Yıl: 2017 Cilt: 75 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 227 - 270 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

MILGRAM DENEYİ: OTORİTE VE İTAATE DAİR

Öz:
Stanley Milgram Nazi deneyiminden yola çıkıp, insanlar neden itaat eder sorusuna cevap arar. Milgram'ın aşağıda inceleyeceğimiz araştırmasında ulaştığı sonuçlar ürkütücüdür. Elinde herhangi bir zorlama gücü olmayan bir bilim insanının emirlerine insanlar, büyük oranda itaat etmişlerdir. Deneyde bu bilim adamı bir otorite figürüdür. Otorite temel olarak iki unsurun bir aradalığı ile nitelendirilebilir: Birincisi otorite sahibi; diğeri ise itaat eden kişiler. Kavramın içinde barındırdığı itaat, hukuksal düzenin anlaşılmasında önemli bir yere sahiptir. Ayrıca bu bağlamda grubun doğası, uyma, sosyal öğrenme, dil ve iletişim, davranış ve tutum gibi kavramlar otorite ve hukuk ile yakından ilişkilidirler. Hem otoritenin, hem de boyun eğme davranışının doğasının anlaşılması açısından çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalar arasında Muzaffer Şerif'in "Grup Normunun Oluşması Deneyi", Solomon Asch'in "Uyma Deneyi" ve Stanley Milgram'ın "Otoriteye İtaat Deneyi" sosyal etki deneylerine katkıları nedeniyle önemli yer tutarlar. Milgram deneyinin hem içeriği, hem de yöntemi çok tartışılmıştır, deyim yerindeyse bilim dünyasında bomba etkisi yaratmıştır. Bu çalışma otorite, itaat, uyum gibi sosyal psikolojinin içinde yer alan temel kavramların nasıl işlediğine dair çok somut verilere ulaşmamızı sağlamıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

(MILGRAM EXPERIMENT ABOUT AUTHORITY AND OBEDIENCE)

Öz:
Stanley Milgram seeks an answer for the question of "Why do peopleobey?" based on the Nazi experience. The results of Milgram's research that we will analyze are frightening. Most of the people have obeyed the orders of a scientist who has no power of enforcement. In the experiment this scientist is an authority figure. Authority can basically be described as the existence of two elements: The first is the authority; and theother is the obedient. The obedience that the concept of authority implies, is very significant for understanding the legal order. In this context, concept ssuch as nature of the group, conformity, social learning, language and communication, behaviour and attitude are closely related to authority and law. Various studies have been carried out for understanding the nature of both the authority and submission. Among those studies, Muzaffer Şerif's "Emergence of the Group Norm Experiment", Solomon Asch's "Conformity Experiment" Stanley Milgram's"Obedience to Authority Experience" are very important due to their contributions to the social impact experiments. Milgram experiment was very much debated in the sense of both its content and method. As the phrase goes, it created a bomb effect in the science world. This study allowed us to reach very tangible findings about the nature of the basic concepts of social psychology such as authority, obedience and conformity.
Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Arnaud, Gilles, "Poweract and Organizational Work: Gérard Mendel's Socio-psychoanalysis",Organization Studies, Cilt 28, Sayı 3, 2007, ss.409-428.
  • Bandura, Albert, "İnsanlıkdışı Suçların İşlenmesinde Ahlaki Bağlantının Kesilmesi",Hikmet Yurdu, çev. Hamdi Onay, Cilt 3, Sayı 6, 2010, ss.235-269.
  • Batmaz, Veysel, "Asch Çizgi Deneyi: Uyma (Konformizm) Nedir, Nasıl Oluşur?," Otoriteryen Kişilik, çev.Nazlı Fatma Kilerci, Veysel Batmaz, İstanbul, 2006, ss.191-205.
  • Batmaz, Veysel, "Sanford, Milgram, Şerif ve Asch'in Otoriteryen Kişilik ve Uyma Deneyleri ve Adorno'nun Sarkacı",Otoriteryen Kişilik, İstanbul, 2006, ss.9-59.
  • Blass, Thomas, "The Milgram Paradigm After 35 Years: Some Things We Now Know About Obedience to Authority", Journal of Applied Social Psychology,Cilt 29, Sayı 5, 1999, ss.955-978.
  • Bochenski, Joseph Maria Innocentius, Otorite Nedir? Otorite Mantığı- na Giriş, çev. Hilal Görgün, İstanbul, 2015.
  • Cüceloğlu, Doğan, İnsan ve Davranışı,22. Basım, İstanbul, 2011.
  • Demirkasımoğlu, Nihan, "Toplum Yaşamında Kurallar: Birey-Kural İliş- kisi",CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 13, Sayı 1, 2015, http://dergipark. ulakbim.gov.tr/cbayarsos/article/view/5000112575/5000104843, (çevrimiçi), Erişim tarihi: 15.12.2016,ss. 138-156.
  • Dönmezer, Sulhi, Sosyoloji,8. Basım, Ankara, 1982.
  • Ford, Gary L./Bird, Connie, Life is Sales, Kanada, 2008.
  • Freeman, M.D.A., "Milgram's Obedience to Authority- Some Lessens for Legal Theory",The Liverpool Law Review, Cilt 1, 1979, ss.45-61.
  • Fromm, Erich, Özgürlükten Kaçış, çev. Şemsa Yeğin, 3. Basım, İstanbul, 1995.
  • Goethals, Georger R., "A Century of Social Psychology: Individuals, Ideas, and Investigations",The Sage Handbook of Social Psychology, Ed. A. Hogg, Joel Cooper, London, 2007, ss.3-23.
  • Helm, Charles/Morelli, Mario, "Stanley Milgram and the Obedience Experiment: Authority, Legitimacy and Human Action",Political Theory,Cilt 7, Sayı 3, 1979, ss.321-345.
  • Heywood, Andrew, "Otoriteryanizm",Siyasetin Temel Kavramları,Ankara, 2011.
  • Heywood,Andrew, "İktidar", Siyasetin Temel Kavramları, Ankara, 2011.
  • HeywoodAndrew,"Otorite", Siyasetin Temel Kavramları, Ankara, 2011.
  • Hollander, Paul, "Revisiting the Banality of Evil: Contemporary Political Violence and the Milgram Experiments",Society, Cilt 53, Sayı 1, 2016, ss.56-66.
  • Işıktaç,Yasemin/Koloş, Umut, Hukuk Sosyolojisi,İstanbul, 2015.
  • Kağıtçıbaşı, Çiğdem/Cemalcılar, Zeynep, Dünden Bugüne İnsan ve İnsanlar,18. Basım, İstanbul, 2016.
  • Kayaoğlu, Aysel/Gökdağ, Rüçhan/Kırel, Çiğdem,Sosyal Psikoloji - I, Ed. Sezen Ünlü, Eskişehir, 2011.
  • Lipson, Leslie, Siyasetin Temel Sorunları,çev. Figen Yavuz, İstanbul, 2005.
  • Marshall, Gordon, "İtaat",Sosyoloji Sözlüğü,çev. Osman Akınhay, Derya Kömürcü, Ankara, 1999.
  • Martin, Robin/Hewstone, Miles, "Social-Influence Processes of Control and Change: Conformity, Obedience to Authority and Innovation",The Sage Handbook of Social Psychology, Ed. A. Hogg, Joel Cooper, London, 2007, ss.312-332.
  • McLeod, S. A., "Obedience to Authority", 2007, www.simplypsychology. org/obedience.html, (çevrimiçi), Erişim tarihi: 10.11.2016.
  • Mendel, Gérard, Bir Otorite Tarihi; Süreklilikler ve Değişiklikler,çev. Işık Ergüden, İstanbul, 2005.
  • Metin,Sevtap/ Heper, Altan, Ceza Hukuku Felsefesine Katkı: Radbruch Formülü,İstanbul, 2014.
  • Meyer, Philip, "Hitler İsteseydi Tanımadığınız Birine Elektrik Sandalyasına Oturtur ve Düğmeye Basar Mıydınız?",Esquire, çev. Ali Dönmez, Cilt 74, 1970, ss.99-118.
  • Milgram, Stanley, "Behavioral Study of Obedience",Journal of Abnormal and Social Psychology,Cilt 67, Sayı 4, 1963, ss.371-378.
  • Milgram, Stanley, "Liberating Effects of Group Pressure",Journal of Personality and Social Psychology,Cilt 1, Sayı 2, 1965, ss.127-134.
  • Milgram, Stanley, "Some Conditions of Obedience and Disobedience to Authority",Human Relations, 1965, ss.57-76.
  • Milgram, Stanley, "The Perils of Obedience", 1974,http://www.age-ofthe-sage.org/psychology/milgram_perils_authority_1974.html, (çevrimiçi), Eri- şim tarihi: 09.11.2016.
  • Milgram, Stanley, "Ulusal Farklılıkları Araştırmak İçin Deneysel Bir Yaklaşım",Otoriteryen Kişilik, çev. Mehmet R. Gürkaynak, Veysel Batmaz, İstanbul, 2006, ss.109-125.
  • Milgram, Stanley, "Yetkeye Boyuneğme ve Karşı Gelmenin Bazı Koşulları",Otoriteryen Kişilik, çev. Mehmet R. Gürkaynak, Veysel Batmaz, İstanbul, 2006, ss.83-108.
  • Milgram, Stanley, Deney, çev. Melis Olçum, K. Uğur Tüfekçi, İstanbul, 2015.
  • Gareth,Norris, The Authoritarian Personality in the 21st Century,Doktora Tezi, 2005, http://epublications.bond.edu.au/cgi/viewcontent. cgi?article=1028&context=theses, (çevrimiçi), Erişim tarihi: 05.02.2017.
  • Özcan, Mehmet Tevfik,Hukuk Sosyolojisine Giriş,4. Basım, İstanbul, 2011.
  • Rashotte, Lisa, "Social Influence",Sociology Encyclopedia,http://www. sociologyencyclopedia.com/fragr_image/media/social 27/11/2016, (çevrimiçi), Erişim tarihi:27.11.2016, ss. 4426-4429.
  • Reicher, Stephen D./Haslam,Alexandar/Smith, Joanne R., "Working Toward the Experimenter: Reconceptualizing Obedience Within the Milgram Paradigm as Identification-Based Followership",Perspectives on Psychological Science,Cilt 7, Sayı 4, 2012, ss.315-324.
  • Russell, Nestar John Charles, "Milgram's Obedience to Authority Experiment: Origins and Early Evolution", British Journal of Social Psychology,Sayı 50, 2011, ss.140-162.
  • Sanford,Nevitt, "Çağdaş Açılımla Yetkeci Kişilik",Otoriteryen Kişilik, çev. Mehmet R. Gürkaynak, Veysel Batmaz, İstanbul, 2006, ss.61-82.
  • Sennett, Richard, Otorite, Çev. Kamil Durand, 4. Basım, İstanbul, 2014.
  • Şerif, Muzaffer/Şerif, Carolyn W., "Sosyal Normların Oluşumu ve Otokinetik Etki Deneyi", çev. Mustafa Atakay, Aysun Yavuz, Otoriteryen Kişilik, İstanbul, 2006, ss.127-187.
  • Tuğcu, Şule Tankut, "Tüketim Kültüründe Satın Alma Davranışının Oluşması",Selçuk İletişim, Cilt 3, Sayı 1, 2003, ss.143-149.
  • Weber, Max, Bürokrasi ve Otorite, çev. H. Bahadır Akın, İstanbul, 2005.
  • Williams, Kipling D./Harkins,Stephen G./Karau,Steve J.,"Social Performance" The Sage Handbook of Social Psychology, Ed. A. Hogg, Joel Cooper, London, 2007, ss.291-311.
  • Yıldız, Murat, "Sosyal Etki Süreçlerinin 'Tehlikeli Oyun: Dalga' Filmi Bağlamında Değerlendirilmesi",ZfWT, Cilt 8, Sayı 1, 2016, ss.41-65.
  • Zimbardo, Philip G., "A Situationist Perspective on the Psychology of Evil: Understanding How Good People Are Transformed into Perpetrators",The Social Psychology of Good and Evil, Ed. Arthur G. Miller, New York, London, 2004, ss.21-50.
  • http://www.merriam-webster.com/dictionary/authority, (çevrimiçi), Eri- şim tarihi: 01.02.2017.
  • http://www.thefreedictionary.com/authority, (çevrimiçi), Erişim tarihi: 01.02.2017.
  • https://www.youtube.com/watch?v=5XZ_5B5mJS0
APA YÜKSELBABA Ü (2017). MILGRAM DENEYİ: OTORİTE VE İTAATE DAİR. , 227 - 270.
Chicago YÜKSELBABA ÜLKER MILGRAM DENEYİ: OTORİTE VE İTAATE DAİR. (2017): 227 - 270.
MLA YÜKSELBABA ÜLKER MILGRAM DENEYİ: OTORİTE VE İTAATE DAİR. , 2017, ss.227 - 270.
AMA YÜKSELBABA Ü MILGRAM DENEYİ: OTORİTE VE İTAATE DAİR. . 2017; 227 - 270.
Vancouver YÜKSELBABA Ü MILGRAM DENEYİ: OTORİTE VE İTAATE DAİR. . 2017; 227 - 270.
IEEE YÜKSELBABA Ü "MILGRAM DENEYİ: OTORİTE VE İTAATE DAİR." , ss.227 - 270, 2017.
ISNAD YÜKSELBABA, ÜLKER. "MILGRAM DENEYİ: OTORİTE VE İTAATE DAİR". (2017), 227-270.
APA YÜKSELBABA Ü (2017). MILGRAM DENEYİ: OTORİTE VE İTAATE DAİR. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 75(1), 227 - 270.
Chicago YÜKSELBABA ÜLKER MILGRAM DENEYİ: OTORİTE VE İTAATE DAİR. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 75, no.1 (2017): 227 - 270.
MLA YÜKSELBABA ÜLKER MILGRAM DENEYİ: OTORİTE VE İTAATE DAİR. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, vol.75, no.1, 2017, ss.227 - 270.
AMA YÜKSELBABA Ü MILGRAM DENEYİ: OTORİTE VE İTAATE DAİR. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası. 2017; 75(1): 227 - 270.
Vancouver YÜKSELBABA Ü MILGRAM DENEYİ: OTORİTE VE İTAATE DAİR. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası. 2017; 75(1): 227 - 270.
IEEE YÜKSELBABA Ü "MILGRAM DENEYİ: OTORİTE VE İTAATE DAİR." İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 75, ss.227 - 270, 2017.
ISNAD YÜKSELBABA, ÜLKER. "MILGRAM DENEYİ: OTORİTE VE İTAATE DAİR". İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 75/1 (2017), 227-270.