TÜKENMİŞLİK SENDROMU: GEMİ KAPTANLARI VE GÜVERTE ZABİTLERİ ÜZERİNE TANIMLAYICI BİR ÇALIŞMA

Zorba, Yusuf

TÜKENMİŞLİK SENDROMU: GEMİ KAPTANLARI VE GÜVERTE ZABİTLERİ ÜZERİNE TANIMLAYICI BİR ÇALIŞMA

Yusuf ZORBA (Dokuz Eylül Üniversitesi, Denizcilik Fakültesi, İzmir)

Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi

11 1

Yıl: 2016 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 97 - 127 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

TÜKENMİŞLİK SENDROMU: GEMİ KAPTANLARI VE GÜVERTE ZABİTLERİ ÜZERİNE TANIMLAYICI BİR ÇALIŞMA

Öz:

Denizcilik açısından gemi adamlarının sürdürülebilir koşullarda çalışmalarını sağlamanın önemi oldukça yüksektir ve bu hususun önündeki en büyük engellerden birisinin "tükenmişlik" olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmanın amacı, gemilerde yönetim seviyesinde görev yapan Kaptan ve güverte zabitlerinde tükenmişliğin araştırılması, tükenmişlik sendromuna etki eden mesleki unsurların tanımlanmasıdır. Bu amaçla Maslach Tükenmişlik Ölçeği ve kişisel bilgi ve değerlendirme formu kullanılarak ölçümler yapılmıştır. Araştırma sonucunda Kaptan ve Zabitlerin normal seviyede duygusal tükenme ve duyarsızlaşma yaşadıkları ancak yüksek seviyede kişisel başarısızlık yaşadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca en fazla tükenmişlik duygusunun 25-29 yaş arasında, 1-5 yıl deniz tecrübesine sahip bireylerde görüldüğü ortaya çıkmıştır. En önemli nedenler aileden uzak kalma ve yalnızlık olurken, yalnızlık ve stres bireyi en çok zorlayan hususlar olarak ifade edilmiştir. Emniyet yönetim sistemleri, gemi ve liman güvenliği kodu gibi uygulamalardan dolayı istenen evrak işlemleri ve diğer gemi adamlarının sorunları ile ilgilenmek zorunda kalmak en sevilmeyen ve en çok yıldıran unsurlar olarak tükenmişlik üzerinde etkili bulunmuştur. Ayrıca, demografik özelliklerin tükenmişlik üzerinde önemli etkileri olmadığı saptanmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: İş Mühendislik, Deniz Denizcilik İşletme İktisat

BURNOUT SYNDROME: DESCRIPTIVE STUDY ON MASTERS AND DECK OFFICERS

Öz:

It is highly important to provide sustainable work conditions for seafarers in maritime sector and it is thought that one of the biggest barriers in this issue is "burnout". The purpose of this study is to investigate burnout and to define the proffessional factors affecting burnout syndrome on masters and officers serving in managerial level on board ships. For this purpose, measurements were performed using Maslach Burnout Inventory and personal information and evaluation form. According to results, it was concluded that when the level of emotional exhaustion and depersonalization of masters and officers is "normal", "personal accomplishment" is at the least level. Also the highest score of burnout feeling is seen in 25-29 year-olds, and 1-5 year sea experienced seafarers. When the most important reasons are to stay away from the families and loneliness, loneliness and stress are expressed as most demanding individual elements. Also the most frustrating and most unlovable elements affecting burnout was found as paperwork required for the safety management system and ship and port security practices, and having to deal with the other seafarers problems. It is also seen that the demographic specifications of seafarers are not considered as an important factor in experiencing burnout.

Anahtar Kelime:

Konular: İş Mühendislik, Deniz Denizcilik İşletme İktisat

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Altay, B., Gönener, D. ve Demirkıran, C. (2010). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeyleri ve aile desteğinin etkisi. Fırat Tıp Dergisi, 15 (1): 10--16.
Altay, H. (2009). Antakya ve İskenderun otel çalışanlarının tükenmişliği ve iş tatmini üzerine bir araştırma. Mustafa Kemal Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (12): 1--17.
Altay, H. ve Akgül, V. _.(2010). Seyahat acentaları çalışanlarının tükenmişlik düzeyi: Hatay Orneği. Mustafa Kemal Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 87--112.
Ardıç, K. ve Polatçı, S. (2008). Tükenmişlik sendromu: Akademisyenler üzerinde bir uygulama (GOU Orneği). Gazi Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10/2, 69--96.
Ardıç, K. ve Polatçı, S. (2009). Tükenmişlik sendromu ve madalyonun öbür yüzü: İşle bütünleşme. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32, 21--46.
Arı, G. S. ve Bal, E. Ç. (2008). Tükenmişlik kavramı: Birey ve örgütler açısından önemi. Yönetim ve Ekonomi, Celal Bayar Universitesi IIBF, 15 (1), 131-148.
Aydemir, Ö. ve İçelli İ. (2013). Burnout: Risk Factors, in S. Bahrer-- Kohler (Ed.), Burnout for Experts: Prevention in the Context of Living and Working, pp. 119--143. New York: Springer Science+Business Media.
Aydın, T. (2015). Gemi adamlarının Maslach tükenmişlik modeli ile incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, KTU Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Borovnik, M. (2011). Occupational health and safety of merchant seafarers from Kribati and Tuvalu, Asia Pasific Viewpoint, 52 (3), 333- 346.
Budak, G. ve Sürgevil, O. (2005). Tükenmişlik ve tükenmişliği etkileyen örgütsel faktörlerin analizine ilişkin akademik personel üzerine bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 95--108.
Carter, T. (2005). Working at sea and psychosocial health problems Report of an International Maritime Health Association Workshop, Travel Medicine and Infectious Disease, 3, 61-65.
Cooley, E. ve Yovanoff P. (1996). Supporting professionals-at-risk: Evaluating interventions to reduce burnout and improve retention of special educators. Exceptional Children, 62, 336-355.
Capri, B. (2006). Tükenmişlik ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Universitesi Eğitim Fakiiltesi Dergisi, (1), 62-77.
Dericioğulları, A., Konak, Ş., Arslan, E., ve Öztürk, B. (2007). Öğretim elemanlarının tükenmişlik düzeyleri: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi örneği. Fırat SağlıkHizmetleri Dergisi, 2(5), 13-23.
Ergin, C. (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach tükenmişlik ölçeğinin uyarlanması, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi, Hacettepe Universitesi, Ankara . Freudenberger, H. J. (1974). Staff bum-out. Journal of Social Issues, 30, 159--65.
International Maritime Health Association, IMHA (2004). Working at Sea and Psychosocial Health Problems Workshop Report, Riga. Jezewska, M., Leszczynska, I. ve Jaremin, B. (2006). Work-Related stress at sea self estimation by maritime students and officers. International Maritime Health, 57, 1-4.
Karabınar S. ve Boyar E. (2011). Mesleki tükenmişlik ölçümü: metodolojik karşılaştırma. Akademik Araştırmalar Dergisi, 50, 165-178.
Kuleyin B., Köseoğlu B. ve Töz A.C. (2013). Liman çalışanlarının mesleki tükenmişlik seviyelerinin İncelenmesi: Bir liman uygulaması. DE Denizcilik Fakültesi Dergisi, 5(2), 83-96.
Kurt, Ö. (2010). Gemide çalışma koşullarının gemi adamları üzerindeki olumsuz etkileri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, ITU Fen Bilimleri Enstitüsü, Istanbul.
Leiter, M. ve Maslach C. (2005). Banishing Burnout: Six Strategies for Improving Your Relationship with Work. California: John Wiley and Sons, Inc.
Maslach C. ve Jackson E.]. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behaviour, 2, 99-113.
Maslach, C. ve Zimbardo, PG. (1982). Burnout The Cost of Caring, New Jersey: Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs. Maslach, C. ve Goldberg, J. (1998). Prevention of burnout: New perspectives. Applied Preventive Psychology, 7, 63-74.
Maslach, C., Schaufeli, W.B. ve Leiter, MP. (2001). Burnout. Annual Review Psychology, 52: 397-422.
Milicevic--Kalasic, A. (2013). Burnout Examination, in S. Bâhrer--Kohler (Ed.), Burnout for Experts: Prevention in the Context of Living and Working, pp. 169-184. New York: Springer Science+Business Media. Morgan, G. (2004). SPSS for Introductory Statistics: Use and Interpretation. U.S.A: Lawrence Erlbaurn Associates.
Kohler (Ed.), Burnout for Experts: Prevention in the Context of Living and Working, pp. 36-46. New York: Springer Science+Business Media. Oldenburg, M., Baur, X. ve Schlaich, C. (2010). Occupational risks and challenges of seafaring. Journal of Occupational Health, 52, 249--256.
Oldenburg, M, Jensen, H.] ve Wegner, R. (2013). Burnout syndrome in seafarers in the merchant marine service. International Archives of Occupational and Environmental Health, 86, 407-416.
Ozer, BK. (2013). Tükenmişlik sendromu ve toplam kalite yönetimi arasındaki ilişki: Adıyaman ilkokullarında bir uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adıyaman.
Sarıkaya, P. (2007). Tükenmişlik sendromunun kişilik özelliklerinden denetim odağı ile ilişkisi ve bir uygulama,Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Uysal, M. B. (2007). Müşteri ilişkileri departmanın çalışanların tükenmişlik düzeyleri: Bir banka çalışanları üzerinde bir araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Wu, S., Chai, W., Zhang, J., Wang, Y., Quyan, Q. ve Lin, S. (2014). Status of job burnout and its influential factors in seafarers. Chinese Journal of Industrial Hygiene and Occupational Diseases, 32 (6), 411- 414.
İnternet Kaynakları:
lnternational Maritime Organization (2010), IMO and Industry review of the "Year of the Seafarer", piracy and climate change, http://www.imo.org/en/MediaCentre/PressBriefings/Pages/llVlO-industryreview-YOTS.aspx#.VowrthLSUk, Erişim Tarihi: 20.09.2015.

APA	Zorba Y (2016). TÜKENMİŞLİK SENDROMU: GEMİ KAPTANLARI VE GÜVERTE ZABİTLERİ ÜZERİNE TANIMLAYICI BİR ÇALIŞMA. , 97 - 127.
Chicago	Zorba Yusuf TÜKENMİŞLİK SENDROMU: GEMİ KAPTANLARI VE GÜVERTE ZABİTLERİ ÜZERİNE TANIMLAYICI BİR ÇALIŞMA. (2016): 97 - 127.
MLA	Zorba Yusuf TÜKENMİŞLİK SENDROMU: GEMİ KAPTANLARI VE GÜVERTE ZABİTLERİ ÜZERİNE TANIMLAYICI BİR ÇALIŞMA. , 2016, ss.97 - 127.
AMA	Zorba Y TÜKENMİŞLİK SENDROMU: GEMİ KAPTANLARI VE GÜVERTE ZABİTLERİ ÜZERİNE TANIMLAYICI BİR ÇALIŞMA. . 2016; 97 - 127.
Vancouver	Zorba Y TÜKENMİŞLİK SENDROMU: GEMİ KAPTANLARI VE GÜVERTE ZABİTLERİ ÜZERİNE TANIMLAYICI BİR ÇALIŞMA. . 2016; 97 - 127.
IEEE	Zorba Y "TÜKENMİŞLİK SENDROMU: GEMİ KAPTANLARI VE GÜVERTE ZABİTLERİ ÜZERİNE TANIMLAYICI BİR ÇALIŞMA." , ss.97 - 127, 2016.
ISNAD	Zorba, Yusuf. "TÜKENMİŞLİK SENDROMU: GEMİ KAPTANLARI VE GÜVERTE ZABİTLERİ ÜZERİNE TANIMLAYICI BİR ÇALIŞMA". (2016), 97-127.

APA	Zorba Y (2016). TÜKENMİŞLİK SENDROMU: GEMİ KAPTANLARI VE GÜVERTE ZABİTLERİ ÜZERİNE TANIMLAYICI BİR ÇALIŞMA. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 8(1), 97 - 127.
Chicago	Zorba Yusuf TÜKENMİŞLİK SENDROMU: GEMİ KAPTANLARI VE GÜVERTE ZABİTLERİ ÜZERİNE TANIMLAYICI BİR ÇALIŞMA. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi 8, no.1 (2016): 97 - 127.
MLA	Zorba Yusuf TÜKENMİŞLİK SENDROMU: GEMİ KAPTANLARI VE GÜVERTE ZABİTLERİ ÜZERİNE TANIMLAYICI BİR ÇALIŞMA. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, vol.8, no.1, 2016, ss.97 - 127.
AMA	Zorba Y TÜKENMİŞLİK SENDROMU: GEMİ KAPTANLARI VE GÜVERTE ZABİTLERİ ÜZERİNE TANIMLAYICI BİR ÇALIŞMA. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi. 2016; 8(1): 97 - 127.
Vancouver	Zorba Y TÜKENMİŞLİK SENDROMU: GEMİ KAPTANLARI VE GÜVERTE ZABİTLERİ ÜZERİNE TANIMLAYICI BİR ÇALIŞMA. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi. 2016; 8(1): 97 - 127.
IEEE	Zorba Y "TÜKENMİŞLİK SENDROMU: GEMİ KAPTANLARI VE GÜVERTE ZABİTLERİ ÜZERİNE TANIMLAYICI BİR ÇALIŞMA." Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 8, ss.97 - 127, 2016.
ISNAD	Zorba, Yusuf. "TÜKENMİŞLİK SENDROMU: GEMİ KAPTANLARI VE GÜVERTE ZABİTLERİ ÜZERİNE TANIMLAYICI BİR ÇALIŞMA". Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi 8/1 (2016), 97-127.