SİGORTA ETTİRENİN SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ HALİNDE SİGORTACININ SAHİP OLDUĞU HAKLARLA İLGİLİ BAZI SORUNLAR

Yıl: 2019 Cilt: 35 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 131 - 168 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 24-01-2020

SİGORTA ETTİRENİN SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ HALİNDE SİGORTACININ SAHİP OLDUĞU HAKLARLA İLGİLİ BAZI SORUNLAR

Öz:
Sigorta sözleşmesinin kurulması ile birlikte sözleşmenin her iki tarafı için de oldukça karmaşık haklar ve borçlar içeren bir ilişkiler yumağı doğmaktadır. Karşılıklı güven ilişkisine dayanan ve dürüstlük kuralının özel bir öneme sahip olduğu bu hukukî ilişki içerisinde, tarafların birbirlerini aydınlatma yükümlülüğü sözleşmenin kurulması açısından o kadar mühim bir role sahiptir ki kanun koyucu her iki taraf için de bu yükümlülüğün ifasını özel düzenlemelere tabi tutmuştur. Bu kapsamda Türk Ticaret Kanunu’nda sigortacının aydınlatma yükümlülüğüne yer verilmiş ve sigorta ettirenin sözleşme öncesi beyan yükümlülüğü çok detaylı bir şekilde düzenlenmiştir. Bu çalışmanın konusu sigorta ettirenin sözleşme öncesi beyan yükümlülüğünü ihlal etmesi halinde sigortacının sahip olduğu haklarla ilgili çeşitli hukuki meselelerdir.
Anahtar Kelime:

Konular: Siyasi Bilimler

Various Problems Regarding the Rights of the Insurer Arising from the Breach of the Duty of Disclosure by the Insured

Öz:
The conclusion of insurance contract embodies a netting of legal relationships formed of complex rights and obligations for both parties. The precontractual duty of disclosure has such a substantial role in respect of this legal relationship - which is built on mutual turst and for which the good faith principle is conclusive - that the legislator has set forth special provisions for the performance of the parties’ obligations. In this context Turkish Commercial Code provides very detailed articles, on one side, regarding the duty of disclosure of the insured and, on the other side, the obligation to inform of the insurer. The subject of this paper concerns various legal matters regarding the rights of insurer when the duty of disclousure of the insured is breached.
Anahtar Kelime:

Konular: Siyasi Bilimler
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Aday, N.: Özel Hukukta Yüklenti Kavramı ve Sonuçları, İstanbul 2000.
  • Ağsakal, İ.: Sigorta Sözleşmesinde Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğüne Aykırılık ve Sonuçları, Ankara 2015.
  • Akipek, Ş.: Türk Hukuku ve Mukayeseli Hukuk Açısından Tüketici Kredisi, Ankara 1999.
  • Antalya, G. O.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. 1, B.2, İstanbul 2013.
  • Aral, F.: Türk Borçlar Hukukunda Kötü İfa, Ankara 2011.
  • Aydın, S.: Sigorta Ettirenin Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün İhlali ve İhlal Halinde Sigortacının Hakları Özellikle Oranlama Sistemine Göre Tazminattan İndirim Hakkı, Ankara 2018.
  • Ayiter, N.: Hukukta Fikir ve Sanat Ürünleri, Ankara 1972.
  • Ayiter, K.: Sigorta Ettirenin Mukavele Yapılırken Mevcut İhbar Mükellefiyeti, Ticaret ve Banka Hukuku Haftası-1959, Ankara 1960, s. 217-237.
  • Ayli, A.: Sigorta Ettirenin Sözleşmenin Kuruluşundaki İhbar Yükümlülüğüne İlişkin Hükümlerin, Türk Ticaret Kanunu Tasarısı Çerçevesinde Yeniden Değerlendirilmesi, Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye Armağan, Diyarbakır 2005, s. 185-203.
  • Barg, E. S.: Die vorvertragliche Anzeigepflicht des Versicherungsnehmers im VVG 2008, Berlin 2008.
  • Baysal, B.: Cayma Hakkının Sözleşme Hukukundaki Yeri, İÜHFM 2017, C. LXXV, S. 1, s. 273-292.
  • Beckmann, R. M./Matusche-Beckmann, A.: Versicherungsrechts – Handbuch, A. 3, München 2015.
  • Beyer, A. C.: Eine Rechtsvergleichung der vorvertraglichen Anzeigepflicht des Versicherungsnehmers im englischen, australischen und deutschen Versicherungsrecht unter Berücksichtigung aktueller Reformbemühungen, Doktora Tezi. http://d-nb.info/989766780/34.
  • Bozer, A.: Sigorta Hukuku, Ankara 1965.
  • Bruck, E. / Möller, H.: Versicherungsvertragsgesetz Großkommentar, B. 1, A. 9, Berlin 2008.
  • Çağa, T.: Özel Hüküm Genel Hükmü Daima Bertaraf Eder mi?, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 1991/3, s. 366-375.
  • Demirayak, E. B.: Sigorta Sözleşmesinin Yapılması Sırasındaki Beyan Yükümlülüğünün İhlalinde Nedensellik Bağı, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2011, C. 2, S. 2, s. 477-496.
  • Demircioğlu, H. R.: Güven Esası Uyarınca Sözleşme Görüşmelerindeki Kusurlu Davranıştan Sorumluluk, Ankara 2009.
  • Ehrensperger, T.: Strukturen und Verletzungen von Obliegenheiten im Schweizerischen Privatrecht, Zürich 2004.
  • Eren, F.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, B. 19, Ankara 2015.
  • Eroğlu, S.: Hastalık Sigortası Sözleşmesinin Kurulmasında İhbar Külfeti, Ankara 2005.
  • Giritlioğlu, N.: Yayın Sözleşmesi, İstanbul 1967.
  • Hacıömeroğlu, A. O.: Sigorta Sözleşmelerinin Kuruluş Safhasındaki Sigorta Ettirenin Beyan Yükümlülüğünün Culpa in Contrahendo Sorumluluğu Açısından Değerlendirilmesi, Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hak Dergisi 2015, C. I, S. 2, s. 49-70.
  • Hähnchen, S.: Obliegenheiten und Nebenpflichten, Tübingen 2010.
  • Honsell, H.: Berliner Kommentar zum Versicherungsvertragsgesetz, Zürich 1998.
  • Kabukçuoğlu Özer, D.: Mukayeseli Hukukta ve Uygulamada Hayat Sigortası, B. 2, Ankara 2014.
  • Kaner, İ.: Zarar Sigortalarında Sigorta Ettirenin Tehlike ile İlgili Görevleri, İÜHFM 1991-1994, C. LIV, S. 1-4, s. 303-319.
  • Kayıhan, Ş./Bağcı, Ö.: Türk Özel Sigorta Hukuku Dersleri, B. 2, Kocaeli 2017.
  • Kender, R.: Türkiye’de Hususi Sigorta Hukuku, B. 8, İstanbul 2005.
  • Kender, R.: Türkiye’de Hususi Sigorta Hukuku, B. 15, İstanbul 2016.
  • Kılıçoğlu, A.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, B. 19, Ankara 2015.
  • Kocayusufpaşaoğlu, N./Hatemi, H./ Serozan, R./Arpacı, A.: Borçlar Hukukuna Giriş Hukukî İşlem Sözleşme, B. 6, İstanbul 2014.
  • Koller, A.: Schweizerisches Obligationenrecht, Allgemeiner Teil, A. 3, Bern 2009.
  • Langheid, T./Wandt, M.: Münchener Kommentar zum Versicherungsvertragsgesetz, A. 2, München 2016.
  • Langheid, T./Rixecker, R.: Versicherungsvertragsgesetz, A. 5, München 2016.
  • Memiş, T.: Türk Ticaret kanunu Tasarısının Sigorta Hukukuna Dair 6. Kitabının Genel Hükümlerinin Değerlendirilmesi, Sigorta Hukuku Dergisi, Yıl 2005, Özel Sayı 1, s. 88 - 108.
  • Neuhaus, K.-J.: Die vorvertragliche Anzeigepflichtverletzung im neuen VVG, r+s, Heft 2, 2008, s. 45 – 56 (Anzeigepflichtverletzung).
  • Neuhaus, K. J.: Die vorvertragliche Anzeigepflichtverletzung in Recht und Praxis, Karlsruhe 2014 (Recht unf Praxis).
  • Oğuzman, M. K./Öz, M. T.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler C. 2, B. 11, İstanbul 2014.
  • Öz, T.: İş Sahibinin Eser sözleşmesinden Dönmesi, İstanbul 1989.
  • Özdamar, M.: Sigortacının Sözleşme Öncesi Aydınlatma Yükümlülüğü, Ankara 2009.
  • Öztan, F.: Sigorta Akdinin İnikadında İhbar Mükellefiyeti, Ankara 1966.
  • Prölss, E. R./Martin, A.: Versicherungsvertragsgesetz, A. 29, München 2015.
  • Römer, W./Langheid, T./Rixecker, R.: Versicherungsvertragsgesetz mit VVG-Infor mationspflichtenverordnung, A. 14, München 2014.
  • Rüffer, W./Halbach, D./Schimikowski, P.: Versicherungsvertragsgesetz Handkommentar, A. 3, Baden-Baden 2015.
  • Schäfers, D.: Die vorvertragliche Anzeigepflicht des Versicherungsnehmers und das allgemeine Leistungsstörungsrecht, Karlsruhe 2014.
  • Schimikowski, P.: Versicherungsvertragsrecht, A. 5, München 2014.
  • Schmidt, R.: Die Obliegenheiten, Studien auf dem Gebiet des Rechtszwangs im Zivilrecht unter besonderer Berücksichtigung des Privatversicherungsrecht, Karlsruhe 1953.
  • Seliçi, Ö.: Borçlar Kanununa Göre Sözleşmeden Doğan Sürekli Borç İlişkilerinin Sona Ermesi, İstanbul 1977.
  • Serozan, R.: Sözleşmeden Dönme, B. 2, İstanbul 2007.
  • Somer, M.: Türk Ticaret Kanunu’nun Düzenlemesi Karşısında Sigorta Sözleşmesinin Kuruluşu Sırasında Hile Hükümlerinin Uygulanabilirliği, Prof. Dr. Nuri Çelik’e Armağan, İstanbul 2001, s. 744 - 763.
  • Şeker Öğüz, Z.: Türk Ticaret Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Sigorta Sözleşmelerinde Sözleşme Öncesi İhbar Görevi, İstanbul 2010.
  • Şenocak, K.: 6102 sayılı Ticaret Kanunu Uyarınca Sigorta Ettirenin Sözleşme Öncesi İhbar Külfetine Umumi Bir Bakış, Türk-Alman Anonim Şirketler ve Sermaye Piyasası Hukuku’nda ve Sigorta Hukuku’nda Güncel Gelişmeler Sempozyumu, https://cms.inonu.edu.tr/uploads/contentfile/10/files/ kayseri%20sem_%20tam.pdf. (İhbar Külfeti) (E.T. 22.11.2017).
  • Şenocak, K.: Mesleki Sorumluluk Sigortası, Ankara 2000 (Mesleki Sorumluluk).
  • Şenocak, K.: Mal Sigortalarında Sigorta Ettirenin Zararı Önleme ve Azaltma Vecibesi (TTK m. 1293), AÜHFD 1995, C. 44, s. 1-4, s. 365-424 (TTK. m. 1293).
  • Şenocak, Z.: Eser Sözleşmesinde Ayıbın Giderilmesini İsteme Hakkı, Ankara 2002.
  • Tekinay, S./Akman, S./Burcuoğlu, H./Altop, A.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, B. 7, İstanbul 1993.
  • Tschersich, H.: Rechtsfragen der vorvertraglichen Anzeigepflichtverletzung und der vertraglichen Obliegenheiten. Schwerpunkt: Die Hinweispflichten des Versicherers, Heft 2, 2012, s. 53 - 61.
  • Uzun, E.: Hukuk Metodolojisi, Ankara 2014.
  • Ünan, S.: Kara Sigortalarında Sigorta Ettirenin Görevleriyle İlgili Bazı Sorunlar, SHD 1998, S. 1, s. 97-113 (Kara Sigortaları).
  • Ünan, S.: Hayat Sigortası Sözleşmesi, İstanbul 1998 (Hayat Sigortası).
  • Ünan, S.: Türk Ticaret Kanunu Şerhi, Altıncı Kitap Sigorta Hukuku, C. I Genel
  • Hükümler (Madde 1401-1452), İstanbul 2016 (Madde 1401-1452).
  • von Tuhr, A. (Çev. Edege, C.): Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı, C. 1-2, Ankara 1983.
  • Yazıcıoğlu, E.: Tekne Sigortası Sözleşmesi, İstanbul 2003 (Tekne Sigortası).
  • Yazıcıoğlu, E.: Zarar Sigortalarında Sigorta Himayesinin Sınırlandırılması ve Davranış Yükümlülüklerinin Teminat Şartı ya da İstisna Olarak Öngörülmesi Sorunu, Prof. Dr. Ergon A. Çetingil ve Prof. Dr. Rayegan Kender’e 50. Birlikte Çalışma Yılı Armağanı, İstanbul, 2007, s. 1185 - 1194 (Davranış Yükümlülükleri).
  • Yıldırım, M. F.: Borçlar Hukukuna Göre Sözleşmenin Kuruluşunda Hile, Ankara 2002.
  • Yücel, Ç.: Hayat Sigortasında Sigorta Ettirenin Hak ve Yükümlülükleri, İstanbul Barosu Dergisi 2006, C. 80, S. 6, s. 2531-2560.
APA ERBAŞ AÇIKEL A (2019). SİGORTA ETTİRENİN SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ HALİNDE SİGORTACININ SAHİP OLDUĞU HAKLARLA İLGİLİ BAZI SORUNLAR. , 131 - 168.
Chicago ERBAŞ AÇIKEL ASLIHAN SİGORTA ETTİRENİN SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ HALİNDE SİGORTACININ SAHİP OLDUĞU HAKLARLA İLGİLİ BAZI SORUNLAR. (2019): 131 - 168.
MLA ERBAŞ AÇIKEL ASLIHAN SİGORTA ETTİRENİN SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ HALİNDE SİGORTACININ SAHİP OLDUĞU HAKLARLA İLGİLİ BAZI SORUNLAR. , 2019, ss.131 - 168.
AMA ERBAŞ AÇIKEL A SİGORTA ETTİRENİN SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ HALİNDE SİGORTACININ SAHİP OLDUĞU HAKLARLA İLGİLİ BAZI SORUNLAR. . 2019; 131 - 168.
Vancouver ERBAŞ AÇIKEL A SİGORTA ETTİRENİN SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ HALİNDE SİGORTACININ SAHİP OLDUĞU HAKLARLA İLGİLİ BAZI SORUNLAR. . 2019; 131 - 168.
IEEE ERBAŞ AÇIKEL A "SİGORTA ETTİRENİN SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ HALİNDE SİGORTACININ SAHİP OLDUĞU HAKLARLA İLGİLİ BAZI SORUNLAR." , ss.131 - 168, 2019.
ISNAD ERBAŞ AÇIKEL, ASLIHAN. "SİGORTA ETTİRENİN SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ HALİNDE SİGORTACININ SAHİP OLDUĞU HAKLARLA İLGİLİ BAZI SORUNLAR". (2019), 131-168.
APA ERBAŞ AÇIKEL A (2019). SİGORTA ETTİRENİN SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ HALİNDE SİGORTACININ SAHİP OLDUĞU HAKLARLA İLGİLİ BAZI SORUNLAR. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 35(2), 131 - 168.
Chicago ERBAŞ AÇIKEL ASLIHAN SİGORTA ETTİRENİN SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ HALİNDE SİGORTACININ SAHİP OLDUĞU HAKLARLA İLGİLİ BAZI SORUNLAR. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 35, no.2 (2019): 131 - 168.
MLA ERBAŞ AÇIKEL ASLIHAN SİGORTA ETTİRENİN SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ HALİNDE SİGORTACININ SAHİP OLDUĞU HAKLARLA İLGİLİ BAZI SORUNLAR. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, vol.35, no.2, 2019, ss.131 - 168.
AMA ERBAŞ AÇIKEL A SİGORTA ETTİRENİN SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ HALİNDE SİGORTACININ SAHİP OLDUĞU HAKLARLA İLGİLİ BAZI SORUNLAR. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi. 2019; 35(2): 131 - 168.
Vancouver ERBAŞ AÇIKEL A SİGORTA ETTİRENİN SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ HALİNDE SİGORTACININ SAHİP OLDUĞU HAKLARLA İLGİLİ BAZI SORUNLAR. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi. 2019; 35(2): 131 - 168.
IEEE ERBAŞ AÇIKEL A "SİGORTA ETTİRENİN SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ HALİNDE SİGORTACININ SAHİP OLDUĞU HAKLARLA İLGİLİ BAZI SORUNLAR." Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 35, ss.131 - 168, 2019.
ISNAD ERBAŞ AÇIKEL, ASLIHAN. "SİGORTA ETTİRENİN SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ HALİNDE SİGORTACININ SAHİP OLDUĞU HAKLARLA İLGİLİ BAZI SORUNLAR". Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 35/2 (2019), 131-168.