Baha Tevfik’in Hayatı, Eserleri ve Felsefî Düşünce Yapısı

Ates, Mustafa

Baha Tevfik’in Hayatı, Eserleri ve Felsefî Düşünce Yapısı

Mustafa ATEŞ (Necmettin Erbakan Üniversitesi SBE Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Din Felsefesi)

Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

5 2

Yıl: 2017 Cilt: 17 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 331 - 349 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Baha Tevfik’in Hayatı, Eserleri ve Felsefî Düşünce Yapısı

Öz:

- 1884-1914 yılları arasında yaşamış olan Baha Tevfik, Osmanlı İmparatorluğu'nunçöküş döneminde yetişmiş olan önemli düşünürlerden birisidir. BahaTevfik'in dünya görüşü içerisinde pozitivizm, natüralizm ve materyalizm doktrinleribirbirlerini tamamlayıcı bir konumdadır. O'nun düşünce yapısını oluşturanbu öğretiler ile bencillik kavramı, dinsel inançlar hakkındaki görüşlerine detemel teşkil etmiştir. Baha Tevfik'în pozitivizm anlayışı; empirizm, determinizmve atâlet (süredurum, eylemsizlik) kavramları üzerine kuruludur. Düşünüregöre ancak deney ve gözlem bizi gerçeğe ulaştırabilir. Deneysel olarak doğruluklarıya da yanlışlıkları test edilemeyen metafizik kavramları ve dinî inançlarıbilmemiz imkânsızdır. Bu yüzden bunların felsefenin kapsamı dışında tutulmasıgerekir. Baha Tevfik'in materyalizmi tarihî ve diyalektik değil, biyolojikevrimci bir materyalizmdir. O, bu konuda Batı'nın biyolojik ve evrimci materyalistfilozofları olan Charles Darwin'den, Ludwig Büchner'den ve Ernest Haeckel'denetkilenmiştir. Baha Tevfik'in natüralist-materyalist anlayışına göre, hervarlığın ilk nedeni, başlangıcı ve oluşturucusu tabiattır. Madde ve kuvvet ezelîve ebedîdir. Bu sebeple mânevî olduğu söylenen varlıklar da hayâl ürünüvarlıklardır.

Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi

Baha Tevfik’s Life, His Works and His Philosophical Mentality

Öz:

- 1884-1914 yılları arasında yaşamış olan Baha Tevfik, Osmanlı İmparatorluğu’nunçöküş döneminde yetişmiş olan önemli düşünürlerden birisidir. BahaTevfik’in dünya görüşü içerisinde pozitivizm, natüralizm ve materyalizm doktrinleribirbirlerini tamamlayıcı bir konumdadır. O’nun düşünce yapısını oluşturanbu öğretiler ile bencillik kavramı, dinsel inançlar hakkındaki görüşlerine detemel teşkil etmiştir. Baha Tevfik’în pozitivizm anlayışı; empirizm, determinizmve atâlet (süredurum, eylemsizlik) kavramları üzerine kuruludur. Düşünüregöre ancak deney ve gözlem bizi gerçeğe ulaştırabilir. Deneysel olarak doğruluklarıya da yanlışlıkları test edilemeyen metafizik kavramları ve dinî inançlarıbilmemiz imkânsızdır. Bu yüzden bunların felsefenin kapsamı dışında tutulmasıgerekir. Baha Tevfik’in materyalizmi tarihî ve diyalektik değil, biyolojikevrimci bir materyalizmdir. O, bu konuda Batı’nın biyolojik ve evrimci materyalistfilozofları olan Charles Darwin’den, Ludwig Büchner’den ve Ernest Haeckel’denetkilenmiştir. Baha Tevfik’in natüralist-materyalist anlayışına göre, hervarlığın ilk nedeni, başlangıcı ve oluşturucusu tabiattır. Madde ve kuvvet ezelîve ebedîdir. Bu sebeple mânevî olduğu söylenen varlıklar da hayâl ürünüvarlıklardır.

Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

AKARSU, Bedia; Felsefe Terimleri Sözlüğü, İnkılâp Kitabevi Yay., İstanbul, tarihsiz.
AKGÜN, Mehmet; Materyalizmin Türkiye’ye Girişi ve İlk Etkileri, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara, 1988.
ALKAN, Mehmet Ö.; Siyasal Düşüncenin Dünyevîleşmesi “İlim”den “Bilim” e Geçişin Kritik Evreleri Osmanlı Materyalizmi ve Baha Tevfik,
İ.Ü.S.B.E.’nde haz. basılmamış yüksek lisans tezi, İstanbul, 1988.
BAĞCI, Rıza; Baha Tevfik’in Hayatı, Edebî ve Felsefî Eserleri Üzerinde Bir Araştırma, Kaynak Yay., İzmir, 1996.
BAĞCI, Rıza; Baha Tevfik’in Hayatı, basılmamış yüksek lisans tezi, Ege Ün. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 1987.
BAHA TEVFİK, “Ahlâk Meselesi”, Büyük Duygu, sayı XX.
BAHA TEVFİK, “Felsefe Kamusu”, Felsefe Mecmuası, sayı I;
BAHA TEVFİK, “Felsefe Kamusu”, Felsefe Mecmuası, sayı II.
BAHA TEVFİK, “Felsefe Kamusu”, Felsefe Mecmuası, sayı X.
BAHA TEVFİK, “Felsefe Kamusu”, Zekâ, sayı I.
BAHA TEVFİK, Felsefe-i Edebiyat ve Şair Celis, İstanbul, 1330.

APA	Ates M (2017). Baha Tevfik’in Hayatı, Eserleri ve Felsefî Düşünce Yapısı. , 331 - 349.
Chicago	Ates Mustafa Baha Tevfik’in Hayatı, Eserleri ve Felsefî Düşünce Yapısı. (2017): 331 - 349.
MLA	Ates Mustafa Baha Tevfik’in Hayatı, Eserleri ve Felsefî Düşünce Yapısı. , 2017, ss.331 - 349.
AMA	Ates M Baha Tevfik’in Hayatı, Eserleri ve Felsefî Düşünce Yapısı. . 2017; 331 - 349.
Vancouver	Ates M Baha Tevfik’in Hayatı, Eserleri ve Felsefî Düşünce Yapısı. . 2017; 331 - 349.
IEEE	Ates M "Baha Tevfik’in Hayatı, Eserleri ve Felsefî Düşünce Yapısı." , ss.331 - 349, 2017.
ISNAD	Ates, Mustafa. "Baha Tevfik’in Hayatı, Eserleri ve Felsefî Düşünce Yapısı". (2017), 331-349.

APA	Ates M (2017). Baha Tevfik’in Hayatı, Eserleri ve Felsefî Düşünce Yapısı. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(2), 331 - 349.
Chicago	Ates Mustafa Baha Tevfik’in Hayatı, Eserleri ve Felsefî Düşünce Yapısı. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17, no.2 (2017): 331 - 349.
MLA	Ates Mustafa Baha Tevfik’in Hayatı, Eserleri ve Felsefî Düşünce Yapısı. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.17, no.2, 2017, ss.331 - 349.
AMA	Ates M Baha Tevfik’in Hayatı, Eserleri ve Felsefî Düşünce Yapısı. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2017; 17(2): 331 - 349.
Vancouver	Ates M Baha Tevfik’in Hayatı, Eserleri ve Felsefî Düşünce Yapısı. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2017; 17(2): 331 - 349.
IEEE	Ates M "Baha Tevfik’in Hayatı, Eserleri ve Felsefî Düşünce Yapısı." Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17, ss.331 - 349, 2017.
ISNAD	Ates, Mustafa. "Baha Tevfik’in Hayatı, Eserleri ve Felsefî Düşünce Yapısı". Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/2 (2017), 331-349.