TARİHYAZIMINDAN TARİH EĞİTİMİNE PSİKOTARİH

Yıl: 2018 Cilt: 11 Sayı: 35 Sayfa Aralığı: 226 - 248 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.14225/Joh1349 İndeks Tarihi: 12-03-2020

TARİHYAZIMINDAN TARİH EĞİTİMİNE PSİKOTARİH

Öz:
Bu çalışmanın amacı psikotarihin tarihsel süreçteki gelişimini, tarihyazımındakiyerini ve tarih eğitimi ve öğretimindeki uygulamalarını incelemektir. Tarihin psikolojikyorumu, ilkçağlardaki biyografi türünü andıran tarihi çalışmalara kadar uzanmaktadır.XVIII. yüzyıldan sonra tarihin psikolojik yorumu ulusal karakter, ulusal ruh gibikavramlar üzerinden yapılmıştı. XX. yüzyılın başlarında Freud’un psikanalitik teorisinigeçmişteki insanları anlamak için kullanması, psikanalitik psikotarih çalışmalarınıntemelini oluşturdu. Yaklaşımın en çok kullanılan ürünü ise psikobiyografiydi.Psikobiyografi, Lewis Namier’in (1888-1960) kolektif biyografiyi çalışmalarıyla siyasitarihi açıklamak için kullanıldı. Psikotarih çalışmaları determinizm, zamanaşımcılık(anakronizm) gibi nedenlerle eleştirildi. Psikotarih büyük adamlar teorisinin farklı biryorumu olarak görüldü. Psikotarihin yurtdışında tarih eğitimine dönük uygulamaları iseABD’deki psikotarih çalışmalarının merkezindeki konu Hitler vakası üzerine yoğunlaştı.Buna karşın Türkiye’deki az sayıdaki psikotarih çalışmaları katı Freudcu Batılıörneklerinden farklı yaklaşımlarla Türk tarihini anlamaya dönük çaba gösterdi. Buyönüyle Türkiye’deki az sayıdaki psikotarih çalışması geçmiş ve şimdiki arasındaki bağınkurulmasında, Türk sanatının gelişiminin anlaşılmasında tarih eğitimcileri içinkeşfedilmeyi beklemektedir.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

Psychohistory: From Historiography to History Education

Öz:
The purpose of this study is to examine the historical development of psychohistory in the historical process and the field of historiography and also practices in history education and teaching. The psychological interpretation of history dates back to historical studies resembling the biography of the early ages. The psychological interpretation of history after the XVIII. Century was based on concepts such as national character, national spirit. The use of Freud's psychoanalytic theory at the beginning of the XX. Century to understand the people who were living in the past was the basis of psychoanalytic psychohistory studies. The most used product of the approach was psychobiography. Psychobiography was used to describe political history through the work of Lewis Namier (1888-1960) collective biography. Psychohistory studies have been criticized for reasons such as determinism, the anachronism. Psychohistory was perceived as a different interpretation of the theory of great men. The applications of psychohistory to history education abroad focused on the Hitler case in the center of psychohistory studies in the USA. However, few psychohistory studies in Turkey with different approaches than solid Freudian Western examples have made an effort to understand Turkish history. The few psychohistory studies in Turkey await the discovery of history educators in the understanding of the development of the Turkish art, in establishing the link between past and present.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aktaş, Ö. (2011). Tarih derslerinde savaş ve antlaşma konularının öğretimi. Mustafa Safran (Ed.). Tarih nasıl öğretilir? Tarih öğretmenleri için özel öğretim yöntemleri içinde (s.336-342). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
  • Alican, M. (2010). Ayartılmış özne: psikotarihsel bilginin eleştirisine giriş (Bir taslak)”. Tarih Okulu, VIII, 95-123.
  • Ata, B. (2017). Türkiye’de bir psikolog tarih ders kitabı yazarı oldu: psikolog Ali Haydar Taner ve ortaokul için tarih-II üzerine. Türk Tarih Eğitimi Dergisi, 6(2), 215-242. Atılgan, İ. (2006). Freud’un Viyana’sı, Viyana’nın Freud’u ve bir Türk. Cogito, 49, 213- 225.
  • Beisel, D. (1998). Teaching psychohistory. The Journal of Psychohistory, 25(4), 10.11.2017 http://psychohistory.com/articles/teaching-psychohistory/ .
  • Besançon, A. (2013). Psikanalitik bir tarihe doğru 2”. Cogito, 73, 116-144.
  • Bilici, L. (1995). İlkokul ders kitaplarında tarih bilgileri ve ilkokul çocuğu. Tarih öğretimi ve ders kitapları içinde (s.359-367). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
  • Black, J. ve Macraild, D.M. (2016). Tarih çalışmak. (N. Bozbora, Çev.), (3. Baskı). Ankara: Yayın Odası Yayıncılık.
  • Bloch, M. (Goff, J.). (2015). Tarih savunusu veya tarihçilik mesleği. (A. Berktay, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Breisach, E. (2012). Tarihyazımı. (H. Kocaoluk, Çev.). (2.Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Carr, E.H. (2011). Tarih nedir? (14. Baskı).(M.G. Gürtürk, Çev.). İstanbul: İletişim yayınları.
  • Certeau, M.D. (2017). Tarih ve psikanaliz. (A. Sönmezay, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Çelikkol, A. (2002). Tarih psikiyatri divanında. İstanbul: Umut Matbaası.
  • Çobanoğlu, Ö. (2015). Halkbilimi kuramları ve araştırma yöntemleri tarihine giriş. (7. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Çulha, B. (2011). İyi bir tarih öğretmeninin nitelikleri (öğretmen tipolojisi). Mustafa Safran (Ed.). Tarih nasıl öğretilir? Tarih öğretmenleri için özel öğretim yöntemleri içinde (s.367-372). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
  • Elias, N. (2004). Uygarlık süreci I. (E. Ateşman, Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Elliot, J.H. (2016). Tarihi yapanlar-tarihi yazanlar. (E. Sürmeli, Çev.).İstanbul: Tarihçi kitabevi.
  • Elovitz, Paul, H. (1998). Psychohistory in The Classroom. The Journal of Psychohistory, 25(4). 1.9. 2017 http://www.geocities.ws/kidhistory/ja/classph.htm.
  • Evans, R.J. (1999). Tarihin savunusu. (U. Kocabaşoğlu, Çev.). Ankara: İmge kitabevi.
  • Freud, S. (1998). Totem ve tabu. (N. Berkes, Çev.). İstanbul: Çağdaş Matbaacılık Yayıncılık.
  • Freud, S. (2012). Musa ve tektanrılı din. (O. Kasap, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
  • Fromm, E. (1991). Freud düşüncesinin büyüklüğü ve sınırları. (A. Arıtan, Çev.). İstanbul: Arıtan Yayınevi.
  • Garner, M. (2005). Özel yaşam kamu hayatını nasıl etkiler? Yorum. Harriet Swain (Ed.), Tarihin büyük soruları içinde (s. 247-252). İstanbul: Güncel Yayıncılık.
  • Gilderhus. M.T. (2014). Tarih ve tarihçiler-tarih yazıcılığına giriş. (E.S. Özcan, Çev.). (2. Baskı). Ankara: Atıf Yayınları.
  • Göka, E. (2006). Türk grup davranışı. Ankara: Aşina Kitaplar.
  • Göka, E. (2013). Tarih ve psikoloji bilimler: bir imakan olarak sosyal psikoloji ve psikodinamik yaklaşım. (2. Baskı). Vahdettin Engin, Ahmet Şimşek (Ed.). Türkiye’de tarih yazımı içinde (s.471-483). İstanbul: Yeditepe.
  • Herdman, E. A. (2006). Derleme makale yazımında, konferans ve bildiri sunumu hazırlamada pratik bilgiler. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 3(1), 2- 4.
  • Halkin, L.E. (2014).Tarih tenkidinin unsurları. (B. Yediyıldız, Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • İnan, S. (2016). “Çocukluğunuza İnelim…” tarih yazımında psikobiyografiler: iyi örneklerden yöntemin belirlenmesine. Turkish History Education Journal, 5(2), 491-514.
  • Jones, G.S. (2007). Tarih: Ampirizmin sefaleti. Tarih ve tarihçi-Annales okulu izinde. (s.307-334). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
  • Kaya, N. (2013). Psiko-tarih-sezgilerimiz ve takıntılarımız. (5. Baskı). Ankara: Abis Yayıncılık.
  • Kershaw, I. (2005). Kişilik siyaseti nasıl etkiler? Harriet Swain (Ed.), Tarihin büyük soruları içinde (s. 39-45). İstanbul: Güncel Yayıncılık.
  • Köse, A. (1998). Musa ve tektanrıcılık: Bir tarih psikanalizinin açmazları. Dîvân: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, (4), 37-56.
  • Kracauer, S. (2014). Tarih sondan bir önceki şeyler (T.Birkan, Çev.).İstanbul: Metis Yayınları.
  • Llewellyn, A. ve Snelson, H. (2009). Bringing psychology into history: why do some stories disappear?” Teaching History, 135, 30-38.
  • Lu, K. (2014). A jungian psychohistory: A.J Toynbee's use of analytical psychology in his theory of civilizations. International Journal of Jungian Studies 6(1), 52-68.
  • Mannoni, O. (1992). Sigmund Freud. (V. Atayman ve T. Kurultay, Çev.). İstanbul: Alan Yayıncılık.
  • Meyer, R. D. (2018). Teaching psychohistory in London. 3.8.2017. http://cliospsyche.org/teaching/articles_tpl.
  • Pois, R. A. (1984). Laying a foundation for the use of psychohistorical materials in the classroom. The History Teacher, 17(4), 511-524.
  • Richards, H. (2005). Huw Richards’ın yorumu. Harriet Swain (Ed.), Tarihin büyük soruları içinde (s. 46-52). İstanbul: Güncel Yayıncılık.
  • Russell, B. (2015). Bilimsel bakış. (F. Sezer, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
  • Salvadori, P. (2016). Norbert Elias. Tarihçiler. (E. Bildirici, Çev.). (159-183). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Sazak, G. (2014). Türk sembolleri Hun dönemi Türk motif ve sembollerinin sanata ve hayata yansıması. İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yayıncılık.
  • Seifer, M.J. (2015). Nikola Tesla-bir dâhinin biyografisi. (İ. Yılmazlı, Çev.). İstanbul: GEOTURKA Araştırma İletişim Hizmetleri Yayımcılık.
  • Tekeli, İ. (2011). Birlikte yazılan ve öğrenilen bir tarihe doğru. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
  • Togan, A. Z. V. (1985). Tarihte usul. İstanbul: Enderun Yayınları.
  • Togan, A. Z. V. (2015). Hatıralar-Türkistan ve diğer Müslüman Doğu Türklerinin milli varlık ve kültür mücadeleleri. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
  • Tosh, J.(2011). Tarihin peşinde-modern tarih çalışmasında hedefler, yöntemler ve yeni doğrultular.(Ö. Arıkan, Çev.). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
  • Tunçay, M. ve Eldem, E. (2010). Tarih, tarih dergiciliği, akademi. Toplumsal Tarih, 200, 14-21.
  • Volkan, V. D. ve Itzkowitz, N. (2017). Atatürk’ün psikanalitik biyografisi-Atatürk- Anatürk. Ankara: Pusula Yayınevi.
  • White, H.(2013). Tarihsel olay. Cogito, 73, 61-86.
  • Woodcock, J. (2010). Causal explanation. In I. Davies (Eds). Debates in history teaching. (pp.124-136). USA and Canada: Routledge.
  • Woolf, D. (2014). Tarihin küresel tarihi. (M. Moralı, Çev.). İstanbul: Alfa Yayınları.
  • Yılmaz, K. (2009). Movements in historiography: The French Annales, psychohistory, and historical materialism”. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33(2), 223-230.
APA ELBAN M (2018). TARİHYAZIMINDAN TARİH EĞİTİMİNE PSİKOTARİH. , 226 - 248. 10.14225/Joh1349
Chicago ELBAN MEHMET TARİHYAZIMINDAN TARİH EĞİTİMİNE PSİKOTARİH. (2018): 226 - 248. 10.14225/Joh1349
MLA ELBAN MEHMET TARİHYAZIMINDAN TARİH EĞİTİMİNE PSİKOTARİH. , 2018, ss.226 - 248. 10.14225/Joh1349
AMA ELBAN M TARİHYAZIMINDAN TARİH EĞİTİMİNE PSİKOTARİH. . 2018; 226 - 248. 10.14225/Joh1349
Vancouver ELBAN M TARİHYAZIMINDAN TARİH EĞİTİMİNE PSİKOTARİH. . 2018; 226 - 248. 10.14225/Joh1349
IEEE ELBAN M "TARİHYAZIMINDAN TARİH EĞİTİMİNE PSİKOTARİH." , ss.226 - 248, 2018. 10.14225/Joh1349
ISNAD ELBAN, MEHMET. "TARİHYAZIMINDAN TARİH EĞİTİMİNE PSİKOTARİH". (2018), 226-248. https://doi.org/10.14225/Joh1349
APA ELBAN M (2018). TARİHYAZIMINDAN TARİH EĞİTİMİNE PSİKOTARİH. Tarih Okulu Dergisi, 11(35), 226 - 248. 10.14225/Joh1349
Chicago ELBAN MEHMET TARİHYAZIMINDAN TARİH EĞİTİMİNE PSİKOTARİH. Tarih Okulu Dergisi 11, no.35 (2018): 226 - 248. 10.14225/Joh1349
MLA ELBAN MEHMET TARİHYAZIMINDAN TARİH EĞİTİMİNE PSİKOTARİH. Tarih Okulu Dergisi, vol.11, no.35, 2018, ss.226 - 248. 10.14225/Joh1349
AMA ELBAN M TARİHYAZIMINDAN TARİH EĞİTİMİNE PSİKOTARİH. Tarih Okulu Dergisi. 2018; 11(35): 226 - 248. 10.14225/Joh1349
Vancouver ELBAN M TARİHYAZIMINDAN TARİH EĞİTİMİNE PSİKOTARİH. Tarih Okulu Dergisi. 2018; 11(35): 226 - 248. 10.14225/Joh1349
IEEE ELBAN M "TARİHYAZIMINDAN TARİH EĞİTİMİNE PSİKOTARİH." Tarih Okulu Dergisi, 11, ss.226 - 248, 2018. 10.14225/Joh1349
ISNAD ELBAN, MEHMET. "TARİHYAZIMINDAN TARİH EĞİTİMİNE PSİKOTARİH". Tarih Okulu Dergisi 11/35 (2018), 226-248. https://doi.org/10.14225/Joh1349