NOBEL ÖDÜLLÜ MISIRLI YAZAR NECİP MAHFUZ’UN ELKAHİRETU’L-CEDİDE ADLI ROMANININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİNDEKİ DİL OYUNLARININ EŞDEĞERLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl: 2017 Cilt: 12 Sayı: 7 Sayfa Aralığı: 619 - 632 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

NOBEL ÖDÜLLÜ MISIRLI YAZAR NECİP MAHFUZ’UN ELKAHİRETU’L-CEDİDE ADLI ROMANININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİNDEKİ DİL OYUNLARININ EŞDEĞERLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ

Öz:
Çeviri sürecinde kaynak metin ile hedef metin arasındaki ilişkileri ifade eden eşdeğerlik kavramı, kaynak metinde anlatılanın en yakın eşdeğerini hedef metinde bulmak olarak tanımlanabilir. Çevrilen metnin hedef dilde aynı tadı verebilmesi için iki dil arasındaki eşdeğerliğin iyi olması gerekmektedir. Arap edebiyatından Türkçeye birçok roman çevrilmiştir. İlk başta Arap edebiyatının birçok eseri Türkçeye aslından değil, ara dil İngilizceden çevrilmiştir. Necip Mahfuz'un 1988 yılında Nobel Edebiyat ödülünü almasından sonra Türkiye'de onun eserlerini okumak isteyen meraklıların sayısı oldukça artmıştır. Mısır halkının o zamanki durumunu gözler önüne seren toplumsal gerçekçi romanlarından birisi olan el-Kahiretu'l-Cedide romanı Türkçeye "Savrulan Kahire" başlığıyla çevrilmiştir. Yapılan bu çeviri Arapça aslından Türkçeye aktarılmıştır. Bu çalışmada Mısırlı u?nlu? romancı Necip Mahfuz'un el-Kahiretu'l-Cedide isimli romanının Türkçe çevirisindeki dil oyunlarının eşdeğerlik açısından incelenmesi yapılmıştır. Anlamsal, so?z dizimsel, dilsel ve u?slup boyutunun yanında, metinleri bic?imsel olarak etkileyen ve su?slu? bir dilin ana malzemesi olan ataso?zu?, deyim, mecaz, kis?iles?tirme, kars?ılas?tırma gibi dil oyunlarının c?evirisi u?zerinde durulmuş ve c?eviri es?deg?erlig?i ac?ısından yorumlanmıştır. Romandan sec?ilen o?rnek paragrafların c?eviri eles?tirisi kapsamında yapılan çözümlemeleri, c?evirmenin kaynak metnin bic?im ve ic?erig?ini o?nemli o?lc?u?de koruyarak, dilbilimsel, sözdizimsel ve anlamsal ac?ıdan aslına es?deg?er bir c?eviri ortaya koydug?unu göstermektedir. Türk okuyucu Arapça aslında bulunan dil oyunlarını benzer bir şekilde kendi dilinde anlayabilmektedir
Anahtar Kelime:

THE ANALYZES OF TRANSLATION EQUIVALENCE OF LANGUAGE PLAYS IN TURKISH TRANSLATION OF EGYPTIAN NOBEL PRIZE-WINNING AUTHOR NAGUIB MAHFOUZ’S ALCAIRO-AL-JADIDA NOVEL

Öz:
The concept of equivalence, which expresses the relation between the source text and the target text in the translation process, can be defined as finding the closest equivalence of the source text to the target text. The equivalence between the two languages must be good so that the translated text can taste the same on the target side. Many novels have been translated into Turkish from Arabic literature. At first, many pieces of Arabic literature were not originally Turkic, but a second language, the English translation. After Naguib Mahfouz received the Nobel Prize for Literature in 1988, his interest in reading his works in Turkey has increased considerably. al-Cairo-al-Jadida, one of the social realistic novels that reveal the situation of the Egyptian people at that time, is referred to as Cairo, This translation has been transferred from Arabic to Turkish. In this study, the famous novelist Naguib Mahfouz of al-Cairo-al-Jadida of Egyptian novel was examined in terms of equivalence of the language games in Turkish translation. In addition to the meaningful, syntactic, linguistic and stylistic dimension, the proverb, which is the main material of a fancy language that affects texts formally, focuses on the translation of language games such as idiom, metaphor, personification and comparison and interpreted in terms of translation equivalence. Analyzes made within the scope of translation criticism of selected sample paragraphs from the romans show that the translator has produced a translation that is literally equivalent in terms of linguistic, syntactic and semantic, preserving the form and content of the source text considerably. Turkish readers are able to understand the language games actually found in Arabic in a similar way
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adalar, D., S., (2012). Renkler Ulamı Üzerine Türkçe Ve Arapça Sözlük Tabanına Yönelik Gözlemler, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/2 Spring 2012, p.963-977, ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY.
  • Bhuiya, H. A., (2015). Analytical Study of Naguib Mahfouz Novel Al-Qahira Al-Jadida, International Journal of Humanities & Social Science Studies (IJHSSS), Volume-I, IssueIV, January 2015, Page No. 149-153.
  • Dağbaşı, G., (2016). “Abbasi Dönemi Çeviri Hareketinde Öne Çıkan Çevirmenler, Çeviri Yapılan Alanlar ve Çevirilerin Özellikleri”, I. Uluslararası İletişim, Edebiyat, Müzik ve Sanat Çalışmalarında Güncel Yaklaşımlar Kongresi Bildiriler Kitabı, (24-15 Mart 2016) Kocaeli.
  • Erbek, M., (2016). Almancadan Türkçeye Kısa Öykü Çevirisinde Karşılaşılan Çeviri Sorunları, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 11/21 Fall 2016, p. 681-696 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11282 ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY.
  • Gündüzalp, N. C. (2008). Charles Baudelaire’in Şiirlerinin Türkçe Çevirileri Üzerine İnceleme (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Fransız Dili Eğitimi Anabilim Dalı. Adana.
  • Kurt, G., (2015). “Arap Kültürünün Tanınmasında Arapçadan Türkçeye Yapılan Çevirilerin Rolü”, International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS), Special Issue 4, s.533-534.
  • Mahfuz, N., (1997). Al-Qahira Al-Jadida, Mektebetu-Mısr, Kahire.
  • Mahfuz, N., (2005). Savrulan Kahire, Meneviş Yayınları, Ankara.
  • Suçin, M., H., (2007). Öteki Dilde Var Olmak-Arapça Çeviride Eşdeğerlik, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, İstanbul.
  • Tanrıkulu, L., (2016). Almancadan Türkçeye Kısa Öykü Çevirisinde Karşılaşılan Çeviri Sorunları, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 11/15 Summer 2016, p. 513-524 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9989 ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY.
  • Ürün, K., (2002). Çağdaş Mısır Romanında Necip Mahfuz ve Toplumcu Gerçekçi Romanları, Çizgi Yayınları, Konya.
  • Yıldız, M., (1997). “Necip Mahfuz’un et-Tarîk İsimli Romanı”, Gazi Ü., Gazi Eğitim Fak. Dergisi, C.17, S.1 (1997), s. 19-32, Ankara.
  • Yıldız, M., (2009). “Necip Mahfuz (Hayatı, Eserleri ve Türkçe Çevirileri)”, Nüsha Dergisi, S.29, s.17-28, Ankara.
APA ÖZCAN M (2017). NOBEL ÖDÜLLÜ MISIRLI YAZAR NECİP MAHFUZ’UN ELKAHİRETU’L-CEDİDE ADLI ROMANININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİNDEKİ DİL OYUNLARININ EŞDEĞERLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ. , 619 - 632.
Chicago ÖZCAN MURAT NOBEL ÖDÜLLÜ MISIRLI YAZAR NECİP MAHFUZ’UN ELKAHİRETU’L-CEDİDE ADLI ROMANININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİNDEKİ DİL OYUNLARININ EŞDEĞERLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ. (2017): 619 - 632.
MLA ÖZCAN MURAT NOBEL ÖDÜLLÜ MISIRLI YAZAR NECİP MAHFUZ’UN ELKAHİRETU’L-CEDİDE ADLI ROMANININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİNDEKİ DİL OYUNLARININ EŞDEĞERLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ. , 2017, ss.619 - 632.
AMA ÖZCAN M NOBEL ÖDÜLLÜ MISIRLI YAZAR NECİP MAHFUZ’UN ELKAHİRETU’L-CEDİDE ADLI ROMANININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİNDEKİ DİL OYUNLARININ EŞDEĞERLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ. . 2017; 619 - 632.
Vancouver ÖZCAN M NOBEL ÖDÜLLÜ MISIRLI YAZAR NECİP MAHFUZ’UN ELKAHİRETU’L-CEDİDE ADLI ROMANININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİNDEKİ DİL OYUNLARININ EŞDEĞERLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ. . 2017; 619 - 632.
IEEE ÖZCAN M "NOBEL ÖDÜLLÜ MISIRLI YAZAR NECİP MAHFUZ’UN ELKAHİRETU’L-CEDİDE ADLI ROMANININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİNDEKİ DİL OYUNLARININ EŞDEĞERLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ." , ss.619 - 632, 2017.
ISNAD ÖZCAN, MURAT. "NOBEL ÖDÜLLÜ MISIRLI YAZAR NECİP MAHFUZ’UN ELKAHİRETU’L-CEDİDE ADLI ROMANININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİNDEKİ DİL OYUNLARININ EŞDEĞERLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ". (2017), 619-632.
APA ÖZCAN M (2017). NOBEL ÖDÜLLÜ MISIRLI YAZAR NECİP MAHFUZ’UN ELKAHİRETU’L-CEDİDE ADLI ROMANININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİNDEKİ DİL OYUNLARININ EŞDEĞERLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ. Turkish Studies (Elektronik), 12(7), 619 - 632.
Chicago ÖZCAN MURAT NOBEL ÖDÜLLÜ MISIRLI YAZAR NECİP MAHFUZ’UN ELKAHİRETU’L-CEDİDE ADLI ROMANININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİNDEKİ DİL OYUNLARININ EŞDEĞERLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ. Turkish Studies (Elektronik) 12, no.7 (2017): 619 - 632.
MLA ÖZCAN MURAT NOBEL ÖDÜLLÜ MISIRLI YAZAR NECİP MAHFUZ’UN ELKAHİRETU’L-CEDİDE ADLI ROMANININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİNDEKİ DİL OYUNLARININ EŞDEĞERLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ. Turkish Studies (Elektronik), vol.12, no.7, 2017, ss.619 - 632.
AMA ÖZCAN M NOBEL ÖDÜLLÜ MISIRLI YAZAR NECİP MAHFUZ’UN ELKAHİRETU’L-CEDİDE ADLI ROMANININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİNDEKİ DİL OYUNLARININ EŞDEĞERLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ. Turkish Studies (Elektronik). 2017; 12(7): 619 - 632.
Vancouver ÖZCAN M NOBEL ÖDÜLLÜ MISIRLI YAZAR NECİP MAHFUZ’UN ELKAHİRETU’L-CEDİDE ADLI ROMANININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİNDEKİ DİL OYUNLARININ EŞDEĞERLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ. Turkish Studies (Elektronik). 2017; 12(7): 619 - 632.
IEEE ÖZCAN M "NOBEL ÖDÜLLÜ MISIRLI YAZAR NECİP MAHFUZ’UN ELKAHİRETU’L-CEDİDE ADLI ROMANININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİNDEKİ DİL OYUNLARININ EŞDEĞERLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ." Turkish Studies (Elektronik), 12, ss.619 - 632, 2017.
ISNAD ÖZCAN, MURAT. "NOBEL ÖDÜLLÜ MISIRLI YAZAR NECİP MAHFUZ’UN ELKAHİRETU’L-CEDİDE ADLI ROMANININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİNDEKİ DİL OYUNLARININ EŞDEĞERLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ". Turkish Studies (Elektronik) 12/7 (2017), 619-632.