Yıl: 2017 Cilt: 0 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 2565 - 2578 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ

Öz:
İnanç ile kutsal arasındaki güçlü bağ hayatın her alanında varlığını sürdürmektedir. Tarihsel bir sürekliliğe sahip olan kutsal kavramı aynı zamanda kültürle iç içedir. Türk kültürü gibi kökleri kadim zamanlara ulaşan yapılarda kutsal olgusu hem çeşitlenmekte hem de zengin bir boyut kazanmaktadır. Bu derinlik ve zenginlik kutsalı gündelik hayatta iç içe yaşanan bir unsura dönüştürmektedir. Türk kültürünün hâkim olduğu coğrafyalarda rastlanan ziyaret yerleri ve çevresinde gelişen inanışlar, uygulamalar kutsaldan beslenen zenginliklerden biridir. Kırşehir"e bağlı Çayağzı (Cemele) köyünde bulunan Cambaz Pir"e ait ziyaret yeri kutsalın kültür içerisindeki sürekliliğini göstermesi bakımından önemlidir. Kaynak kişilerden derlenen bilgiler ışığında yapılan inceleme sonucunda bir Hristiyan Azizi olan Mamas"ın Battal Gazi Destanı"nda yer alan Şemmas Pir ve Cemele"de mezarı bulunan Cambaz Pir ile olan ilişkisi tespit edilmiştir. Bu ilişki üzerinden kutsalın Cambaz Pir özelinde kültür içerisinde canlı ve sürekli olmasında Battal Gazi Destanı"nın oynadığı işlevsel rol üzerinde durulmuştur. Sonradan Müslüman olan bir azizin hakkında anlatılan menkabelerin içeriğine dair değerlendirmeler yapılmıştır. Yöre halkı tarafından veli mertebesinde görülen Cambaz Pir"in mezarı çevresinde gelişen inanç ve uygulamaların Türk kültürüyle olan ilişkisine dair tespitlere yer verilmiştir. Değerlendirilen yönleriyle Cemele"de bulunan Cambaz Pir"e ait mezar yeri kutsalın kültürler üstü gücünü ortaya koymakta, bu dönüşümün destan, menkabe gibi sanatsal ürünlerle olan ilişkisine dair değerlendirme yapma imkânı vermekte ve kutsalın çevresinde hayata geçen inanç ve uygulamaların bu sürece etkisini göstermektedir
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ahmet Cevdet PaĢa. (2014). Faideli Bilgiler. Ġstanbul: Hakikat Kitabevi.
  • ATEġ, A. (1957). Menâkıp, Menakib. İslam Ansiklopedisi. Ġstanbul: Milli Eğitim Basımevi. C.7, s.701,702.
  • BURÇAK, M. (2005). Çayağzı (Cemele) Tarihi ve Kültürü. Çayağzı Kasabası Kültür ve YardımlaĢma Derneği Yayınları.
  • DEMĠR, N. ve ERDEM, M. D. (2006). Battal Gazi Destanı. Ankara: Hece Yayınları.
  • ELĠADE, M. (2003). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi Taş Devrinden Eleusis Mysteria’larına. Ġstanbul: Kabalcı.
  • ERGUN, P. (2004). Türk Kültüründe Ağaç. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi BaĢkanlığı Yayınları.
  • HASLUCK, F. W. (2012). Bektaşilik İncelemeleri. (Çev. Mehmet Kanar.) Ġstanbul: Say Yayınları.
  • GĠRARD, R. (2003). Şiddet ve Kutsal. (Çev. Necmiye Altay). Ġstanbul: Kanat Kitap.
  • GÖKBEL, A. (1999), Kangal Yöresinde Ziyaret Yerleri ile Ġlgili Ġnanç ve Uygulamalar. C.Ü İlahiyat Fakültesi Dergisi, III, 163-189.
  • GÜNAY, Ü.; GÜNGÖR, H.; TAġTAN, A.V. ve SAYIM, H. (2001). Ziyaret Fenomeni Üzerine Bir Din Bilim Araştırması (Kayseri Örneği). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları.
  • KAVRUK, H. ve DURUKOĞLU, S. (2012). Battalnâme. Malatya: Malatya Kitaplığı.
  • KÖKSAL, H. (1984). Battalnâmelerde Tip ve Motif Yapısı. Ankara: BaĢbakanlık Basımevi.
  • OCAK, A. Y. (2010). Kültür Tarihinin Kaynağı Olarak Menâkıbnâmeler. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
  • OYMAK, Ġ. (2013). Malatya Ziyaret Kültürü ve Ziyaret Yerleri. Malatya Valiliği Malatya Kitaplığı Yayınları.
  • ÖNDER A. R. (1992). Anadolu‟nun Bazı Yörelerinde ġemmas Geleneği. IV. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Bildirileri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • ÖZCOġAR, Ġ. (2008). Bir Yüzyıl Bir Sancak, Bir Cemaat, 19. Yüzyılda Mardin Süryanileri. Ġstanbul: Beyan Yayınları.
  • ÖZÇELĠK, M. (2009). Seyyid Battal Gazi. T.C. EskiĢehir Valiliği.
  • PEKĠN, F. (2001). Kapadokya Kayalardaki Şiirsellik. Ġstanbul: ĠletiĢim Yayıncılık.
  • ġAHĠN, H. (2003). Menakıbnâme. Diyanet İslam Ansiklopedisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı. C.29. s.112,114.
  • TARIM, C. H. (1940). Kırşehir Tarih ve Coğrafya Lûgatı. KırĢehir: Vilayet Matbaası.
  • ÜNSAL, V. (2012). Eskiçağ’da Kırşehir ve Çevresi. KırĢehir: KırĢehir Belediyesi Yayınları.
  • KK-1: Muammer Kömbe, 1952 Cemele Doğumlu, Lise Mezunu, Emekli.
  • KK-2: Sabri Albayrak, 1945 Cemele Doğumlu, Ġlkokul Mezunu, Çiftçi.
  • KK-3: Ramazan Dede, 1945 Cemele Doğumlu, Ġlkokul Mezunu, Çiftçi.
  • KK-4: Ġhsan Çoruh, 1937 Cemele Doğumlu, Okuryazar, Çiftçi.
  • KK-5: Ekrem Karaburçak, 1950 Cemele Doğumlu, Yüksekokul, Emekli Öğretmen.
  • KK-6: Sadık Ak, 1952, Çorum / Alaca Doğumlu, Yüksekokul, Emekli Öğretmen.
  • KK-7: Ramazan Erginer, 1961 Aksaray/Mamasun Doğumlu, Ġlkokul, Çiftçi/Köy Muhtarı.
APA GÜZEL C (2017). BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ. , 2565 - 2578.
Chicago GÜZEL Cavit BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ. (2017): 2565 - 2578.
MLA GÜZEL Cavit BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ. , 2017, ss.2565 - 2578.
AMA GÜZEL C BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ. . 2017; 2565 - 2578.
Vancouver GÜZEL C BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ. . 2017; 2565 - 2578.
IEEE GÜZEL C "BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ." , ss.2565 - 2578, 2017.
ISNAD GÜZEL, Cavit. "BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ". (2017), 2565-2578.
APA GÜZEL C (2017). BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 0(4), 2565 - 2578.
Chicago GÜZEL Cavit BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 0, no.4 (2017): 2565 - 2578.
MLA GÜZEL Cavit BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, vol.0, no.4, 2017, ss.2565 - 2578.
AMA GÜZEL C BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2017; 0(4): 2565 - 2578.
Vancouver GÜZEL C BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2017; 0(4): 2565 - 2578.
IEEE GÜZEL C "BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ." Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 0, ss.2565 - 2578, 2017.
ISNAD GÜZEL, Cavit. "BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 4 (2017), 2565-2578.