Yıl: 2018 Cilt: 8 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 8 - 24 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.19126/suje.370352 İndeks Tarihi: 19-09-2019

Türkiye’de Etkili Okul Araştırmaları: Ampirik Araştırmaların Analizi

Öz:
Bu çalışmada Türkiye’de okul etkililiğine ilişkin yapılan ampirik araştırmalar incelenmiştir. Bu araştırmalar tematik içerik analizi yoluyla sistematik bir biçimde değerlendirilmiştir. Bu amaçla 2001 ile 2017 yılları arasında Web of Sciences, ERIC, Scopus, Dergi Park, EBSCO, Türk Eğitim İndeksi, Google Akademik veri tabanlarında taranan 28 makale incelenmiştir. İncelenen araştırmalarda ortak olarak (i) etkili bir okul ile bireysel ve örgütsel değişkenlerin anlamlı ve pozitif ilişkiler verdiği (ii) etkili bir okul ortamı sağlamada öğretmenleri mesleki olarak desteklemenin önemli olduğu bulgularına ulaşılmıştır. Bunun yanında incelenen çalışmalarda okul etkililiğini sağlamaya yönelik önerilerin (i) öğretmenlerin sürekli mesleki gelişimlerin sağlanması (ii) okul-çevre iş birliğininin güçlendirilmesi (iii) okulda ortak amaç ve vizyon oluşturulmasının gerekliliği (iv) nitelikli öğrenci öğrenmesi sağlamaya yönelik fiziksel ortamların oluşturulması özelliklerinde yoğunlaştığı görülmüştür.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

School Effectiveness Research in Turkey: A Review of Empirical Studies

Öz:
In this study, empirical studies related to effective schools in Turkey were examined. These studies were evaluated systematically by means of thematic content analysis. For this aim, the Web of Sciences, ERIC, Scopus, DergiPark, EBSCO, Turkish Education Index, and Google Scholar databases were scanned for the years 2001-2017, and 28 academic articles were examined. In the studies examined, the common findings were that (i) there are significant and positive relationships between individual and organisational factors and effective schools and (ii) vocational support to teachers is important in establishing an effective school environment. Furthermore, in the studies examined, suggestions towards establishing school effectiveness centred on (i) enabling continuous vocational development of teachers (ii) strengthening cooperation between the school and its community (iii) the necessity of creating a common goal and vision at the school and (iv) creating physical environments aimed at quality student learning.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abdurrezzak, S., ve Uğurlu C., T. (2016). Okul liderliği davranış ve uygulamalarının okul etkililiğini sağlamadaki rolüne ilişkin öğretmen algılarının incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 40(1), 2016-242. (*)
  • Ayık, A. ve Ada, Ş. (2009). İlköğretim okullarında oluşturulan okul kültürü ile okulların etkililiği arasındaki ilişki. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 429-446. (*)
  • Akan, D. (2016). Effective school evaluation in primary schools from the dimension of parents. Journal of Education and Training Studies, 5(1), 134-140. (*)
  • Akay, E. ve Aypay, A. (2016). School effectiveness and comparison of the effectiveness of turkish state secondary schools according to socioeconomic status. The Turkish Online Journal of Educational Technology, special issue, 453-467. (*)
  • Alanoğlu, M. ve Demirtaş, Z. (2016). The relationships between organizational learning level, school effectiveness and organizational citizenship behavior. Journal of Education and Training Studies, 4(4), 35-44. (*)
  • Altun, T. ve Bebek, G. (2016). Öğretim elemanlarının okul geliştirme ve etkili okul paradigmalarının temel bileşenleri hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2(2), 96-107. (*)
  • Altun, T. ve Yıldız, A. (2011). Examining characteristics of a primary school in terms of school effectiveness and improvement paradigms. Journal of Human Sciences, 8(2), 455-473. (*)
  • Arabacı, İ., B. ve Namlı, A. (2016). Okul geliştirme konusunda yöneticilerin yaşadıkları sorunlar. Journal of Theoretical Educational Science, 9(2), 245-265. (*)
  • Arslan, H., Satıcı, A., ve Kuru, M., (2006). Devlet ve özel ilköğretim okullarının etkililiğinin araştırılması. Eğitim ve Bilim, 31(142), 15-25. (*)
  • Arslantaş, H., İ., ve Özkan, M. (2014). Öğretmen ve yönetici gözüyle etkili okulda yönetici özelliklerinin belirlenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 26, 181-193. (*)
  • Balcı, A. (1993). Etkili okul ve okul geliştirme: Kuram, uygulama ve araştırma. Ankara: Yavuz Dağıtım.
  • Balcı, A. (2001). Etkili okul ve okul geliştirme: Kuram, uygulama ve araştırma, (Geliştirilmiş ikinci baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Balcı, A. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Başaran, İ., E. (1996). Eğitim yönetimi (Beşinci baskı). Ankara: Yargıcı Matbaası.
  • Bickel, W., E. (1983). Effective schools: Knowledge, dissemination, inquiry. Educational Researcher, 12(4), 3-5.
  • Brookover, W., B., Schweitzer, J., H., Schneider, J., M., Beady, C., H., Flood, P., K., ve Wisenbaker, J., M. (1978). Elementary school social climate and school achievement. American Educational Research Journal, 15(2), 301-318.
  • Bursalıoğlu, Z. (2010). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış, (10. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., K., Akgün, Ö., E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Cerit, Y., ve Yıldırım, B. (2017). İlkokul müdürlerinin etkili liderlik davranışları ile okul etkililiği arasındaki ilişki. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(3), 902-914. (*)
  • Chandler, H., N. (1984). Effective schools. Journal of Learning Disabilities, 17(5), 312-313.
  • Çalık, M., ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38.
  • Çalışkan, M., S., ve Güçlü, M. (2014). Etkili okul-çevre ilişkisinde ailenin katkısına ilişkin okul yöneticilerinin görüşleri. Journal of International Social Research, 7(34), 750-759. (*)
  • Çelikten, M. (2001). Etkili okullarda karar süreci. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(2), 263-274. (*)
  • Cohn, E., ve Rossmiller, R., A. (1987). Research on effective schools: implications for less developed countries. Comparative Education Review, 31(3), 377-399.
  • Creemers, B., P. (1994). Effective instruction: An empirical basis for a theory of educational effectiveness. In Advances in school effectiveness research and practice (pp. 189-205). New York: Falmer Press.
  • Creemers, B., P., ve Reynolds, D. (1996). Issues and implications of international effectiveness research. International Journal of Educational Research, 25(3), 257-266.
  • Cuttance, P. (1985) Frameworks for research on the effects of schooling (in Reynolds, D. (ed.). Studying School Effectiveness, Lewes: Palmer Press.
  • Çubukçu, Z., ve Girmen, P. (2006). Ortaöğretim kurumlarının etkili okul özelliklerine sahip olma düzeyleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 121-136. (*)
  • Dewey, J. (2008). Okul ve toplum (Çev. H. A. Başman). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Dodson, C., K. (2005). The relationship between school effectiveness and teachers' job satisfaction in north Mississippi schools, (Doctoral Thesis). Mississippi University, Oxford.
  • Edmonds, R., ve Frederickson, J., R. (1979). Causes of effective schools. New York: Board of Education.
  • Edmonds, R. (1979). Effective schools for the urban poor. Educational Leadership, 37(1), 15-24.
  • Evans, R. (1983). Ohio's effective school program. American Secondary Education, 12, 2-3.
  • Fitz-Gibbon, C.,T. (1996) Monitoring education: Indicators, quality and effectiveness, London, New York: Cassell.
  • Good, T., L. ve Brophy, J., E. (1986). School effects, (in Wittrock, M. (ed.), Third handbook of research on teaching (pp.570–602), New York: Macmillan.
  • Gökçe, F., ve Kahraman, P. B. (2010). Etkili okulun bileşenleri: Bursa ili örneği. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 173-206. (*)
  • Günal, Y., ve Demirtasli, R., N. (2016). A pathway to educational accountability: the relationship between effective school characteristics and student achievement. Universal Journal of Educational Research, 4(9), 2049-2054. (*)
  • Hallinger, P., ve Murphy, J., F. (1986). The social context of effective schools. American Journal of Education, 94(3), 328-355.
  • Hemsley-Brown, J., ve Oplatka, I. (2015). University choice: what do we know, what don’t we know and what do we still need to find out? International Journal of Educational Management, 29(3), 254-274.
  • Helvacı, M., A., ve Aydoğan, İ. (2011). Etkili okul ve etkili okul müdürüne ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 41-60. (*)
  • Hoy, W., K. ve Ferguson, J. (1985). A Theoretical framework and exploration of organizational effectiveness of schools. Educational Administration Quarterly, 21, 117-134.
  • Işık, A., N., ve Gümüş, E. (2016). Yönetici öz-yeterliği ve okul etkililiği arasindaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(1), 419-434. (*)
  • Kanmaz, A., ve Uyar, L. (2016). The effect of school efficiency on student achievement. International Journal of Assessment Tools in Education (IJATE), 3(2), 123-136. (*)
  • Karaçam, Z. (2013). Sistematik derleme metodolojisi: Sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 6 (1), 26-33.
  • Kondakci, Y., ve Sivri, H. (2014). Salient characteristics of high-performing Turkish elementary schools. Journal of Educational Administration, 52(2), 254-272. (*)
  • Korkmaz M., Baimukhanbetov B., M., Abdillayev A., K., Aknazarov S.,B. ve Nyshanova S.,T. (2014). Teacher and classroom context effects on academic achievement of primary school students. Life Science Journal, 11(1), 233-240. (*)
  • Lezotte, L., W. (1989). School improvement based on the effective schools research. International Journal of Educational Research, 13(7), 815-825.
  • Levine, D., K., ve Lezotte, L., W. (1990). Unusually effective schools: a review and analysis of research and practice. Madison, Wise: National Centre for Effective Schools Research and Development.
  • Hoy, W., K., ve Miskel, C., G. (2010). Educational administration: eğitim yönetimi; teori, araştırma ve uygulama (Çev. S. Turan). Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Morrison, K. (2002) School leadership and complexity theory. London: Routledge Falmer. Mortimore, P., Sammons, P., Stoll, L., Ecob, R., ve Lewis, D. (1988). The effects of school membership on pupils’ educational outcomes. Research Papers in Education, 3(1), 3-26.
  • Mortimore, P. (1993). School effectiveness and the management of effective learning and teaching. School Effectiveness and School Improvement, 4(4), 290-310.
  • Muijs, D. (2006). New directions for school effectiveness research: towards school effectiveness without schools, Journal of Educational Change, 7, 141-160.
  • Ngang, T., K., Abdullah, Z., ve Mey, S., C. (2010). Teacher leadership and school effectiveness in the primary schools of Maldives. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 255-270. (*)
  • Özdemir, S. (2013). Eğitimde örgütsel yenileşme. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Reynolds, D. (1992) School effectiveness and school improvement (in Bashi, J. and Sass, Z. (eds). School Effectiveness and Improvement: Selected Proceedings of the Third International Congress (pp. 67–87). Jerusalem, Israel: Magnes Press.
  • Reynolds, D. ve Packer, A. (1992). School effectiveness and school improvement in the 1990s. School Effectiveness: Research Policy and Practice, 171-187.
  • Reynolds, D. (1995). The effective school: An inaugural lecture. Evaluation ve Research in Education, 9(2), 57-73.
  • Reynolds, D., Sammons, P., Stoll, L., Barber, M., ve Hillman, J. (1996). School effectiveness and school improvement in the United Kingdom. School Effectiveness and School Improvement, 7(2), 133-158.
  • Purkey, S., ve Smith, M. (1983). Effective schools: a review. The Elementary School Journal, 83(4), 427-452.
  • Rowan, B., Bossert, S., T., ve Dwyer, D., C. (1983). Research on effective schools: A cautionary note. Educational Researcher, 12(4), 24-31.
  • Sammons, P., Hillman, J., ve Mortimore, P. (1995). Key characteristics of effective schools: A review of school effectiveness research. London: Office for Standarts in Education and Institute of Education.
  • Sammons, P. (1996). Complexities in the judgement of school effectiveness. Educational Research and Evaluation, 2(2), 113-149.
  • Scheerens, J., ve Creemers, B., P. (1989). Conceptualizing school effectiveness. International Journal of Educational Research, 13(7), 691-706.
  • Scheerens, J. (2013). The use of theory in school effectiveness research revisited. School Effectiveness and School Improvement, 24(1), 1-38.
  • Slater, R., O., ve Teddlie, C. (1992). Toward a theory of school effectiveness and leadership. School Effectiveness and School Improvement, 3(4), 247-257.
  • Stoll, L. (1992). Teacher growth in the effective school (in Fullan ve Hargreaves (eds.). Teacher development and educational change (pp. 104-123). London: Famer Press.
  • Şenel, T., ve Buluç, B. (2016). İlkokullarda okul iklimi ile okul etkililiği arasındaki ilişki. TÜBAV Bilim Dergisi, 9(4), 1-12. (*)
  • Şişman, M. (1996). Etkili okul yönetimi. Yayınlanmamış Araştırma Raporu, Eskişehir.
  • Şişman, M. (2011). Eğitimde mükemmellik arayışı, etkili okullar. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Teddlie, C., ve Stringfield, S. (1993). Schools Make a Difference: lessons learned from a 10-year study of school effects. New York: Teachers College Press.
  • Uğurlu, C., T., ve Demir, A. (2016). Etkili okullar için kim ne yapmalı? Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 53-75. (*)
  • Vatanartıran, S., ve Eren, A., K. (2014). Anadolu sağlık meslek liselerinin etkili okul boyutları bağlamında incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(16), 450-474. (*)
  • Yıldırım, İ., Akan, D., ve Yalçın, S. (2017). Sınıf öğretmenlerinin iş doyumu ve okul etkililiği algıları arasındaki ilişki. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 70-81. (*)
  • Yıldırım, İ., ve Ada, Ş. (2015). Okul müdürlerinin kişilik özellikleri ve denetim odakları ile okul etkililiği arasindaki ilişki. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(5), 113-130. (*)
  • Şimşek, H., ve Yıldırım, A. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yörük, S., ve Şahin, B. (2012). Cultural leadership roles of school principals in high schools as effective schools. Journal of Theoretical Educational Science, 5(3), 352-368. (*)
  • Zigarelli, M., A. (1996). An empirical test of conclusions from effective schools research. The Journal of Educational Research, 90(2), 103-110.
  • Weber, G. (1971). Inner-city children can be taught to read: four successful schools. Washington: Council for Basic Education.
APA Polatcan M, cansoy r (2018). Türkiye’de Etkili Okul Araştırmaları: Ampirik Araştırmaların Analizi. , 8 - 24. 10.19126/suje.370352
Chicago Polatcan Mahmut,cansoy ramazan Türkiye’de Etkili Okul Araştırmaları: Ampirik Araştırmaların Analizi. (2018): 8 - 24. 10.19126/suje.370352
MLA Polatcan Mahmut,cansoy ramazan Türkiye’de Etkili Okul Araştırmaları: Ampirik Araştırmaların Analizi. , 2018, ss.8 - 24. 10.19126/suje.370352
AMA Polatcan M,cansoy r Türkiye’de Etkili Okul Araştırmaları: Ampirik Araştırmaların Analizi. . 2018; 8 - 24. 10.19126/suje.370352
Vancouver Polatcan M,cansoy r Türkiye’de Etkili Okul Araştırmaları: Ampirik Araştırmaların Analizi. . 2018; 8 - 24. 10.19126/suje.370352
IEEE Polatcan M,cansoy r "Türkiye’de Etkili Okul Araştırmaları: Ampirik Araştırmaların Analizi." , ss.8 - 24, 2018. 10.19126/suje.370352
ISNAD Polatcan, Mahmut - cansoy, ramazan. "Türkiye’de Etkili Okul Araştırmaları: Ampirik Araştırmaların Analizi". (2018), 8-24. https://doi.org/10.19126/suje.370352
APA Polatcan M, cansoy r (2018). Türkiye’de Etkili Okul Araştırmaları: Ampirik Araştırmaların Analizi. Sakarya University Journal of Education, 8(3), 8 - 24. 10.19126/suje.370352
Chicago Polatcan Mahmut,cansoy ramazan Türkiye’de Etkili Okul Araştırmaları: Ampirik Araştırmaların Analizi. Sakarya University Journal of Education 8, no.3 (2018): 8 - 24. 10.19126/suje.370352
MLA Polatcan Mahmut,cansoy ramazan Türkiye’de Etkili Okul Araştırmaları: Ampirik Araştırmaların Analizi. Sakarya University Journal of Education, vol.8, no.3, 2018, ss.8 - 24. 10.19126/suje.370352
AMA Polatcan M,cansoy r Türkiye’de Etkili Okul Araştırmaları: Ampirik Araştırmaların Analizi. Sakarya University Journal of Education. 2018; 8(3): 8 - 24. 10.19126/suje.370352
Vancouver Polatcan M,cansoy r Türkiye’de Etkili Okul Araştırmaları: Ampirik Araştırmaların Analizi. Sakarya University Journal of Education. 2018; 8(3): 8 - 24. 10.19126/suje.370352
IEEE Polatcan M,cansoy r "Türkiye’de Etkili Okul Araştırmaları: Ampirik Araştırmaların Analizi." Sakarya University Journal of Education, 8, ss.8 - 24, 2018. 10.19126/suje.370352
ISNAD Polatcan, Mahmut - cansoy, ramazan. "Türkiye’de Etkili Okul Araştırmaları: Ampirik Araştırmaların Analizi". Sakarya University Journal of Education 8/3 (2018), 8-24. https://doi.org/10.19126/suje.370352