Etnisite ve milliyetçilik tartışmaları modern dönem siyasetdüşüncesini şekillendiren en önemli konulardandır. Modern devletformunun ulus-devlet temelli olması etnisite ve milliyetçilik meseleleriniönemli kılan unsurların başında gelmektedir. Etnisite ve Milliyetçilikkonularının tekil, yerel özelliklerine karşın, Marksizm enternasyonal birideolojik temele dayanır. Ortaya çıkışı ve temel kurucu iddialarıylaMarksizm, enternasyonal bir ideolojidir. Enternasyonal bir hareketolarak Marksizm’in milliyetçilik ve etnik tartışmaları observe etmesi herzaman problemli olmuştur. Aslında bu salt Marksizm’e özgü bir problemdeğildir; İslâm ve İslâmcılık gibi ümmet eksenli ideolojiler için de yerelunsurları kendi bünyesine katmak birçok zaman krizlere sebepolabilmektedir.Marx ve Engels de ilk dönem çalışmalarında milliyetçilik ve etnikmeselelere ilişkin birtakım görüşler ortaya atmışlardır. Ancak her ikidüşünürün de bu konudaki metinleri tutarlı bir bütünlük arz etmez.Bunun yerine, spesifik olaylar özelinde ifade edilen ve değişen şartlaragöre revize edilen birtakım tespitler vardır. Her iki düşünürün etnikmeseleler ve milliyetçilik konularında pre-modern bir dönemin izlerinitaşıdıklarını söylemek mümkündür. Durkheim gibi diğer önemlisosyologlar gibi etnisite ve milliyetçilik tartışmaları Marx ve Engelstarafından kendi başına bir mesele olarak ele alınmamıştır. Bununyerine, bazı somut olaylara ilişkin geliştirilen tezler ve saptamalar vardır.Bu yüzden de Marx ve Engels sık sık görüşlerini revize etmek zorunda kalmışlardır. Buna rağmen bu meseleler hakkında tutarlı ve etraflı birtartışmalar bütünü ortaya çıkmamıştır.Bu çalışmanın birinci kısmında, etnisite ve milliyetçilikkavramlarının farklı disiplinler tarafından ele alınışı da göz önündetutularak bir analizi yapılmıştır. Sonraki aşamada Marx ve Engels’inteorik boyutta bu meselelere yaklaşımları incelenmiştir. Daha sonra, heriki düşünürün kendi tespitlerinin belirginleştiği örnekler olan Polonya,İrlanda, Çin, Meksika ve Cezayir gibi örnekler üzerinden bazıdeğerlendirmeler ve tespitler yapılmıştır. Sonuç olarak da Marx veEngels’in etnisite ve milliyetçilik tartışmalarında ardıllarına bütünlüklübir miras bırakmadığı ve bunun da Lenin-Luxemburg tartışmasındagörülebileceği üzere, bazı temel ve teorik ayrışmalara sebep olduğu ifadeedilmiştir.