ÖĞRETMEN ADAYLARININ DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİ İLE DİNLEME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

KIROĞLU, MUSTAFA KASIM; Aslan, Hüseyin; Elma, Cevat

ÖĞRETMEN ADAYLARININ DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİ İLE DİNLEME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

MUSTAFA KASIM KIROĞLU, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi)

Hüseyin ASLAN, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi)

Cevat ELMA (Ondokuz Mayıs Üniversitesi)

EKEV AKADEMİ DERGİSİ

20 6

Yıl: 2019 Cilt: 0 Sayı: 78 Sayfa Aralığı: 391 - 406 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 30-03-2020

ÖĞRETMEN ADAYLARININ DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİ İLE DİNLEME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Öz:

Dinleme, kişinin tercihine bağlı olarak seçerek ve isteyerek aldığı sesler bütünü iken,işitme kişinin iradesi ile olmayan, insanın kulağı aracılığıyla beynine giden her türlü sesunsurundan ibarettir. Dinleme, işitsel girdinin öğrenici tarafından pasif bir şekilde alınmasınadeğil, aktif ve etkileşimli bir sürece işaret eder. Etkili dinleme karşıdaki kişininduygularını da anlayabilmeyi gerektirmektedir. Karşıdakinin duygularını anlama da, büyükölçüde duygusal zekâ kavramıyla ilişkilidir. Duygusal zeka, duyguları doğru anlatıpifade edebilme, duyguları bilişsel süreçlere entegre edebilme, duyguları anlayabilme veduyguların çeşitli durumlar üzerindeki etkilerini anlayabilme gibi duygusal yetenekleriiçermektedir. Duygusal zekâ kavramı bireyin yaşamdaki başarısını büyük ölçüde belirleyenbir beceriler bütünü olarak ele alınmaktadır. Duygusal zekâ; bireylerin, kendilerininve diğerlerinin duygusal durumlarını anlayarak ve bu duygusal verileri kullanarak zorludurumlara daha iyi uyum sağlayabilme ve iletişimle ilgili problemleri daha iyi çözebilmebecerileri konusunda belirleyici bir özelliğe sahiptir. Ondokuz Mayıs ÜniversitesiEğitim Fakültesi’nde pedagojik formasyon programına katılan öğretmen adaylarınınduygusal zeka düzeyleri ile dinleme becerileri arasındaki ilişki olup olmadığını belirlemekamacıyla yapılan bu araştırma, ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmanınçalışma evrenini, 2015-2016 öğretim yılında Ondokuz Mayıs Üniversitesi EğitimFakültesi’nde pedagojik formasyon programına katılan 1258 öğretmen adayı oluşturmaktadır.Yönergeye uygun biçimde dolduran 491 öğretmenin anketi örneklem olarakalınarak değerlendirmeye dâhil edilmiştir. Bu çalışmada veri toplamak amacıyla iki ölçekkullanılmıştır. Öğretmen adaylarının dinleme becerilerini belirlemek amacıyla Cihangir Çankaya (2012) tarafından geliştirilen “Dinleme Becerisi Ölçeği” ve öğretmen adaylarınınduygusal zekâ düzeylerini belirlemek için Tatar, Tok ve Saltukoğlu (2011) tarafındanTürkçeye uyarlanan “Schutte Duygusal Zekâ Ölçeği” kullanılmıştır. Yapılan analizlersonucunda; öğretmen adaylarının duygusal zekâ düzeyleri puanları ile dinleme becerileripuanları arasında istatistiksel olarak negatif yönden çok düşük düzeyde bir ilişki olduğubulunmuştur. Ayrıca duygusal zekâ ölçeğinin iyimserlik/ruh halinin düzenlenmesi ve duygularındeğerlendirilmesi alt boyutları ile dinleme becerileri toplam puanları arasındanegatif yönde çok düşük düzeyde bir ilişki bulunmuştur. Öğretmen adaylarının dinlemebecerilerine ilişkin ortalama puanları yüksek iken öğretmen adaylarının duygusal zekâdüzeylerine ilişkin puanlarının orta düzeyde olduğu bulunmuştur. Öğretmen adaylarınınduygusal zekâ düzeyi ortalamalarına göre boyutların sırasıyla; duyguların kullanımı,iyimserlik/ruh halinin düzenlenmesi ve duyguların değerlendirilmesi şeklinde sıralandığısaptanmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

The Relationship between Teacher Candidates' Levels of Emotional Intelligence and Listening Skills

Öz:

Hearing is all the elements of sound that go to the brain through the ears of the human being, not with the will of the person. In listening, the desired one is selected from multiple voices, so listening is a conscious activity. Listening refers to an active and interactive process, not a passive reception of the auditory input by the student. Effective listening requires the ability of understanding the feelings of the other person. Understanding the feelings of the other is also largely related to the concept of emotional intelligence. Emotional intelligence includes emotional abilities such as expressing emotions correctly, integrating emotions into cognitive processes, understanding emotions, and understanding the effects of emotions on various situations. The concept of emotional intelligence is considered as a whole of skills that largely determines the success of the individual in life. The purpose of this research is to show whether there is a relationship between teacher candidates' levels of emotional intelligence and listening skills or not. This research which has the characteristics of relational screening model was conducted to determine whether there is a relationship between the levels of emotional intelligence and listening skills of teacher candidates who participated in the pedagogical formation program at Ondokuz Mayıs University Faculty of Education, or not. In this study, it was tried to determine whether there is a relationship between teacher candidates' levels of emotional intelligence and listening skills or not by using two scales. 1258 teacher candidates who participated in the pedagogical formation program at Ondokuz Mayıs University Faculty of Education in 2015-2016 school year are the population of this research. In this context, scales were applied to 500 participants. By subtracting 9 scales that were not filled in

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akgül, G. (2011). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin duygusal zekâ düzeyleri ile çatışma yönetimi stratejileri arasındaki ilişki “İstanbul ili Sultanbeyli ilçesi örneği”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Alpar R. (2010). Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlik-güvenirlik. Ankara: Detay Yayıncılık.
Arlı, D., Altunay, E. ve Yalçınkaya, M. (2011). Öğretmen adaylarında duygusal zekâ, problem çözme ve akademik başarı ilişkisi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 25 (2). http://www.acarindex.com/dosyalar/ makale/acarindex-1423868129.pdf
Aslan, Ş. ve Özata, M. (2008). Duygusal zekâ ve tükenmişlik arasındaki ilişkilerin araştırılması: Sağlık çalışanları örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (30), 77-97.
Bradberry, T. ve Greaves, J. (2005). The emotional intelligence quick book. New York: Fireside Publishing.
Buğa, A. (2010). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin duygusal zekâ düzeyleri ile çatışma yönetimi stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
Burley-Allen, M. (1995). Listening: The forgotten skill. New York: John Wiley and Sons, Inc.
Buzan, T. (2001). Aklını en iyi şekilde kullan. İstanbul: Arion Yayınevi.
Can, A. (2013). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
Ciarrochi, J. V., Chan, A. Y., & Caputi, P. (2000). A critical evaluation of the emotional intelligence concept. Personality and Individual Differences, 28, 539-561.
Cihangir Çankaya, Z. (2012). Dinleme becerisi ölçeğinin yeniden incelenmesi: Psikolojik danışma ve rehberlik öğrencilerinin dinleme becerilerinin çeşitli değişkenlere göre karşılaştırılma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2359- 2376.
Cihangir Çankaya, Z. (2011). Kişiler arası iletişimde dinleme becerisi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Coetzee, M., ve Jansen, C. A. (2008). Growing a soul for social change: Building the knowledge base for social justice. In T. Huber-Warring (Ed.), Emotional Intellienge in the Classroom (pp. 247-268). North Carolina: Information Age Publishing.
Cumming, E. A. (2005). An investigation into the relationship between emotional intelligence and workplace performance: An exploratory study, Presented Paper. Lincoln University.
Deniz, M. E., Özer, E. ve Işık, E. (2013). Duygusal zekâ özelliği ölçeği-kısa formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 38(169), 407-419.
Doğan, S. ve Demiral, Ö. (2007). Kurumların başarısında duygusal zekânın rolü ve önemi. Yönetim ve Ekonomi, 14(1), 209-230.
Doğan, S. (2005). Çalışan ilişkileri yönetimi. İstanbul: Kare Yayınları.
Doğan, Y. (2008). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin dinleme becerisini geliştirmede etkinlik temelli çalışmaların etkililiği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 261- 286.
Doğan, Y. (2008). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin dinleme becerisini geliştirmede etkinlik temelli çalışmaların etkililiği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 261- 286.
Ediger. M. (2002). Listening and language arts. ERIC Digest-ED469149.
Erdem, A. ve Erdem, M. (2015). Yapılandırmacı karma öğrenme ortamlarının dinleme ve konuşma becerilerine etkisi. İlköğretim Online, 14(3), 1130-1148.
Flowerdew, J. ve Miller L. (2005). Second language listening: Theory and practice. New York: Cambridge University Press.
Gibbs, N. (1995). Emotional intelligence: The EQ factor. Time Magazine, Monday, Oct. 02.
Goldsworthy, R. (2000). Designing instruction for emotional intelligence. Educational Technology, 40 (5), 43-48.
Goleman, D. (1998). Working with emotional intelligence. New York: Bantam.
Goleman, D. (2000). İşbaşında duygusal zekâ, (Çev. H. Balkara). İstanbul: Varlık Yayınları.
Göçet, E. (2006). Üniversite öğrencilerinin duygusal zekâ düzeyleri ile stresle başa çıkma tutumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Adapazarı.
Güler A. (2006). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin duygusal zekâ düzeyleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Gümrükçüoğlu, S. (2013). Din eğitiminde dil ve iletişim etkinliği olarak dinleme. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi. 5, 4-34.
Hisli, Ş. N., Güler, M. ve Basım, H. N. (2009). The relationship between cognitive intelligence, emotional intelligence, coping and stress symptoms in the context of type A personality pattern. Türk Psikiyatri Dergisi, 20, 243-54.
Jordan, P. J. ve Troth, A. C. (2004). Managing emotions during team problem solving: Emotional intelligence and conflict resolution. Human Performance, 17(2), 195- 218.
Karabulutlu, E. Y., Yılmaz, S. ve Yurttaş, A. (2011). Öğrencilerin duygusal zekâ düzeyleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2(2), 75-79.
Kaufhold, A. J., ve Johnson, R. L. (2002). The analysis of the emotional intelligence skills and potential problem areas of elementary educatiors. Education, 125(4), 615-626.
Kılıç, S. (2012). Bağıntı analizi sonuçlarının yorumlanması. Journal of Mood Disorders. 2(4), 191-193.
Knoll, M. ve Patti, J. (2003). Social-emotional learning and academic achievement. M. J. Elias, H. Arnold, ve C. S. Hussey (Ed.). EQ + IQ = Best Leadership Practices for Caring and Succesful School (ss. 35-49). Thousand Oaks: Corvin Pres, Inc.
Law, K. S., Wong, C. ve Song, L. J. (2004). The construct and criterion validity of emotional intelligence and its potential utility for management studies. Journal of Applied Psychology, 89, 483–496.
Lorcu, F. (2015). Örneklerle veri analizi: SPSS uygulamalı. Ankara: Detay Yayıncılık.
Mackay, I. (1997). Dinleme becerisi. (Çev. B. Aksu ve O. Cankoçak). Ankara: İlkkaynak Kültür ve Sanat Ürünleri Ltd. Şti.
Maxwell, J. ve Dornan, J. (2001) Etkili insan olmak (Çev. D. Dizman), İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Mayer, J. D., ve Salovey, P. (1997). What is emotional intelligence? P. Salovey & D. Sluyter (Eds.), Emotional Development and Emotional Intelligence: Implications for Educators (pp. 3–31). New York: Basic Books.
Mendelsohn, D. (1994). Learning to listen. San Diego, California: Domine Press.
Morley, J. (2001). Aural comprehension instruction: Principles and practices. Celce- Murcia, M. (Ed:). Teaching English as a Second or Foreign Language. Heinle &Heinle Inc.
Neisa, C. M. (2008). Using rock music as a teaching-learning tool. Profile Issues in Teachers` Professional Development, 9, 163-180.
Özbay, M. (2009). Bir dil becerisi olarak dinleme eğitimi. Ankara: Öncü Kitap.
Rahim, M. A. ve Psenicka, C. (2002). A model of emotional intelligence and conflict management strategies: A study in seven countries. The International Journal of Organizational Analysis, 10(4), 302-326.
Richards, J. C. (2005). Second thoughts on teaching listening. RELC Journal, 36 (1), 85-92.
Rost, M. (1993). Listening in language learning. New York: Longman.
Rost, M. (1994). Introducing listening. London: Penguin.
Salovey, P. ve J. D. Mayer (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9, 185-211.
Shapiro, L. E. (2002). Yüksek EQ’lu bir çocuk yetiştirmek (Çev. Ü. Kartal). İstanbul: Varlık Yayınları.
Stein, S. J. ve Book, H. E. (2006). The EQ edge: Emotional intelligence and your success. Mississauga: Canada: John Wiley & Sons Canada Ltd.
Tabak, G. ve Göçer, A. (2014). Dinleme becerisine yönelik alternatif ölçme ve değerlendirme araçları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 250-272.
Tatar, A., Tok, S. ve Saltukoğlu, G. (2011). Gözden geçirilmiş Schutte duygusal zekâ ölçeğinin Türkçeye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 21 (4), 324-338.
Temur, T. (2001). Dinleme becerisi: Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu Türkçe 1-8. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Titrek, O. (2011). IQ’dan EQ’ya: Duyguları zekice yönetme. Pegem Akademi, Ankara.
Türnüklü, A. (2004). Okullarda sosyal ve duygusal öğrenme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 37, 136-152.
Umagan, S. (2007). Dinleme. A. Kırkkılıç, H. Akyol (Ed.), İlköğretimde Türkçe Öğretimi (149-163). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Ünalan, Ş. (2006). Türkçe öğretimi (3. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Walker, A. E. (2001). Emotional intelligence of the classroom teacher. Unpublished Doctoral Dissertation, Spalding University, Kentucky.
Yangın, B. (1999). Türkçe öğretimi-ilköğretimde etkili öğretme ve öğrenme öğretmen el kitabı Ankara: MEB Yayıncılık.
Yeşilyaprak, B. (2001). Duygusal zekâ ve eğitim açısından doğurguları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 25, 139-146.
Yüksel, M. (2006). Duygusal zekâ ve performans ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum

APA	KIROĞLU M, Aslan H, Elma C (2019). ÖĞRETMEN ADAYLARININ DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİ İLE DİNLEME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. , 391 - 406.
Chicago	KIROĞLU MUSTAFA KASIM,Aslan Hüseyin,Elma Cevat ÖĞRETMEN ADAYLARININ DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİ İLE DİNLEME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. (2019): 391 - 406.
MLA	KIROĞLU MUSTAFA KASIM,Aslan Hüseyin,Elma Cevat ÖĞRETMEN ADAYLARININ DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİ İLE DİNLEME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. , 2019, ss.391 - 406.
AMA	KIROĞLU M,Aslan H,Elma C ÖĞRETMEN ADAYLARININ DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİ İLE DİNLEME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. . 2019; 391 - 406.
Vancouver	KIROĞLU M,Aslan H,Elma C ÖĞRETMEN ADAYLARININ DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİ İLE DİNLEME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. . 2019; 391 - 406.
IEEE	KIROĞLU M,Aslan H,Elma C "ÖĞRETMEN ADAYLARININ DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİ İLE DİNLEME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ." , ss.391 - 406, 2019.
ISNAD	KIROĞLU, MUSTAFA KASIM vd. "ÖĞRETMEN ADAYLARININ DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİ İLE DİNLEME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ". (2019), 391-406.

APA	KIROĞLU M, Aslan H, Elma C (2019). ÖĞRETMEN ADAYLARININ DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİ İLE DİNLEME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. EKEV AKADEMİ DERGİSİ, 0(78), 391 - 406.
Chicago	KIROĞLU MUSTAFA KASIM,Aslan Hüseyin,Elma Cevat ÖĞRETMEN ADAYLARININ DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİ İLE DİNLEME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. EKEV AKADEMİ DERGİSİ 0, no.78 (2019): 391 - 406.
MLA	KIROĞLU MUSTAFA KASIM,Aslan Hüseyin,Elma Cevat ÖĞRETMEN ADAYLARININ DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİ İLE DİNLEME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. EKEV AKADEMİ DERGİSİ, vol.0, no.78, 2019, ss.391 - 406.
AMA	KIROĞLU M,Aslan H,Elma C ÖĞRETMEN ADAYLARININ DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİ İLE DİNLEME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. EKEV AKADEMİ DERGİSİ. 2019; 0(78): 391 - 406.
Vancouver	KIROĞLU M,Aslan H,Elma C ÖĞRETMEN ADAYLARININ DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİ İLE DİNLEME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. EKEV AKADEMİ DERGİSİ. 2019; 0(78): 391 - 406.
IEEE	KIROĞLU M,Aslan H,Elma C "ÖĞRETMEN ADAYLARININ DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİ İLE DİNLEME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ." EKEV AKADEMİ DERGİSİ, 0, ss.391 - 406, 2019.
ISNAD	KIROĞLU, MUSTAFA KASIM vd. "ÖĞRETMEN ADAYLARININ DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİ İLE DİNLEME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ". EKEV AKADEMİ DERGİSİ 78 (2019), 391-406.