Klinik Hemşirelerin Etik Duyarlılığı

kahriman, ilknur; YEŞİLÇİÇEK ÇALIK, Kıymet

Klinik Hemşirelerin Etik Duyarlılığı

İlknur KAHRİMAN, (Karadeniz Teknik Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü)

Kıymet YEŞİLÇİÇEK ÇALIK (Karadeniz Teknik Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü)

Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi

29 4

Yıl: 2017 Cilt: 6 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 111 - 121 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 15-10-2018

Klinik Hemşirelerin Etik Duyarlılığı

Öz:

Her hemşirenin etik problemler karşısında olaya bakışı ve geliştirdiği çözüm farklı olabilmektedir. Bu duruma neden olan önemli bir faktör ise hemşirelerin etik duyarlılık düzeyidir. Bu nedenle hemşirelerin etik duyarlılıklarının incelenmesi ve etik duyarlılıklarını etkileyen farklı değişkenlerin belirlenmesi son derece önemlidir. Bu bağlamda yapılan çalışma, hemşirelerin etik duyarlılıklarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı ve kesitsel olarak planlanmış bu araştırma 161 hemşire ile Mart-Nisan 2016 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Veriler sosyodemografik ve Ahlaki Duyarlılık Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, ölçeğin normallik dağılımına bakılmış (Kolmogorov - Smirnov) ve nonparametrik testler uygulanmıştır. Tanımlayıcı istatistiksel metotların (Frekans, Yüzde, Ortalama, Standart sapma) yanı sıra Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Verilerin analizinde anlamlılık değeri olarak p<0.05 alınmıştır. Araştırma kapsamına alınan hemşirelerin yaş ortalaması 30,92±5,93'dür. Çalışmaya katılan hemşirelerin etik duyarlılıklarının yüksek düzeyde olduğu saptanmıştır (2,56±0,54). Medeni durum ile çatışma, mesleği sevme ile bütüncül yaklaşım, uygulama ve toplam etik duyarlılık puan ortalamaları arasında, konferans/toplantıya katılma ile otonomi, çatışma ve toplam etik duyarlılık puan ortalamaları, eğitim durumu ile otonomi puan ortalaması arasında anlamlı ilişki saptanmıştır (p< 0,05). Hemşirelerin etik duyarlılığının artırılması ve dolayısıyla etik sorunları tanıma ve çözümünün sağlanabilmesi için, mezuniyet sonrası ve sürekli eğitim programlarının düzenlenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Hemşirelik

Ethıcal Sensıtıvıty Of Clınıcal Nurses

Öz:

Nurses face many ethical problems in providing patient care. The perspective of each nurses on events and solutions they have developed may be different. An important factor causing this situation is the level of nurse’s ethical sensitivity. To recognize the ethical problems and take the right decisions require high level of sensitivity. Therefore, examining the ethical sensitivities of nurses and identifying the different variables affecting them are extremely important. This study was conducted to determine the ethical sensitivity of nurses. This cross-sectional descriptive study was conducted with 161 nurses between MarchApril, 2016. Data were collected using sociodemographic and Moral Sensitivity Scale. In data evaluation, the normality distribution of the scale was analyzed (Kolmogorov - Smirnov) and non-parametric tests were used. Mann-Whitney and Kruskal-Wallis test was used as well as descriptive statistical methods (frequency, percentage, mean, standard deviation). Significance value was determined as p<.05. The average age was 30.92±5.93. In making decisions about inpatients; The nurse’s ethical sensitivity was found high (76.95±16.32). There was a significant relationship between the average scores of marital status and conflict, loving the profession and holistic approach, practice and total moral sensitivity; autonomy and attending conference / meeting, conflict and total moral sensitivity; autonomy and average training status and autonomy; (p<0.05). It is recommended that to increase the ethical sensitivity of nurses and thus ensure recognition and solution of ethical issues, post-graduate and continuing education programs should be arranged.

Anahtar Kelime:

Konular: Hemşirelik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ersoy N ve Akpinar, A. (2010). “Turkish Nurses’ Decision Making in The Distribution of İntensive Care Beds”. Nursing ethics, 17(1):87-98.
Lutzen K, Blom T, Ewalds-Kvist B and Winch, S. (2010). “Moral Stress, Moral Climate and Moral Sensitivity Amongpsychiatric Professionals”. Nursing Ethics, 17(2). 213- 224.
Weaver K, Morse, J and Mitcham, C. (2008). “Ethical Sensitivity in Professional Practice: Concept Analysis”. Journal of Advanced Nursing, 62(5):607–618.
Atalay M ve Tel H. (1999). “Gelecek Yüzyılda Hemşirelikte Lisans Eğitiminin Vizyonu”. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 3: 47-54.
Uzel, U. (2006). “İş Ahlakı: Cinsiyetler Arasındaki Farklılıklar Açısından Literatür incelemesi”. Yönetim ve Ekonomi,13(1):167–176.
Daştan A, Bellikli U ve Bayraktar, Y. (2015). “Muhasebe Eğitiminde Etik İkilem ve Etik Karar Alma Konularına Yönelik KTÜ-İİBF Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”. International Journal of Economic & Social Research, 11(1).
Adkins, N and Radtke, R.R. (2004). “Students' and Faculty Members' Perceptions of the Importance of Business Ethics and Accounting Ethics Education: Is There an Expectations Gap?”. Journal of Business Ethics, 51, 279–300.
Knotts TL, Lopez TB and Mesak, H.I. (2000). “Ethical Judgments of College Students: An Empirical Analysis”. Journal of Education for Business, 75(3): 158-163.
Karagözoğlu Ş, Özden D ve Yıldırım, G. (2014). “Yoğun Bakım Hemşirelerinin Hastane Etik İklim Algısı”. Turkish Journal of Research & Development in Nursing, 16(1).
Akbaba A, Erenler, E. (2011). “Etik Karar Verme ve Cinsiyet Farklılıkları Üzerine Bir Araştırma”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 447.
Özyer K, Azzoğlu, Ö. (2010). “Demografik Değişkenlerin Kişilerin Etik Tutumları Üzerindeki Etkileri”. AİBÜ-İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(2):59-84.
Goldman A, Tabak N. (2010). “Perception of Ethical Climate and İts Relationship to Nurses’ Demographic Characteristics and Job Satisfaction”. Nurs Ethics,17(2):233-246.
Kırılmaz H, Akbolat M and Kahraman, G. (2015). “A Research About the Ethical Sensitivity of Healthcare Professionals”. International Journal of Health Sciences, 3(3):73-82.
Tazegün A, Çelebİoğlu, A. (2016). “Ethical Sensitivity Levels of Pediatric Nurses and The Factors Affecting This Sensitivity”. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Dergisi, 6(2):97-102.
Başak T, Uzun Ş ve Arslan, F. (2010). “Yoğun Bakım Hemşirelerinin Etik Duyarlılıklarının İncelenmesi”. Gülhane Tıp Dergisi, 52, 76–81.
Erdemir F, Algıer L, Pınar G ve ark. (2001). “Hemşirelikte Etik Programına Katılan Hemşirelerin Karşılaşmış Oldukları Etik İkilem Örneklerinin İncelenmesi”. 2. Ulusal Tıbbi Etik Kongresi Bildiri Kitabı, 317-322.
Bayık, A.(2004). “Hemşirelik Araştırmalarında Etik”. Erefe İ, (Ed. ). Hemşirelikte Araştırma İlke, Süreç ve Yöntemleri (27- 48).İstanbul: Odak Ofset.
Lutzen K, Johansson A and Nordström, G. (2000). “Moral Sensitivity: Some Differences Between Nurses And Physicians”. Nursing Ethics, 7, 520–530.
Orgun, F. (2008). Byrd’ın Hemşirelere Yönelik Etik Duyarlılık Testi”nin Geçerlik ve Güvenirliğinin İncelenmesi. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İzmir.
Dinç, L. (1994). “Hemşirelerin Etik Problemler Karşısındaki Yaklaşımlarının Belirlenmesi”. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 1(1): 33-43.
Ersoy N, Gundoğmuş, U.N. (2003). “A Study of The Ethical Sensitivity of Physicians In Turkey”. Nursing Ethics, 10(5):472-84.
Beauchamp, T.L and Childress, J.F. (2012). Principles of biomedical ethics (6th ed.). New York, NY: Oxford University Press.
Ersoy N, Goz, F. (2001). “The Ethical Sensitivity of Nurses in Turkey”. Nursing Ethics, 8(4): 299-312.
Öztürk H, Hintistan S, Kasım S ve Candaş, B. (2009). “Yoğun Bakım Ünitelerinde Hekim ve Hemşirelerin Etik Duyarlılığı”. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 13(2):77–84.
Tosun, H. (2005). “Sağlık Uygulamalarında Deneyimlenen Etik İkilemlere Karşı Hekim ve Hemşirelerin Duyarlılıklarının Belirlenmesi”. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
Aksu T, Akyol, A. (2011). “İzmir’deki Hemşirelerin Etik Duyarlılıklarının İncelenmesi”. Türkiye Klinikleri, 19(1):16–24.
Pekcan, H.S. (2007). Yalova İli ve Çevresinde Görev Yapan Hekimlerin ve Hemşirelerin Etik Duyarlılıklar”. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Savaşkan, F. (2006).KKTC’deki Yataklı Tedavi Kurumlarında Çalışan Hemşire ve Hekimlerin Hasta Haklarına Duyarlılığının Belirlenmesi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Dikmen, Y. (2013). “Yoğun Bakım Hemşirelerinde Etik Duyarlılığın İncelenmesi”. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 2(1):1-7.
Elçigil A, Bahar Z, Beşer A, Mızrak B, Bahçelioğlu D, Demirtaş D, Özdemir D, Özgür E ve Yavuz, H. (2011). “Hemşirelerin Karşılaştıkları Etik İkilemlerin İncelenmesi”. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(2): 52-60.
Austin W, Kelecevic J, Goble E. And Mekechuk, J. (2009). “An Overview Of Moral Distress And The Paediatric İntensive Care Team”. Nursing Ethics, 16, 57-68.
Tang P.F, Johansson C and Wadensten, B. (2007).” Chinese Nurses’ Ethıcal Concerns in a Neurologıcal Ward”. Nursing Ethics, 14 (6): 810-824.
Çobanoğlu N ve Algıer, L. (2004). “ A Qualitative Analysis Of Ethical Problems Experienced By Physicians And Nurses İn İntensive Care Units İn Turkey”. Nursing Ethics, 11, 444-458.
Callaghan, M. (2003). “Nursing Morale: What İs İt Like And Why?”. Journal of Advanced Nursing, 42(3): 82-89.
Utlu, N. (2016).”Hastane Ortamında Hemşirelerin Etik Yaklaşımı ve Etik İkilemler”. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 29, 17-35.
Dalcalı B.K, Şendir, M. (2016). “Hemşirelerin Kişisel Değerleri ile Etik Duyarlılıkları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi”. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 24 (1): 1-9.
Filizöz B, Mescib G, Aşcıc A ve Bağcıvan, E. (2015). “Hemşirelerde Etik Duyarlılık: Sivas İli Merkez Kamu Hastanelerinde Bir Araştırma”. Türkiye İktisadi Girişim ve İş Ahlâkı Derneği İş Ahlakı Dergisi, 8(1): 47-66.
Ertuğ N, Aktaş D, Faydali S ve Yalçın, O. (2014). “Ethical Sensitivity and Related Factors of Nurses Working in The Hospital Settings”. Acta Bioethica, 20 (2): 265-270.
Aslan Ö, Vural H ve Avcı, P.Y. (2003). “Ameliyathane Hemşirelerinin Etik Sorunlara Yönelik Yaklaşımlarının Belirlenmesi”. Gülhane Tıp Dergisi, 45(2): 147-152
Ersoy, N. (1994). Hemşirelik ve Etik. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 7(33):43-51.
Ersoy, N. (2017). Hemşireliğe Etik Yaklaşımlar.tip.kocaeli.edu.tr/docs/ders_notlari/n_ersoy/Hemsi relige_etik_yaklasimlar.doc. Erişim tarihi: 10.02.2017.
Elçi M ve Alpkan, L. (2009). “The İmpact of Perceived Organizational Ethical Climate on Work Satisfaction”. Journal of Business Ethics, 84(3):297-311.
Kutlay, O ve Yılmazlar, A. (2001). “Anestezi ve Yoğun Bakımda Etik”, Erdemir Demirhan (Ed.). Klinik Etik 9532- 541). Nobel Tıp Kitabevi: İstanbul.
Svensson G, Wood, G. (2005). “Corporate Ethics İn TQM: Management Versus Employee Expectations And Perceptions” TQM Magazine, 17(2):137-149.

APA	kahriman i, YEŞİLÇİÇEK ÇALIK K (2017). Klinik Hemşirelerin Etik Duyarlılığı. , 111 - 121.
Chicago	kahriman ilknur,YEŞİLÇİÇEK ÇALIK Kıymet Klinik Hemşirelerin Etik Duyarlılığı. (2017): 111 - 121.
MLA	kahriman ilknur,YEŞİLÇİÇEK ÇALIK Kıymet Klinik Hemşirelerin Etik Duyarlılığı. , 2017, ss.111 - 121.
AMA	kahriman i,YEŞİLÇİÇEK ÇALIK K Klinik Hemşirelerin Etik Duyarlılığı. . 2017; 111 - 121.
Vancouver	kahriman i,YEŞİLÇİÇEK ÇALIK K Klinik Hemşirelerin Etik Duyarlılığı. . 2017; 111 - 121.
IEEE	kahriman i,YEŞİLÇİÇEK ÇALIK K "Klinik Hemşirelerin Etik Duyarlılığı." , ss.111 - 121, 2017.
ISNAD	kahriman, ilknur - YEŞİLÇİÇEK ÇALIK, Kıymet. "Klinik Hemşirelerin Etik Duyarlılığı". (2017), 111-121.

APA	kahriman i, YEŞİLÇİÇEK ÇALIK K (2017). Klinik Hemşirelerin Etik Duyarlılığı. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(3), 111 - 121.
Chicago	kahriman ilknur,YEŞİLÇİÇEK ÇALIK Kıymet Klinik Hemşirelerin Etik Duyarlılığı. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 6, no.3 (2017): 111 - 121.
MLA	kahriman ilknur,YEŞİLÇİÇEK ÇALIK Kıymet Klinik Hemşirelerin Etik Duyarlılığı. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, vol.6, no.3, 2017, ss.111 - 121.
AMA	kahriman i,YEŞİLÇİÇEK ÇALIK K Klinik Hemşirelerin Etik Duyarlılığı. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017; 6(3): 111 - 121.
Vancouver	kahriman i,YEŞİLÇİÇEK ÇALIK K Klinik Hemşirelerin Etik Duyarlılığı. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017; 6(3): 111 - 121.
IEEE	kahriman i,YEŞİLÇİÇEK ÇALIK K "Klinik Hemşirelerin Etik Duyarlılığı." Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6, ss.111 - 121, 2017.
ISNAD	kahriman, ilknur - YEŞİLÇİÇEK ÇALIK, Kıymet. "Klinik Hemşirelerin Etik Duyarlılığı". Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 6/3 (2017), 111-121.