BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ

Yıl: 2017 Cilt: 6 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 2565 - 2578 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 01-02-2019

BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ

Öz:
İnanç ile kutsal arasındaki güçlü bağ hayatın her alanında varlığını sürdürmektedir. Tarihsel bir sürekliliğe sahip olan kutsal kavramı aynı zamanda kültürle iç içedir. Türk kültürü gibi kökleri kadim zamanlara ulaşan yapılarda kutsal olgusu hem çeşitlenmekte hem de zengin bir boyut kazanmaktadır. Bu derinlik ve zenginlik kutsalı gündelik hayatta iç içe yaşanan bir unsura dönüştürmektedir. Türk kültürünün hâkim olduğu coğrafyalarda rastlanan ziyaret yerleri ve çevresinde gelişen inanışlar, uygulamalar kutsaldan beslenen zenginliklerden biridir. Kırşehir‟e bağlı Çayağzı (Cemele) köyünde bulunan Cambaz Pir‟e ait ziyaret yeri kutsalın kültür içerisindeki sürekliliğini göstermesi bakımından önemlidir. Kaynak kişilerden derlenen bilgiler ışığında yapılan inceleme sonucunda bir Hristiyan Azizi olan Mamas‟ın Battal Gazi Destanı‟nda yer alan şemmas Pir ve Cemele‟de mezarı bulunan Cambaz Pir ile olan ilişkisi tespit edilmiştir. Bu ilişki üzerinden kutsalın Cambaz Pir özelinde kültür içerisinde canlı ve sürekli olmasında Battal Gazi Destanı‟nın oynadığı işlevsel rol üzerinde durulmuştur. Sonradan Müslüman olan bir azizin hakkında anlatılan menkabelerin içeriğine dair değerlendirmeler yapılmıştır. Yöre halkı tarafından veli mertebesinde görülen Cambaz Pir‟in mezarı çevresinde gelişen inanç ve uygulamaların Türk kültürüyle olan ilişkisine dair tespitlere yer verilmiştir. Değerlendirilen yönleriyle Cemele‟de bulunan Cambaz Pir‟e ait mezar yeri kutsalın kültürler üstü gücünü ortaya koymakta, bu dönüşümün destan, menkabe gibi sanatsal ürünlerle olan ilişkisine dair değerlendirme yapma imkânı vermekte ve kutsalın çevresinde hayata geçen inanç ve uygulamaların bu sürece etkisini göstermektedir.
Anahtar Kelime:

Konular: Kültürel Çalışmalar

THE CONTINUITY OF THE SACRED, FROM SAINT MAMAS TO CAMBAZ PIR IN THE CONTEXT OF BATTAL GAZI SAGA AND AN UNKNOWN ENTOMBED SAINT

Öz:
The strong bond between the sacred and faith continues to exist in all areas of life. The concept of sacred, which has a historical continuity, is entangled with culture. In the structures rooted in ancient times, such as Turkish culture, the phenomenon of sacred is being diversified, as well as gaining a rich dimension. This depth and richness, transform sacred into an element which is intertwined in everyday life. The places of visit located at the regions dominated by Turkish culture and the beliefs and practices built up around them is one of the richness fed from sacred. The place of visit belonging to Cambaz Pir, located at Çayağzı (Cemele) village of Kirsehir, is important in terms of showing the continuity of sacred in the culture. As a result of the review of the information collected from the people, the connections of Mamas, who had been a Christian saint, with ġemmas Pir, who had been mentioned in Battal Gazi Saga, and with Cambaz Pir, whose tomb is located at Cemele, have been determined. Through these relationships, the functional role of Battal Gazi Saga was emphasized for the vitality and continuity of sacred within the culture, particularly for Cambaz Pir. The content of the legends told about a later Muslim Saint were evaluated. Remarks about the relationship of the beliefs and practices developed around the tomb of Cambaz Pir with Turkish culture were covered. Regarding the evaluated aspects, the tomb belonging to Cambaz Pir, located at Cemele, reveals the supracultural power of the sacred; allows the assessment of the relationship between this transformation and works of art, such as saga, legend; and shows the impact of the beliefs and practices brought to life around the sacred on this process.
Anahtar Kelime:

Konular: Kültürel Çalışmalar
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • KK-7: Ramazan Erginer, 1961 Aksaray/Mamasun Doğumlu, İlkokul, Çiftçi/Köy Muhtarı.
  • KK-6: Sadık Ak, 1952, Çorum / Alaca Doğumlu, Yüksekokul, Emekli Öğretmen.
  • KK-5: Ekrem Karaburçak, 1950 Cemele Doğumlu, Yüksekokul, Emekli Öğretmen.
  • KK-4: İhsan Çoruh, 1937 Cemele Doğumlu, Okuryazar, Çiftçi.
  • KK-3: Ramazan Dede, 1945 Cemele Doğumlu, İlkokul Mezunu, Çiftçi.
  • KK-2: Sabri Albayrak, 1945 Cemele Doğumlu, İlkokul Mezunu, Çiftçi.
  • KK-1: Muammer Kömbe, 1952 Cemele Doğumlu, Lise Mezunu, Emekli.
  • ÜNSAL, V. (2012). Eskiçağ’da Kırşehir ve Çevresi. Kırşehir: Kırşehir Belediyesi Yayınları.
  • TARIM, C. H. (1940). Kırşehir Tarih ve Coğrafya Lûgatı. Kırşehir: Vilayet Matbaası.
  • ŞAHİN, H. (2003). Menakıbnâme. Diyanet İslam Ansiklopedisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı. C.29. s.112,114.
  • PEKİN, F. (2001). Kapadokya Kayalardaki Şiirsellik. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
  • ÖZÇELİK, M. (2009). Seyyid Battal Gazi. T.C. Eskişehir Valiliği.
  • ÖZCOŞAR, İ. (2008). Bir Yüzyıl Bir Sancak, Bir Cemaat, 19. Yüzyılda Mardin Süryanileri. İstanbul: Beyan Yayınları.
  • ÖNDER A. R. (1992). Anadolu‟nun Bazı Yörelerinde Şemmas Geleneği. IV. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Bildirileri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • OYMAK, İ. (2013). Malatya Ziyaret Kültürü ve Ziyaret Yerleri. Malatya Valiliği Malatya Kitaplığı Yayınları.
  • OCAK, A. Y. (2010). Kültür Tarihinin Kaynağı Olarak Menâkıbnâmeler. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
  • KÖKSAL, H. (1984). Battalnâmelerde Tip ve Motif Yapısı. Ankara: Başbakanlık Basımevi.
  • KAVRUK, H. ve DURUKOĞLU, S. (2012). Battalnâme. Malatya: Malatya Kitaplığı.
  • GÜNAY, Ü.; GÜNGÖR, H.; TAŞTAN, A.V. ve SAYIM, H. (2001). Ziyaret Fenomeni Üzerine Bir Din Bilim Araştırması (Kayseri Örneği). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları.
  • GÖKBEL, A. (1999), Kangal Yöresinde Ziyaret Yerleri ile İlgili İnanç ve Uygulamalar. C.Ü İlahiyat Fakültesi Dergisi, III, 163-189.
  • GİRARD, R. (2003). Şiddet ve Kutsal. (Çev. Necmiye Altay). İstanbul: Kanat Kitap.
  • HASLUCK, F. W. (2012). Bektaşilik İncelemeleri. (Çev. Mehmet Kanar.) İstanbul: Say Yayınları.
  • ERGUN, P. (2004). Türk Kültüründe Ağaç. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
  • ELİADE, M. (2003). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi Taş Devrinden Eleusis Mysteria’larına. İstanbul: Kabalcı.
  • DEMİR, N. ve ERDEM, M. D. (2006). Battal Gazi Destanı. Ankara: Hece Yayınları.
  • BURÇAK, M. (2005). Çayağzı (Cemele) Tarihi ve Kültürü. Çayağzı Kasabası Kültür ve Yardımlaşma Derneği Yayınları.
  • ATEŞ, A. (1957). Menâkıp, Menakib. İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. C.7, s.701,702.
  • Ahmet Cevdet Paşa. (2014). Faideli Bilgiler. İstanbul: Hakikat Kitabevi.
APA Güzel C (2017). BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ. , 2565 - 2578.
Chicago Güzel Cavit BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ. (2017): 2565 - 2578.
MLA Güzel Cavit BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ. , 2017, ss.2565 - 2578.
AMA Güzel C BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ. . 2017; 2565 - 2578.
Vancouver Güzel C BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ. . 2017; 2565 - 2578.
IEEE Güzel C "BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ." , ss.2565 - 2578, 2017.
ISNAD Güzel, Cavit. "BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ". (2017), 2565-2578.
APA Güzel C (2017). BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 6(4), 2565 - 2578.
Chicago Güzel Cavit BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 6, no.4 (2017): 2565 - 2578.
MLA Güzel Cavit BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, vol.6, no.4, 2017, ss.2565 - 2578.
AMA Güzel C BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2017; 6(4): 2565 - 2578.
Vancouver Güzel C BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2017; 6(4): 2565 - 2578.
IEEE Güzel C "BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ." Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 6, ss.2565 - 2578, 2017.
ISNAD Güzel, Cavit. "BİLİNMEYEN BİR YATIR VE BATTAL GAZİ DESTANI BAĞLAMINDA AZİZ MAMAS’TAN CAMBAZ PİR’E KUTSAL’IN SÜREKLİLİĞİ". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 6/4 (2017), 2565-2578.