OKULÖNCESİ ÇOCUKLARINDA DOĞA ALGISI
Yıl: 2019 Cilt: 19 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 294 - 308 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17240/aibuefd.2019.19.43815-443217 İndeks Tarihi: 14-11-2019
OKULÖNCESİ ÇOCUKLARINDA DOĞA ALGISI
Öz: Erken çocukluk dönemi doğa sevgisi ve doğa bilincinin kazandırılacağı kritik bir dönemdir. Erken yaşlarda doğa ileetkileşim; çocuğun sağlıklı gelişiminin yanı sıra doğaya karşı farkındalık, bağlılık ve ekolojik sorumluluğun gelişmesiaçısından olumlu sonuçlara yol açmaktadır. Bu çalışmanın amacı, okul öncesi çocuklarının doğayı nasıl algıladıklarınıbelirlemektir. Araştırmanın verileri okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden 100 çocuktan toplanmıştır. Araştırmada veritoplamak için çocuklar tarafından çizilen doğa resimleri ve yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Görüşmeverileri ve çocukların çizdikleri resimler, nitel veri analiz yöntemlerinden içerik analizi kullanılarak çözümlenmiştir.Araştırmadan elde edilen bulgulara göre çocuklar için doğa, hayvanların ve bitkilerin bulunduğu, insan yaşamının dışında,uzakta bir ortamdır. Doğadaki temel ilişkiler hakkında yeterli bir algı düzeyinde bulunmayan çocuklar, daha çok nesne odaklıbir doğa anlayışına sahiptirler. Bu bağlamda sınıf ve okul dışı doğa etkinliklerinin okul öncesi öğretim programının içeriğinedâhil edilmesi ve doğanın çocuk için bu deneyimler yoluyla bir öğrenme ve yaşam alanı haline dönüştürülmesiönerilmektedir.
Anahtar Kelime: Konular:
PRE-SCHOOL CHILDREN’S PERCEPTIONS OF NATURE
Öz: Early childhood is a critical time for the inculcation of the love and consciousness of nature. Interaction with nature at an early age leads to positive results in terms of healthy development of the child as well as of the awareness, commitment and ecological responsibility towards nature. The purpose of the current study is to determine how pre-school children perceive nature. The data of the current study were collected from 100 children attending pre-school education institutions. In order to collect the data in the current study, drawings of nature produced by the children and a semi-structured interview form were used. The interview data and paintings drawn by the children were analyzed by means of content analysis. The findings of the study revealed that for the children, nature is a place where there are plants and animals, which is distant from human life. The children who were found to have not enough level of perception of the relationships in nature mostly have the object- oriented perception of nature. In this regard, it is suggested that out of class and school activities should be incorporated into pre-school curriculums and that nature should be turned into an area of learning and living through these experiences.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Aaron, R. F., & Witt, P. A. (2011). Urban students' definitions and perceptions of nature. Children Youth and Environments, 21(2), 145-167.
- Akköse, E. E. (2008). Okulöncesi eğitimi fen etkinliklerinde doğa olaylarının neden sonuç ilişkilerini belirlemede yaratıcı dramanın etkililiği. Yaratıcı Drama Dergisi, 3(6), 7-24.
- Akyüz, Y. (1979). Eğitimde çocuk-doğa ve çevre korunması ilişkileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 12 (1) 85-96.
- Artut, K. (2004). Okul öncesi resim eğitiminde çocukların çizgisel gelişim düzeylerine ilişkin bir inceleme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (1), 223-234.
- Aydın, Ö., & Aykaç, N. (2016). Yaratıcı drama yöntemi ile verilen eğitimin okul öncesi öğrencilerinin çevre farkındalığına etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 11(1), 1-16.
- Ballantyne, R., & Packer, J. (2002). Nature-based excursions: School students’ perspections of learning in natural environments. International Research in Geographical and Environmental Education, 11(3), 218-236, doi: 10.1080/10382040208667488
- Burgess, D. J., & Mayer-Smith, J. (2011). Listening to children: Perceptions of nature. Journal of Natural History Education And Experience, 5, 27-43.
- Chawla, L. (2006). Learning to love the natural world enough to protect it. Barn, 2, 57-78.
- Civelek, P., & Akamca, G. Ö. (2017). Açık alan etkinliklerinin okul öncesi dönemdeki çocukların bilimsel süreç becerilerine ait kazanımlarının gelişimine etkisi. Turkish Studies- International Periodical for the Languages, Literature And History of Turkish or Turkic, 12(18), 173-194.
- Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. M. Bütün and S. B. Demir (Çev. Ed.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Çabuk, B. (2001). Okulöncesi dönem çocuklarının çevre ile ilgili farkındalık düzeyleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Çukur, D., & Özgüner, H. (2008). Kentsel alanda çocuklara doğa bilinci kazandırmada oyun mekânı tasarımının rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2, 177-187.
- Demir, E., & Yalçın, H. (2014). Türkiye’de çevre eğitimi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 7 (2), 7-18.
- Dervişoğlu, S., & Kılıç, D. S. (2013). Gençlerin doğaya ilişkin değer yönelimleri ve doğa tercihleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 92-99.
- Erentay, N., & Erdoğan, M. (2009). 22 adımda doğa eğitimi. Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
- Fargas-Malet, M., Mcsherry, D., Larkin, E., & Robinson, C. (2010). Research with children: Methodological issues and innovative techniques. Journal of Early Childhood Research, 8(2), 175-192. doi:10.1177/1476718X09345412
- Gönen, M., Karakuş, H., Uysal, H., Kehci, A., Ulutaş, Z., & Kahve, Ö. (2013). Resimli çocuk kitaplarının içerik ve resimleme özelliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(4), 724-735. doi: 10.16986/HUJE.2015014224
- Gülay, H., & Ekici, G. (2010). MEB Okul öncesi eğitim programının çevre eğitimi açısından analizi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(1), 74-84.
- Gülay, H. (2011). Ağaç yaş iken eğilir: Yaşamın ilk yıllarında çevre eğitiminin önemi. TÜBAV Bilim Dergisi, 4(3), 240-245.
- Güler, T. (2009). Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(151), 30-43.
- Kahyaoğlu, M. (2015). İlköğretim öğrencilerinin doğa kavramına ilişkin algılarının metaforlar yoluyla incelenmesi. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10 (11), 831-846.
- Kahyaoğlu, M. (2016). Türkiye’de doğa eğitimi üzerine yapılan çalışmalarının analizi: Bir meta sentez çalışması. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-14.
- Kahyaoğlu, M., & Kırıktaş, H . (2016). Ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin “doğa” kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 33, 58-76. doi: 10.14781/mcd.98568
- Keliher, V. (1997) Children's perceptions of nature. International Research in Geographical and Environmental Education, 6(3), 240-243, doi:10.1080/10382046.1997.9965051.
- Kesicioğlu, O. S., & Alisinanoğlu, F. (2009). 60-72 aylık çocukların çevreye karşı tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (3), 37-48.
- Kıldan, O., & Pektaş, M. (2009). Erken çocukluk döneminde fen ve doğa ile ilgili konuların öğretilmesinde okulöncesi öğretmenlerinin görüşlerinin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 10(1), 113-127.
- Köşker, N. (2013). İlkokul öğrencileri ve sınıf öğretmeni adaylarının doğaya ilişkin algıları ve sorumluluklarına yönelik düşünceleri. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(3), 341-355.
- Köşker, N.,& Çalışandemir, F. (2015). Child and nature. In R. Efe, C. Bizzarri, İ. Cürebal & G. N. Nyusupova (Eds.), Environment and ecology at the beginning of 21st century (pp. 326-336), Sofia: St. Kliment Ohridski University Press.
- Kutru, Z., & Soran, H. (2012). Üniversite öğrencilerinin doğa algıları. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 2-30 Haziran, Niğde. 25.05.2018 tarihinde http://kongre.nigde.edu.tr/ xufbmek/dosyalar/tam_metin/pdf/2439-30_05_2012-20_10_28.pdf adresinden alınmıştır.
- Leonard, M. (2006). Children's drawings as a methodological tool: Reflections on the eleven plus system in Northern Ireland. Irish Journal of Sociology, 15(2), 52-66.
- Loughland T., Reid A., & Petocz P. (2002) Young people's conceptions of environment: A phenomenographic analysis. Environmental Education Research, 8 (2), 187-197, doi: 10.1080/13504620220128248
- Louv, R. (2010). Doğadaki son çocuk: Çocuklarımızdaki doğa yoksunluğu ve doğanın sağaltıcı gücü. C. Temürcü (Çev.). Ankara: TÜBITAK Yayınları.
- MEB (2013). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
- Migliarese, N.L. (2008). Researching the child-nature connection. California State Parks. 11.06.2018 tarihinde https://www.parks.ca.gov/pages/24914/files/ adresinden alınmıştır.
- Ogelman, H. G. (2012). Teaching preschool children about nature: A project to provide soil education for children in Turkey. Early Childhood Education Journal, 40(3), 177-185.
- Onur A., Çağlar, A., & Salman, M. (2016). 5 yaş okulöncesi çocuklarda atık kâğıtların değerlendirilmesi ve çevre bilincinin kazandırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2457-2468.
- Ozaner, F. S. (2004). Türkiye’de okul dışı çevre eğitimi ne durumda ve neler yapılmalı? V.Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi Bildiri Kitabı (ss. 67-98). Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi & Biyologlar Derneği.
- Özdemir, P., Akfırat, N., & Adıgüzel, Ö. (2009). Bilim ve yaratıcı drama eşliğinde doğa eğitimi. Yaratıcı Drama Dergisi, 4(7), 69-78.
- Özdemir, O. (2010). Doğa deneyimine dayalı çevre eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin çevrelerine yönelik algı ve davranışlarına etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 125-138.
- Özgen, N. (2018). Doğa ve toplum. N. Özgen (Ed.) Sosyal Coğrafya içinde (ss: 1-54). Ankara: Pegem Akademi. Öztürk-Aynal, Ş. (2013). Haydi çocuklar doğaya ve bahçelere açılıyoruz: Mekan dışı eğitim İsveç’ten örnekler. International Journal of Social Science, 6(1), 371-384.
- Phenice, L. A., & Griffore, R. J. (2003). Young children and the natural world. Contemporary Issues in Early Childhood, 4(2), 167-171.
- Shepardson, D. P., Wee, B., Priddy, M., & Harbor, J. (2007). Students' mental models of the environment. Journal of Research in Science Teaching, 44(2), 327-348. doi 10.1002/Tea.20161
- Strommen, E. (1995). Lions and tigers and bears, Oh my! Children’s conceptions of forests and their inhabitants. Journal of Research in Science Teaching, 32(7), 683-698.
- Sungurtekin, Ş. (2001). Uygulamalı çevre eğitimi projesi kapsamında ana ve ilköğretim okullarında müzik yoluyla çevre eğitimi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1),167-178.
- Şahin, S. , Işıtan, S., & Ünal, F. (2012). Yerli ve çeviri okulöncesi çocuk kitaplarının karakter, benlik kavramı ve prososyal davranışlar açısından incelenmesi. III. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildiri Kitabı. (ss. 1021-1028). 05-07 Ekim 2011. Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi.
- Taşkın, Ö., & Şahin, B. (2008). Çevre kavramı ve altı yaş okul öncesi çocuklar. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 1-12.
- Tosun, N., & Demir, K. (2018). Minik ayaklar geri dönüyor. Yaratıcı Drama Dergisi, 13(1), 115-128.
- Yağcı, M. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarının bilimsel süreç becerilerinin gelişmesinde doğa ve çevre uygulamalarının etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
- Yardımcı, E., & Kılıç, G.B. (2010). Çocukların gözünden çevre ve çevre sorunları. Elementary Education Online (İlköğretim Online), 9(3), 1122-1136.
- Yaşar, M. C., İnal, G., Kaya, Ü. Ü., & Uyanık, Ö. (2012). Çocuk gözüyle tabiat anaya geri dönüş. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 30-40.
- Yavuzer, H. (2009). Resimleriyle çocuk: Resimleriyle çocuğu tanıma. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık
- Yılmaz-Genç M. M., & Özen-Uyar, R. (2016). Resimli çocuk kitaplarının fene yönelik kavram, konu ve temalar açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(46), 600-607.
APA | Köşker N (2019). OKULÖNCESİ ÇOCUKLARINDA DOĞA ALGISI. , 294 - 308. 10.17240/aibuefd.2019.19.43815-443217 |
Chicago | Köşker Nilüfer OKULÖNCESİ ÇOCUKLARINDA DOĞA ALGISI. (2019): 294 - 308. 10.17240/aibuefd.2019.19.43815-443217 |
MLA | Köşker Nilüfer OKULÖNCESİ ÇOCUKLARINDA DOĞA ALGISI. , 2019, ss.294 - 308. 10.17240/aibuefd.2019.19.43815-443217 |
AMA | Köşker N OKULÖNCESİ ÇOCUKLARINDA DOĞA ALGISI. . 2019; 294 - 308. 10.17240/aibuefd.2019.19.43815-443217 |
Vancouver | Köşker N OKULÖNCESİ ÇOCUKLARINDA DOĞA ALGISI. . 2019; 294 - 308. 10.17240/aibuefd.2019.19.43815-443217 |
IEEE | Köşker N "OKULÖNCESİ ÇOCUKLARINDA DOĞA ALGISI." , ss.294 - 308, 2019. 10.17240/aibuefd.2019.19.43815-443217 |
ISNAD | Köşker, Nilüfer. "OKULÖNCESİ ÇOCUKLARINDA DOĞA ALGISI". (2019), 294-308. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.43815-443217 |
APA | Köşker N (2019). OKULÖNCESİ ÇOCUKLARINDA DOĞA ALGISI. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 294 - 308. 10.17240/aibuefd.2019.19.43815-443217 |
Chicago | Köşker Nilüfer OKULÖNCESİ ÇOCUKLARINDA DOĞA ALGISI. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 19, no.1 (2019): 294 - 308. 10.17240/aibuefd.2019.19.43815-443217 |
MLA | Köşker Nilüfer OKULÖNCESİ ÇOCUKLARINDA DOĞA ALGISI. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.19, no.1, 2019, ss.294 - 308. 10.17240/aibuefd.2019.19.43815-443217 |
AMA | Köşker N OKULÖNCESİ ÇOCUKLARINDA DOĞA ALGISI. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2019; 19(1): 294 - 308. 10.17240/aibuefd.2019.19.43815-443217 |
Vancouver | Köşker N OKULÖNCESİ ÇOCUKLARINDA DOĞA ALGISI. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2019; 19(1): 294 - 308. 10.17240/aibuefd.2019.19.43815-443217 |
IEEE | Köşker N "OKULÖNCESİ ÇOCUKLARINDA DOĞA ALGISI." Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, ss.294 - 308, 2019. 10.17240/aibuefd.2019.19.43815-443217 |
ISNAD | Köşker, Nilüfer. "OKULÖNCESİ ÇOCUKLARINDA DOĞA ALGISI". Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 19/1 (2019), 294-308. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.43815-443217 |