GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARINDA AYDINLATILMIŞ ONAM SORUNU

SÖĞÜT, İpek Sevda

GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARINDA AYDINLATILMIŞ ONAM SORUNU

İpek Sevda SÖĞÜT (Kadir Has Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Roma Hukuku Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

53 0

Yıl: 2017 Cilt: 16 Sayı: 2-Cilt 2 Sayfa Aralığı: 627 - 649 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 06-02-2019

GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARINDA AYDINLATILMIŞ ONAM SORUNU

Öz:

Geleneksel tıp terimi; modern tıp döneminden önce, farklı toplumlardaampirik bilgiye dayalı olarak geliştirilmiş tıbbi sistemlere işaret etmekte kullanılmakta-dır. Dünya Sağlık Örgütü ise geleneksel tıbbi; hastalıkları teşhise, tedaviye veya sağlığıkorumaya yönelik, bitki, hayvan ve mineral temelli sağlık uygulamaları, yaklaşımları,bilgi ve inançları ile, ruhsal terapiler, elle uygulanan teknikler ve egzersizler bütünüolarak tanımlamaktadır. Tamamlayıcı tıp, tıbbi tedavi ile birlikte ona ek olarak kullanı-lan tedavi ve bakım sistemidir. Tamamlayıcı tıp, geleneksel tıbba paralel yürütülen veonu destekleyen, tedaviyi güçlendiren, tedavinin yan etkilerini ve/veya semptomlarınıazaltan uygulamalardır.Sağlığı korumak veya hastalığı iyileştirmek amacı ile yapılan, geleneksel ve ta-mamlayıcı tıp uygulamalarının birçoğu, aynı zamanda bir tıbbi müdahaledir. Bu sebep-le, tıbbi müdahaleyi hukuka uygun kılan unsurlardan biri olarak aydınlatılmış onamın,bu uygulamalarda hangi kapsamda olması gerektiği sorunu üzerinde, önemle durulmasıgerekmektedir. Ülkemiz açısından, geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları üzerinebilimsel çalışmaların yetersizliği düşünüldüğünde, bu uygulamaların komplikasyonları-nın hangi kapsamda açıklanabileceği tartışmaya açıktır. Bu çalışma ile; “Geleneksel veTamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği”nde yer alan düzenleme ile, ulusal veuluslararası geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarında aydınlatılmış onam sorunu-na ilişkin görüş ve eleştiriler ortaya koyulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

The Issue of Informed Consent in Traditional and Complementary Medicine Practices

Öz:

Traditional medicine refers to the period, before modern medicine was developed on the basis of empirical knowledge in different societies, are used to address the medical system. According to The World Health Organization, conventional medical are defined as a whole; disease diagnostic, treatment or health protection for plant, animal and mineral based health practices, approaches, knowledge and beliefs; spiritual therapies, manual techniques and exercises. Complementary medicine, along with medical treatment is used in addition to the treatment and care system. Complementary medicine is traditional medicine, and it supports with the parallel execution and strengthens the treatment and also reduces, side effects and / or symptoms of treatment. Conducted with the aim to improve or maintain health disorders, many of the traditional and complementary medicine is a medical intervention. With regards to the lack of scientific thought on the conventional and complementary medicine in our country, the discussion can be explained in the context of the complications which these applications are opened. With this study; "Traditional and Complementary Medicine Practices Regulations" with the arrangements in the national and international traditional and complementary medicine practices highlighted issues, relating to, it will be tried to put forward views and criticisms.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

BULEN, James; Complementary and Alternative Medicine, Ethical and Legal Aspects of Informed Consent, The Journal of Legal Medicine, Vol. 24, s. 331-358, 2003.
CASPI, Opher/SHALOM, Tamar/HOLEXA, Joshua; Informed Consent in Complemen- tary and Alternative Medicine, Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, Volume 11, s. 1-7, 2011.
COHEN Michael/EISENBERG, David; Potential Physician Malpractice Liability As- sociated with Complementary and Integrative Medical Therapies, Annals of Internal Medicine, Vol. 136, No: 8, s. 596-603, 2002.
COHEN, H. Michael; Complementary and Alternative Medicine-Legal Boundaries and Regulatory Perspectives, The Johns Hopkins Press, London&Oxford, 1998.
COHEN, Michael/ KEMPER, Kathi; Complementary Therapies in Pediatrics: A Legal Perspective, Pediatrics, Vol. 115, s. 774-780, 2005.
DENNER, S. Sallie; The Evolving Doctrine of Informed Consent for Complementary and Integrative Theraphy, Holistic Nursing Practice, s. 37-43, 2008.
DOKKEN, Deborah/ SYDNOR-GREENBERG, Nancy; Exploring complementary and alternative medicine in pediatrics: parent and professionals working together for new understanding, Pediatr Nurs., C. 26, s. 1-15, 2000.
ERNEST, E. Edzard/COHEN, H. Michael/STONE, Julie; Ethical Problems Arising in Evidence Based Complementary and Alternative Medicine, J Med Ethics, Vol. 30, s. 156-159, 2004.
EROL SARIYEV, Ayşe; Alternatif Tıbbi Yöntemlerden Kaynaklanan Hukuki Sorumlu- luk, Birinci Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2015.
GILMOUR, Joan/HARRISON, Christine/ASADI, Leyla/COHEN, H. Mi- chael,/VOHRA, Sunita; Informed Consent: Advising Patients and Parents About Complementary and Alternative Medicine Therapies, Pediatrics, Vol.128, s. 187- 192, 2011.
HAKERİ, Hakan; Geleneksel Tıp Bakımından Ülkemizdeki Hukuki Durum, (Makale), Tıp Hukuku Dergisi, S. 7, s. 17-41, 2015.
HAKERİ, Hakan; Tıp Hukuku, (Kitap), 10. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2015.
KATI, Yücel; “Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Hakkında Bilinmesi Ge- reken Güncel Mevzuat Bilgileri”, Ankara Akupunktur, C. 4/1, s. 65-70, 2016.
MADDALENA, Stefano; Alternative Medicines: On the Way towards Integration?, A Comparative Legal Analysis in Western Countries, Peter Lang, Switzerland, 2005.
ÖRNEK BÜKEN, Nüket; Sağlık Bakanlığı Geleneksel, Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Uygulamaları Yönetmelik Taslağı’nın Düşündürdükleri, Sağlığın Sesi, 2014, s.2.
ÖZGÜL, Mehmet Emin; Yeni Tıbbi Yöntemlerin Hukuka Uygunluğu, 2. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2010, s. 183-186.
PALMER, Edith; Medical Disclosure of Treatment Alternatives, Germany: Medical Dis- closure of Treatment Alternatives, March 2010, The Law Library Congress-2, s. 13.
ROBARD, Isabelle; La santé hors la loi: Les hors la loi de la santé, Suresnes, 1994.
SHULTZ, M, Maguire; From Informed Consent to Patient Choice: A New Protected Interest, Yale Law Journal, Vol. 95/2, s. 219-299, 1985.
SIEBERT, Arvid; Strafrechtliche Grenzen ärztlicher Therapiefreiheit, Ber- lin/Heidelberg/New York, 1983.
SOMER, Pervin; Ülkemizde Tamamlayıcı ve Alternatif Tıbbın Hukuki Dayanağı ve Sorumluluk Alanları, 663 Sayılı Kanın Hükmünde Kararname, (Armağan), Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan, Filiz Kitabevi, İstanbul, s. 1048-1063, 2013.
SOMER, Pervin; Ülkemizde Tamamlayıcı ve Alternatif Tıbbın Hukuki Dayanağı ve Sorumluluk Alanları Üzerine, 25.03.2012, http://www.sdplatform.com/Dergi/ 592/Ulkemizde-tamamlayici-ve-alternatif-tibbin-hukuki-dayanagi-ve-sorumluluk- alanlari-uzerine.aspx, 2016.
SUGARMAN, Jeremy; Informed Consent, Shared Decision-Making and Complemen- tary and Alternative Medicine, Journal of Law, Medicine&Ethics, Vol. 31, s. 247- 250, 2003.
TAŞÇI, Ali İhsan; Adli tıp penceresinden alternatif tıp uygulamaları, 26.03.2012, http://www.sdplatform.com/Dergi/593/Adli-tip-penceresinden-alternatif-tip- uygulamalari.aspx, 2016.
TOPAL, Yaşar/TOPAL, Hatice/MISIRLIOĞLU, Emine/AZIK, Fatih Meh- met/KOCABAŞ, Can Naci; Talasemili Hastalarda Alternatif Tıp Uygulamaları, Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, C. 8, s. 25-28, 2014.
WICKI, Michael; Komplementärmedizin im Rahmen des Rechtes, Bern, 1998.
WIEGAND, Wofgang; 3. Kapitel-Die Aufklärungspflicht und die Folgen ihrer Verlet- zung, in: HONSELL, Heinrich; Handbuch des Artzrechtes, Schulthess, Zürich, 1994, s. 139-141.
Diğer Kaynaklar:
Alternatif Tıp Uygulamaları Yönetmelik Taslağı Hakkındaki TTB Görüşü Bakanlığa İletildi, 10.03.2014, http://www.ttb.org.tr/index.php/Haberler/ttb-4420.html, 2016;
Commissie Alternatieve Geneedwijzen, Alternative geneeswijzen in Nederland, Staatsuitgeverji, Den Haag, 1981.
Geleneksel, Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Uygulamaları Kanun Taslağına Yönelik Türk Toraks Derneği Görüşü, 12.09.2014, http:// www.toraks.org.tr/userfiles/file/ Gele- neksel Alternatif%20T%C4%B1p%20Uygulamalar%C4%B1%20%20TTD%20g% C3%B6r%C3%BC%C5%9F%C3%BC-%2012%20Eyl%C3%BCl%202014.doc, 2016.
General Guidelines for Methodologies on Research and Evaluation of Traditional Med- icine, World Health Organization, 2000, http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/ 66783/1/WHO_EDM_TRM_2000.1.pdf, 2016., (erişim tarihi: 01.09.2016).
Swedish Commission on Alternative Medicine, Report on Alternative medicine, Regeringskansliet, Stockholm, 1989.

APA	SÖĞÜT İ (2017). GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARINDA AYDINLATILMIŞ ONAM SORUNU. , 627 - 649.
Chicago	SÖĞÜT İpek Sevda GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARINDA AYDINLATILMIŞ ONAM SORUNU. (2017): 627 - 649.
MLA	SÖĞÜT İpek Sevda GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARINDA AYDINLATILMIŞ ONAM SORUNU. , 2017, ss.627 - 649.
AMA	SÖĞÜT İ GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARINDA AYDINLATILMIŞ ONAM SORUNU. . 2017; 627 - 649.
Vancouver	SÖĞÜT İ GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARINDA AYDINLATILMIŞ ONAM SORUNU. . 2017; 627 - 649.
IEEE	SÖĞÜT İ "GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARINDA AYDINLATILMIŞ ONAM SORUNU." , ss.627 - 649, 2017.
ISNAD	SÖĞÜT, İpek Sevda. "GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARINDA AYDINLATILMIŞ ONAM SORUNU". (2017), 627-649.

APA	SÖĞÜT İ (2017). GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARINDA AYDINLATILMIŞ ONAM SORUNU. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 16(2-Cilt 2), 627 - 649.
Chicago	SÖĞÜT İpek Sevda GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARINDA AYDINLATILMIŞ ONAM SORUNU. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 16, no.2-Cilt 2 (2017): 627 - 649.
MLA	SÖĞÜT İpek Sevda GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARINDA AYDINLATILMIŞ ONAM SORUNU. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.16, no.2-Cilt 2, 2017, ss.627 - 649.
AMA	SÖĞÜT İ GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARINDA AYDINLATILMIŞ ONAM SORUNU. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2017; 16(2-Cilt 2): 627 - 649.
Vancouver	SÖĞÜT İ GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARINDA AYDINLATILMIŞ ONAM SORUNU. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2017; 16(2-Cilt 2): 627 - 649.
IEEE	SÖĞÜT İ "GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARINDA AYDINLATILMIŞ ONAM SORUNU." İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 16, ss.627 - 649, 2017.
ISNAD	SÖĞÜT, İpek Sevda. "GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARINDA AYDINLATILMIŞ ONAM SORUNU". İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 16/2-Cilt 2 (2017), 627-649.