarında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Söz konusu alt ölçekten elde edilen sonuç, bayan öğretmen adaylarının giriştikleri bir faaliyetin üstesinden gelmek için daha kararlı davrandıklarını göstermektedir. Öğretmen adaylarının başarı ve başarısızlıklarına ilişkin yüklemeler içsellik-dışsallık boyutunda değerlendirildiğinde, başarılar konusunda cinsiyetler arasında önemli bir farklılık görülmezken, başarısızlıklar konusunda bayan öğretmen adaylarının içsel yüklemeleri daha fazla yaptıkları görülmüştür. İçsel nedenlere yükleme yapanların kontrol odağı bakımından da iç kontrol merkezine sahip oldukları ifade edilir. Bu bulgu, bayan öğretmen adaylarının kendi davranış ve faaliyetlerinin yaşamlarındaki birçok olay üzerinde yorumlanmıştır. Bunun yanı sıra elde edilen bir diğer önemli sonuç da başarısızlıkların dışsal sebeplere (aileye) yüklenmesiyle genel özyeterlik inancı arasındaki negatif ilişki olmuştur. Bu da genel özyeterlik inançları düşük olan öğretmen adaylarının, başarısızlıklarına ilişkin değerlendirmelerinde daha çok kendileri dışında sebep gösterdikleri şeklinde yorumlanmıştır
Anahtar Kelime:

STUDY OF COGNITIVE DISTORTION, GENERAL SELFEFFICACY BELIEFS AND SUCCESS/FAILURE ATTRIBUTIONS OF TEACHER CANDIDATES

Öz:
This study was conducted in order to detect correlations betweencognitive distortion levels, self-efficacy beliefs, success and failure attributions of candidate teachers. The study employed CognitiveDistortion Scale (Briere, 2000), General Self-efficacy Scale (Magalettaand Oliver, 1999) and Success/Failure Attributions Scale (Sucuoğlu, 2003) for data collection. The study was conducted on 384 teachercandidates from various departments. Data was analyzed throughindependent group t-test and Pearson correlation methods. According to the study findings, cognitive distortion levels ofcandidate teachers did not differ significantly in terms of gender while asignificant difference was detected under the “perseverance -insistence” sub-dimension of general self-efficacy scale in favor of femalecandidates though no significant difference was found in total scale scores. Result of this subscale demonstrates that female teachercandidates are decisive in overcoming an activity they embark on. When success and failure attributions of candidate teachers were assessed interms of internality-externality, no significant difference was foundbetween genders in terms of success while female candidate teachers were found to employ more internal attributions in case of failure.Those who attribute to internal causes are said to have an inner controlfocus. This finding was interpreted as female teacher candidates believing more strongly that their behavior and actions would beinfluential on many aspects of their lives. Another important conclusionwas the negative correlation between attributing failure on external causes (family) and general self-efficacy beliefs. This was interpreted ascandidate teachers with poor self-efficacy beliefs resorting more to external causes while evaluating their failure.Introduction and Study Goal: The goal of this study is to examinecognitive distortion levels, self-efficacy beliefs, success and failure attributions of candidate teachers through a relational model. Selfefficacybelief of an individual is closely related to cognitive distortions.Features such as positive or negative self-perception, self-accusation and despair play important roles in establishment of the individual’sself-efficacy belief. On the other hand, success or failure attributions will be influenced by both cognitive distortions and self-efficacy belief.Finding out what people attribute their success and failure to anddetecting any mistakes in those attributions might be important in guiding people to favorable behaviors. Ideally, high cognitive distortions and poor self-efficacy belief are expected to determine attribution of success and failure to internal or external causes. One of the goals of this study is to test this hypothesis. Through these goals, writer soughtanswers to the main problem and sub-problems below: Problem phrase: Are cognitive distortions and general self-efficacy beliefs and success/failure attributions related? Based on this problem, writers sought answers to the problems below:1. Do cognitive distortion levels of candidate teachers differsignificantly in terms of gender?2. Do general self-efficacy beliefs of candidate teachers differsignificantly in terms of gender?3. Do success/failure attributions of candidate teachers differsignificantly in terms of gender?4. Is there a significant relationship between cognitivedistortion levels and general self-efficacy beliefs of candidate teachers?5. Is there a significant relationship between cognitivedistortion levels and success/failure attributions of candidate teachers?6. Is there a significant relationship between self-efficacybeliefs and success/failure attributions of candidate teachers?Theoretical Framework: Cognitive distortion levels, self-efficacybeliefs, success/failure attributions of candidate teachers wereexamined in this study. Basic theory of cognitive therapy is that onemust focus on cognitive content of a response to an upsetting event oridea in order to understand the causes of an emotional event or Ndisturbance. Beck rejected the idea that depression stemmed fromintroverted anger, suggesting that real causes of depression were cognitive distortions of people in evaluating events and schemes that they developed in early stages of life. Schemes are inactive in the absence of stress and are activated only when triggered by a specific stressor or a particular environment. Activation of the schemes causesnegative evaluation of self-knowledge and formation of cognitivemistakes. According to Beck (1979), depression is closely related tonegative distortions in information processing stages of people and there is a strong negative association between depression and reality;cognitive distortions increase the probability of forming a depressionlike“negative cognitive trio” (negative evaluation of one’s self, world (environment) and future). Therefore, cognitive therapy aims to revealthat those distorted ideas and interpretations are not realistic and change those cognitive processes that cause dysfunction. Anothervariable dealt with in this study are success and failure attributions. Attribution theories were led by theorists such as Kelley and Heider whobelieved that people were beings who resembled scientists in the way that they tried to understand causes of actions and events and controltheir environment and the most popular attribution theory today is the one developed by Weiner. According to attribution theorists, individualssystematically evaluate the causes of behaviors in order to makegeneralizations on how various outcomes are achieved. According to Weiner (1984), desire to understand and elicit meanings fromexperiences is a power that motivates people. Scientists interested in this topic reviewed explanations of people on the causes of good andbad results in cases of success and failure. In general terms, attribu
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AÇIKGÖZ, K. Ü. (2003). Etkili öğrenme ve öğretme. Eğitim Dünyası Yayınları, İzmir.
  • AĞIR, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin bilişsel çarpıtma düzeyleri ile problem çözme becerileri ve umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • AYPAY, A. (2010). The adaptation study of general self-efficacy scale to turkish. Inonu Universty Journal of the Faculty of Education, 11 (2) 113-131.
  • BANDURA, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change, Psychological Rewiev, 84 (2), 191-215.
  • BANDURA, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of Human Behavior, 4, 71-81.
  • BİLGE, F., ARSLAN, A. (2001). Yetişkinlerin akılcı olmayan düşüncelerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2 (16), 23-30.
  • BİRİNCİ, F., DİRİK, G. (2010). Depresif realizm: Mutluluk ya da nesnellik, Türk Psikiyatri Dergisi, 21 (1), 60-67.
  • BURGER, J. M. (2004). Kişilik. (Çeviren: İnan Deniz ve Erguvan Sarıoğlu) Kaknüs Yayınları, İstanbul.
  • COREY, G. (2008) Pskolojik danışma, psikoterapi kuram ve uygulamaları (Çev.: Tuncay Ergene). Mentis Yayıncılık, Ankara.
  • ÇAPRİ, B., KAN, A. (2006). Öğretmen kişilerarası özyeterlik ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 1 (2), 48-61.
  • EKİCİ, G. (2009). Biyoloji öz-yeterlik ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 111-124.
  • EKİCİ, G. (2012). Akademik özyeterlik ölçeği: Türkçe’ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (43) 174-185.
  • ERDEN, M., AKMAN, Y. (2011). Eğitim psikolojisi (Gelişim-Öğrenme-Öğretme), Arkadaş Yayınları, 16. Baskı, Ankara.
  • ERYÜKSEL, G. N. (1996). Ana-baba ve ergen ilişkilerinin problem çözme iletişim becerileri bilişsel çarpıtmalar ve aile yapısı açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • FİDAN, N. (1996). Okulda öğrenme ve öğretme, Alkım Yayınevi, Ankara.
  • FREEDMAN, J. L., SEARS, O. D., CARLSMITH, J. M. (1998). Sosyal psikoloji. (Çev.: Ali Dönmez). İmge Kitabevi, Ankara.
  • GAMSIZ, Ş., YAZICI, H., ALTUN, F (2013). “Öğretmenlerde A Tipi Kişilik, Stres Kaynakları ve İş Doyumu / Type A Personality, Stress Resources, Self Efficacy And Job Satisfaction Among Teachers”, TURKISH STUDIES – International Periodical Fort he Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 8/8 Summer 2013, www.turkishstudies.net, Doi Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5328, p. 1475-1488.
  • GÖKÇAKAN, Z., GÖKÇAKAN, N. (2005). Depresyonda bilişsel terapi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 1 (1), 91-101.
  • GÖMLEKSİZ, M, N., SERHATLIOĞLU, B (2013). “Okul öncesi öğretmenlerinin özyeterlik inançlarına ilişkin görüşleri / Pre-School Teachers’ Perceptions of Self-Efficacy Beliefs”, TURKISH STUDIES - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 8/7 Summer 2013, www.turkishstudies.net, Doi Number:http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5336, p. 201-221.
  • GÜVEN, N. (2005). İlişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar ve evlilikte problem çözme becerilerinin evlilik doyumu ile ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • GÜVENÇ, H. (2010). Ders çalışma özyeterlik algısı ölçeğinin geliştirme çalışması, YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi (1) 7, 59-69.
  • HAMAMCI, Z. (2002) Ergenlerin yalnızlık düzeyleri ve kişilerarası ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmaları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • KAĞITÇIBAŞI, Ç. (2010). Günümüzde insan ve insanlar: Sosyal psikolojiye giriş. Evrim Yayınları (12. Baskı), İstanbul.
  • KARASAR, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayınları (17. Baskı), Ankara.
  • KESİCİOĞLU, S., GÜVEN, G (2014). “Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Özyeterlik Düzeyleri ile Problem Çözme, Empati ve İletişim Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi / Investigation of the Correlation Between Preservice Early Childhood Teachers’ SelfEfficacy Levels and Problem Solving, Empathy and Communication Skills”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 9/5 Spring 2014, www.turkishstudies.net, Doi Number:http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6784, p. 1371-1383.
  • KILINÇ, H. (2005). Ergenlerin yalnızlık düzeyleri ve kişilerarası ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • KIZGIN, Y., DALGIN, T. (2010). Atfetme teorisi: Öğrencilerin başarı ve başarısızlıklarını değerlendirmedeki atfetme farklılıkları. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (15), 61-78.
  • KÖROĞLU, E. (2005). Düşünsel duygulanımcı davranış terapisi, HYB Yayıncılık, Ankara.
  • KUYUCU, Y. (2007). Boşanmış ailede yetişen ergenlerin bilişsel çarpıtmalarıyla benlik değeri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir
  • LEAHY, R.L. (2007). Bilişsel terapi ve uygulamaları (Çev. Ed. Tahir Özakkaş). Litera Yayıncılık, İstanbul.
  • MANSOURIAN, Y., FORD, N. (2007). Web searchers attributions of success and failure: An empirical study. Journal of Documentation, 63 (5), 659-679.
  • ÖNCÜ, B., SAKARYA, A. (2013). Ergen özkıyımında bilişsel etmenler ve çarpıtmaların rolü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 5 (2), 232-245.
  • ÖNCÜ, H. (2012). Akademik özyeterlik ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13 (1), 183-206.
  • SEÇKİN, A., BAŞBAY, M (2013). “Beden Eğitimi ve Spor Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Özyeterlik İnançlarının İncelenmesi /Investigate Of Teacher’s Self Efficacy Beliefs Of Physical Education And Sport Teacher Canditate’s”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 8/8 Summer 2013, www.turkishstudies.net, Doi Number :http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5305, p. 253-270.
  • SENEMOĞLU, N. (2009). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Geliştirilmiş 15. Baskı. Pegem A Akademi, Ankara.
  • SCHUNK, D.H. (1991). Self-efficacy and academic motivation, educational psychologist, (26), 207-231.
  • SHENK, Z. M. ve diğ. (1997). Helplessnes, self-efficacy, cognitive distortions, and depression in multiple sclerosis and spinal cord injury. The Society of Behavioral Medicine. 19 (3), 287- 294.
  • STACKERT, R.A., BURSIK, K. (2003). Why am I unsatisfied? Adult attachment style, gendered irrational relationship beliefs and young adult romantic relationship satisfaction. Personality and Individual Differences, (34), 1419-1429.
  • SUCUOĞLU, H. (2003). İşbirlikli öğrenmenin öğrencilerin yükleme, edim ve strateji kullanımı üzerindeki etkileri ve işbirlikli öğrenme gruplarındaki etkileşim örüntüleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • WEINER, B. (1985). An attributional theory of achievement motivation and emotion, Psychological Review 92 (4), 548-573.
  • YEŞİLYURT, B. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmen özyeterlik algıları, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 12 (45), 88-104.
  • YENİCE, N. (2012). Öğretmen adaylarının özyeterlik düzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 11 (39), 36-58.
  • YURTAL-DİNÇ, F. (1999). Üniversite öğrencilerinin akılcı olmayan inançlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
APA Göller L (2015). ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLİŞSEL ÇARPITMA, GENEL ÖZYETERLİK İNANÇLARI VE BAŞARI/BAŞARISIZLIK YÜKLEMELERİNİN İNCELENMESİ. , 477 - 494.
Chicago Göller Levent ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLİŞSEL ÇARPITMA, GENEL ÖZYETERLİK İNANÇLARI VE BAŞARI/BAŞARISIZLIK YÜKLEMELERİNİN İNCELENMESİ. (2015): 477 - 494.
MLA Göller Levent ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLİŞSEL ÇARPITMA, GENEL ÖZYETERLİK İNANÇLARI VE BAŞARI/BAŞARISIZLIK YÜKLEMELERİNİN İNCELENMESİ. , 2015, ss.477 - 494.
AMA Göller L ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLİŞSEL ÇARPITMA, GENEL ÖZYETERLİK İNANÇLARI VE BAŞARI/BAŞARISIZLIK YÜKLEMELERİNİN İNCELENMESİ. . 2015; 477 - 494.
Vancouver Göller L ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLİŞSEL ÇARPITMA, GENEL ÖZYETERLİK İNANÇLARI VE BAŞARI/BAŞARISIZLIK YÜKLEMELERİNİN İNCELENMESİ. . 2015; 477 - 494.
IEEE Göller L "ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLİŞSEL ÇARPITMA, GENEL ÖZYETERLİK İNANÇLARI VE BAŞARI/BAŞARISIZLIK YÜKLEMELERİNİN İNCELENMESİ." , ss.477 - 494, 2015.
ISNAD Göller, Levent. "ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLİŞSEL ÇARPITMA, GENEL ÖZYETERLİK İNANÇLARI VE BAŞARI/BAŞARISIZLIK YÜKLEMELERİNİN İNCELENMESİ". (2015), 477-494.
APA Göller L (2015). ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLİŞSEL ÇARPITMA, GENEL ÖZYETERLİK İNANÇLARI VE BAŞARI/BAŞARISIZLIK YÜKLEMELERİNİN İNCELENMESİ. Turkish Studies (Elektronik), 10(3), 477 - 494.
Chicago Göller Levent ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLİŞSEL ÇARPITMA, GENEL ÖZYETERLİK İNANÇLARI VE BAŞARI/BAŞARISIZLIK YÜKLEMELERİNİN İNCELENMESİ. Turkish Studies (Elektronik) 10, no.3 (2015): 477 - 494.
MLA Göller Levent ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLİŞSEL ÇARPITMA, GENEL ÖZYETERLİK İNANÇLARI VE BAŞARI/BAŞARISIZLIK YÜKLEMELERİNİN İNCELENMESİ. Turkish Studies (Elektronik), vol.10, no.3, 2015, ss.477 - 494.
AMA Göller L ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLİŞSEL ÇARPITMA, GENEL ÖZYETERLİK İNANÇLARI VE BAŞARI/BAŞARISIZLIK YÜKLEMELERİNİN İNCELENMESİ. Turkish Studies (Elektronik). 2015; 10(3): 477 - 494.
Vancouver Göller L ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLİŞSEL ÇARPITMA, GENEL ÖZYETERLİK İNANÇLARI VE BAŞARI/BAŞARISIZLIK YÜKLEMELERİNİN İNCELENMESİ. Turkish Studies (Elektronik). 2015; 10(3): 477 - 494.
IEEE Göller L "ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLİŞSEL ÇARPITMA, GENEL ÖZYETERLİK İNANÇLARI VE BAŞARI/BAŞARISIZLIK YÜKLEMELERİNİN İNCELENMESİ." Turkish Studies (Elektronik), 10, ss.477 - 494, 2015.
ISNAD Göller, Levent. "ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLİŞSEL ÇARPITMA, GENEL ÖZYETERLİK İNANÇLARI VE BAŞARI/BAŞARISIZLIK YÜKLEMELERİNİN İNCELENMESİ". Turkish Studies (Elektronik) 10/3 (2015), 477-494.