Hizmetkâr Liderliğin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisinde Örgütsel Adaletin Aracı Rolü
Yıl: 2019 Cilt: 11 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 3157 - 3171 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.20491/isarder.2019.802 İndeks Tarihi: 05-05-2020
Hizmetkâr Liderliğin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisinde Örgütsel Adaletin Aracı Rolü
Öz: Amaç – Bu araştırma; hizmet sektöründe faaliyet gösteren işletmelerde lider konumundakiçalışanların sergilemiş oldukları hizmetkâr liderlik davranışlarının, örgütsel özdeşleşme ile örgütseladalet üzerindeki etkisini ve örgütsel adaletin bu iki değişken arasındaki aracı rolünü tespit etmekamacıyla gerçekleştirilmiştir.Yöntem – Araştırmanın örneklemini; İstanbul, Kocaeli, Yalova ve Bursa illerinde hizmet sektöründegörev yapan 750 katılımcı oluşturmuştur. Anket formu çalışanlara şahsen dağıtılmış, bir kısmı isemail yoluyla ve online anket sistemi aracılığıyla gönderilmiştir. Elde edilen veriler üzerinde frekansanalizi, güvenirlik analizi, korelasyon analizi ve doğrulayıcı faktör analizi ile yapısal eşitlikmodellemesi kullanılmıştır.Bulgular – Araştırma sonuçlarına göre; hizmetkâr liderlik, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel adaletile pozitif ilişkilidir. Ayrıca, hizmetkâr liderlik ile örgütsel özdeşleşme ilişkisinde, örgütsel adaletinaracı rolü bulunmaktadır. Araştırmanın, hizmet sektörü üzerinde yapılan çalışmalara katkısağlayacağı ve çalışanların hizmetkâr liderlik, örgütsel özdeşleşme ile örgütsel adalet düzeylerihakkında araştırmacılara ve yöneticilere fikir vereceği değerlendirilmiştir.Tartışma – Hizmetkâr liderlik-örgütsel adalet ilişkisinin, hizmetkâr liderlik-örgütsel özdeşlemeilişkisinden daha güçlü olduğu belirlenmiştir. Araştırmada, hizmetkâr liderlik-örgütsel özdeşleşmeilişkisinde, örgütsel adaletin kısmi aracı etkisinin olduğu saptanmıştır. Hizmet sektöründe çalışan750 kişiden elde edilen verilerle sınırlı olan araştırma sonuçlarından genelleme yapılabilmesi içindaha büyük örneklem grupları üzerinde benzer çalışmaların yapılarak sonuçların karşılaştırılmasıönerilmiştir.
Anahtar Kelime: Konular:
(The Mediating Role of Organizational Justice in the Effect of Servant Leadership on Organizational Identification)
Öz: Purpose – This research has been carried out to determine the effect of servant leadership behaviors exhibited by the leaders in the service sector on organizational identification and organizational justice and the mediating role of organizational justice between these two variables. Design/methodology/approach – The sample of the study consisted of 750 participants in the service sector in Istanbul, Kocaeli, Yalova and Bursa. The questionnaire was distributed to the employees in person and some of them were sent via e-mail and online survey system. The collected data was analysed by frequency, reliability, correllation, confirmative factor analyzes and also structural equation modelling. Findings – The findings indicate that servant leadership is positively correlated with organizational identification and organizational justice. In addition, organizational justice has a mediating role in the relationship between servant leadership and organizational identification. It was evaluated that the research will contribute to the studies conducted on the service sector and will give insight to researchers and managers about servant leadership, organizational identification and organizational justice levels. Discussion – The relationship between servant leadership and organizational justice was found to be stronger than the relationship between servant leadership and organizational identification. In the study, it was determined that organizational justice has a partial mediator effect in the relationship between servant leadership and organizational identification. In order to generalize the results of the research which is limited to the data obtained from 750 people working in the service sector, it has been suggested to make similar studies on larger sample groups and compare the results.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Adams, J. S. (1965). Inequity in Social Exchange, Berekowitz, L. (Ed.), Advances in Experimental Social Psychology, (2), New York, Academic Press, 267-299.
- Akdöl, B. (2015). Hizmetkâr Liderlik, İstanbul, Derin Yayınları.
- Akyüz, B. (2012). Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Örgütsel Adalet, Örgütsel Vatandaşlık Davranışları ve Performans Üzerine Etkisi Eğitim Sektörü Üzerine Bir Araştırma, Doktora Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Gebze.
- Ashforth, B. E. and Mael, F. (1989). Social identity theory and the organization. Academy of Management Review, 14 (1), 20-39.
- Ateş, M. F. (2015). Hizmetkâr Liderlik ve Örgütsel Adaletin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisinde Örgütsel Güvenin Aracılık Rolü, 23. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü, Bildiri Kitabı Cilt-2, Muğla, 14-16 Mayıs, 647-655.
- Baron, R. M. and Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychology research: conceptual, strategic and statistical considerations, Journal of Personallity and Social Psychology, 51 (6), 1173-1182.
- Baykal, E., L Zehir, C. ve Köle, M. (2018). Hizmetkâr liderlik firma performansı ilişkisinde örgütsel özdeşleşmenin aracı (mediator) etkisi, Akademik Hassasiyetler, 5 (9),111-133.
- Bergami, M. and Bagozzi, R. P. (2000). Self-categorization, affective commitment and group self-esteem as distinct aspects of social identity in the organization, British Journal of Social Psychology, 39 (4), 555-577.
- Bies, R. J. and Moag, J. F. (1986). Interactional justice: Communication criteria of fairness. Lewicki, R.J., Sheppard, B.H. and Bazerman, M.H. (Eds.), Research on Negotiations in Organizations, Vol. 1, JAI Press, Greenwich, 43-55.
- Chen, S. Y., Wu,, W. C. Chang, C. S., Lin, C. T., Kung, J. Y., Weng, H. C. and Lee S. I., (2015), Organizational justice, trust, and identification and their effects on organizational commitment in hospital nursing staff, BMC Health Services Research, 15 (1), 363 DOI: 10.1186/s12913-015-1016-8
- Cheney, G. and Tompkins, P. K. (1987). Coming to terms with organizational identification and commitment, Central States Speech Journal, 38 (1),1-15.
- Cropanzano, R. and Folger, R. (1996). Procedural justice and worker motivation. Steers, R. M., Porter L. W. and Bigley, G. A. (Eds.), Motivation and Leadership at Work, Vol. 6, New York, McGraw-Hil, 72-83.
- Cüce, H., Güney, S. ve Tayfur, Ö. (2013). Örgütsel adalet algılarının örgütsel özdeşleşme üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31 (1),1-30.
- Çelik, N. (2018). Konaklama işletmeleri çalışanlarının hizmetkâr liderlik algılarının örgütsel özdeşleşme üzerine etkisi: Konya ili örneği, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5 (3), 765-782. https://doi.org/10.30798/makuiibf.421381
- Çetinkaya, M. ve Çimenci, S. (2014). Örgütsel adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi ve örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü: yapısal eşitlik modeli çalışması, Yönetim Bilimleri Dergisi, 12 (23), 237-278.
- De Cremer, D. (2005).Procedural and distributive justice effects moderated byorganizational identification, Journal of Managerial Psychology, 20 (1), 4-13.
- Dick, R. V., Wagner, U., Stellmacher, J. and Christ, O. (2004). The utility of a broader conceptualization of organizational ıdentification: which aspects really matter? Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77 (2), 171-191.
- Dinçer Ker, M. T. ve Bitirim, S. T. (2007). Kurum kültürü çalışmalarında hizmetkâr liderlik anlayışı ile değer yaratmak. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (28), 61-72.
- Duyan, E. C. (2012). Hizmetkâr Liderlik: Çalışan İyilik Hali ve Çalışma Yaşamının Kalitesi İle İlişkileri Üzerine Bir Araştırma, Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
- Ehrhardt, M. G. (2004). Leadership and procedural justice climate as antecedents of unit-level organizational citizenship behavior, Personnel Psychology, 57, 61-94.
- Güllüce, A. C. and Kahyaoğlu, M. (2016). Correlation between organizational justice perception and organizational ıdentification: a case study in the hotels of the urartu culture and tourism development region, International Journal of Business Administration, 7 (3), 123-131.
- İnce, C. ve Güripek, E. (2016). Hizmetkâr liderliğin örgütsel adalet algısına etkileri üzerine otel işletmelerinde bir araştırma, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (2), 165- 188.
- James, K. (1993).The Social Context of Organizational Justice: Cultural, Intergroup and Structural Effects on Justice Behaviors and Perceptions. Justice in The Workplace, Cropanzano R (Ed.). Approaching Fairness in Human Resource Management, Erlbaum, Hillsdale, NT, 21-50.
- Kalaycı, Ş. (2006). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (2.Baskı). Ankara, Asil Yayınları. Karabey, C. N. (2005). Örgütsel Özdeşleşme, Örgütsel İmaj ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi: Bir Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
- Karaduman, Ş. (2017). Çalışanların Psikolojik Sermayeleri İle Amirlerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışları Arasındaki İlişki: Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
- Kemer, E. (2017). Örgütsel Adaletin Örgüt Sağlığına Etkisinde Örgütsel Özdeşleşmeninin Rolü: Nevşehir İlindeki Konaklama İşletmelerinde Bir Araştırma, Doktora Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir
- Kılıç, K. C. ve Aydın, Y. (2016). Hizmetkâr liderlik ölçeğinin Türkçe uyarlaması: güvenirlik ve geçerlik çalışması, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18 (30), 106-113.
- Koç, F., Kaya, N., Özbek, V. ve Akkılıç, M. E. (2014). Algılanan fiyat ile tüketici güveni arasında algılanan hizmet kalitesinin aracı etkisi: bankacılık ve gsm sektörlerinin karşılaştırılmasına yönelik bir araştırma, Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 13, 1-26.
- Koçak, D. (2018). Örgütsel adalet ile örgütsel özdeşleşme arasındaki ilişkinin incelenmesi, Eurasian conference on Language & Social Sciences, June 27, Antakya Turkey, 637-646.
- Köse, C. G. (2009). Örgütsel Özdeşleşmenin Çalışanların Sürekli İyileştirme Çabalarına Katkısı: Bir Araştırma, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Köse, S. D., Uğurluoğlu, Ö. and Köse, T. (2015). Sağlık çalışanlarının hizmetkâr liderlik algılarının lider‐üye etkileşimi ve örgütsel güven üzerindeki etkisi, TSA, (2), 239-262.
- Küçük, K. ve Yavuz, E. (2018). Hizmetkâr liderlik: Gandhi örneği. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 1 (2), 81-93.
- Liden, R. C., Wayne, S. J., Zhao, H. and Henderson, D., (2008). Servant leadership: development of a multidimensional measure and multi-level assessment, Leadership Quarterly, 19 (2), 161-177.
- Mael, F. A. and Ashforth, B. E. (1992). Alumni and their alma mater: a partial test of the reformulated model of organizational identification, Journal of Organizational Behaviour, 13 (2), 103-123.
- Mayer, D. M., Bardes, M. and Piccolo, R. F. (2008). Do servant leaders help satisfy follower needs? an organizational justice perspective, Europan Journal of Work and Organizational Psychology, 17 (2), 180-197.
- Mert Karagöz, A. (2019). Örgütsel Adaletin Örgütsel Değişime Yatkınlık Üzerindeki Etkisinde Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Rolü: Seyahat Acentalarında Bir Uygulama, Doktora Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
- Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2015). Yapısal Eşitlik Modellemesi Amos Uygulamaları (2. Baskı). Ankara, Detay Yayıncılık.
- Olkkonen, M. and Lipponen J. (2006). Relationships between organizational justice, identification with
- organization and work unit, and group-related outcomes, Organizational Behaviour and Human Decision Processes, 100 (2), 202- 215.
- Raza, M. I. (2015). MS Thesis Breach of Psychological Contract and Its Impact on Organizational Identification and Organizational Disidentification: Mediating Role of Perceived Organizational Support and Moderating Role of Equity Sensitivity, Deserted Master Thesis, Mohammad Ali Jinnah University, Islamabad, Pakistan.
- Rousseau, D. M. (1998). Why workers still identify with organizations, Journal of Organizational Behaviour, 19 (3), 217–233.
- Sakal, Ö. (2018). Kamuda “iyi idare” perspektifinde hizmetkâr liderlik, psikolojik güvenlik ve örgütsel özdeşleşme arasındaki ilişkilerin incelenmesi, Ombudsman Akademik, Özel Sayı 1, Kamu Hizmetlerinde İyi Yönetim İlkeleri, 259-294.
- Sakallı, S. Ö. (2015). Örgütsel Adalet ile Örgütsel Güven İlişkisinde Kişilik Özelliklerinin Düzenleyici Rolü ve Bir Alan Araştırması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
- Schelble, R. M. (2002). The Influence of Organizational Identification on the Development of Professional Community, Published Doctoral Dissertation, University of Utah, Salt Lake City, Utah.
- Sönmez, B. (2014). Okul Müdürlerindeki Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Öğretmenlerin İşe Tutkunluğa Etkisinde Örgütsel Adaletin Aracılık Etkisinin İncelenmesi (Gaziantep Şehitkâmil İlçesi Örneği), Yüksek Lisans, Zirve Üniversitesi ve Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüleri, Gaziantep.
- Tabachnick, B. G. and Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (6th ed.). Boston, MA Pearson. Tavşancıl, E. (2014). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi (5.Baskı). Ankara, Nobel Yayınları.
- Taylor T. (2008). The Servant Leadership of John Wooden, Unpublished Doctoral Dissertation, Graduate School of Education and Psychology, Pepperdine University.
- Thomas, C. H., Craig, J. B., Dibrell, C. and Marshall, D. (2015). Servant leadership and organizational ıdentification: a family firm perspective, Academy of Management Annual Meeting Proceedings, (1) DOI: 10.5465/AMBPP.2015.10901abstrac
- Tokmak, M. (2018). Yöneticilerin hizmetkâr liderlik davranışlarının çalışanlar tarafından algılanma düzeylerine yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32 (4), 959-978.
- Turunç, Ö. (2011) Örgütsel adaletin işgörenların örgütsel özdeşleşme ve işten ayrılma niyetine etkisi: örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, XIII (1), 143–166.
- Tüzün, İ. K. (2006). Örgütsel Güven, Örgütsel Kimlik ve Örgütsel Özdeşleşme İlişkisi: Uygulamalı Bir Çalışma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Tyler, T. R. and Bies, R. J. (1990). Beyond Formal Procedures: The Interpersonal Context of Procedural Justice, J. S. Carroll (Ed.), Applied Social Psychology and Organizational Settings, Hillsdale, NJ, Erlbaum, 77–98.
- Ürü Sanı, F. O., Çalışkan, S. C., Atan, Ö. ve Yozgat, U. E. (2013). Öğretim üyelerinin hizmetkâr liderlik davranışları ve ardılları üzerine bir araştırma, Akademik Bakış, 13 (1), 63-82.
- Viswesvaran, C. and Ones, D. S. (2002). Examining the construct of organizational justice: a meta-analytic evaluation of relations with work attitudes and behavior, Journal of Business Ethics, 38, 193-203.
- Yıldırım, F. (2007). İş doyumu ile örgütsel adalet ilişkisi, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 62 (1), 253-278.
- Yılmaz, G. (2004). İnsan Kaynakları Uygulamalarına İlişkin Örgütsel Adalet Algısının Çalışanların Tutum ve Davranışları Üzerindeki Etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Zhang, H., Kwan, H. K. Everett, A. M. and Jian, Z. (2012). Servant leadership, organizational identification, and work‐to‐family enrichment: The moderating role of work climate for sharing family concerns, Human Resource Management, 51 (5), 747-767. https://doi.org/10.1002/hrm.21498
| APA | Ozkan O (2019). Hizmetkâr Liderliğin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisinde Örgütsel Adaletin Aracı Rolü. , 3157 - 3171. 10.20491/isarder.2019.802 |
| Chicago | Ozkan Osman Seray Hizmetkâr Liderliğin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisinde Örgütsel Adaletin Aracı Rolü. (2019): 3157 - 3171. 10.20491/isarder.2019.802 |
| MLA | Ozkan Osman Seray Hizmetkâr Liderliğin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisinde Örgütsel Adaletin Aracı Rolü. , 2019, ss.3157 - 3171. 10.20491/isarder.2019.802 |
| AMA | Ozkan O Hizmetkâr Liderliğin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisinde Örgütsel Adaletin Aracı Rolü. . 2019; 3157 - 3171. 10.20491/isarder.2019.802 |
| Vancouver | Ozkan O Hizmetkâr Liderliğin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisinde Örgütsel Adaletin Aracı Rolü. . 2019; 3157 - 3171. 10.20491/isarder.2019.802 |
| IEEE | Ozkan O "Hizmetkâr Liderliğin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisinde Örgütsel Adaletin Aracı Rolü." , ss.3157 - 3171, 2019. 10.20491/isarder.2019.802 |
| ISNAD | Ozkan, Osman Seray. "Hizmetkâr Liderliğin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisinde Örgütsel Adaletin Aracı Rolü". (2019), 3157-3171. https://doi.org/10.20491/isarder.2019.802 |
| APA | Ozkan O (2019). Hizmetkâr Liderliğin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisinde Örgütsel Adaletin Aracı Rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(4), 3157 - 3171. 10.20491/isarder.2019.802 |
| Chicago | Ozkan Osman Seray Hizmetkâr Liderliğin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisinde Örgütsel Adaletin Aracı Rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi 11, no.4 (2019): 3157 - 3171. 10.20491/isarder.2019.802 |
| MLA | Ozkan Osman Seray Hizmetkâr Liderliğin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisinde Örgütsel Adaletin Aracı Rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, vol.11, no.4, 2019, ss.3157 - 3171. 10.20491/isarder.2019.802 |
| AMA | Ozkan O Hizmetkâr Liderliğin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisinde Örgütsel Adaletin Aracı Rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi. 2019; 11(4): 3157 - 3171. 10.20491/isarder.2019.802 |
| Vancouver | Ozkan O Hizmetkâr Liderliğin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisinde Örgütsel Adaletin Aracı Rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi. 2019; 11(4): 3157 - 3171. 10.20491/isarder.2019.802 |
| IEEE | Ozkan O "Hizmetkâr Liderliğin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisinde Örgütsel Adaletin Aracı Rolü." İşletme Araştırmaları Dergisi, 11, ss.3157 - 3171, 2019. 10.20491/isarder.2019.802 |
| ISNAD | Ozkan, Osman Seray. "Hizmetkâr Liderliğin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisinde Örgütsel Adaletin Aracı Rolü". İşletme Araştırmaları Dergisi 11/4 (2019), 3157-3171. https://doi.org/10.20491/isarder.2019.802 |
