Abdülmecid Efendi'nin Hayatı Ve Halife Seçilmesinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde Yaşanan Tartışmalar
Yıl: 2019 Cilt: 8 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 2424 - 2440 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 21-04-2020
Abdülmecid Efendi'nin Hayatı Ve Halife Seçilmesinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde Yaşanan Tartışmalar
Öz: İtilaf Devletleri, Kurtuluş Savaşı’ndaki mağlubiyetlerinin ardındangerçekleştirilecek olan Lozan Barış Görüşmelerine hem Türkiye Büyük MilletMeclisi Hükümeti’ni hem de İstanbul Hükümeti’ni davet etmiştir. İkili ayrılıkçıkararak avantaj elde etmeye çalışan İtilaf Devletleri’nin bu tavrına karşıTBMM’nin 1 Kasım 1922 tarihinde saltanatı kaldırmasının ardından sadecehalife sıfatı kalan Vahdettin, can güvenliği kalmadığı gerekçesiyle firar ederekİngilizlere sığınmıştır. Bu olayın ardından TBMM, boş kalan hilafet makamınayeni birisini seçmek maksadıyla toplanmıştır. Önce gizli sonra açık gerçekleşenoturumlarda, kimin halife seçileceğinden çok seçilen halifenin nerede kalacağıtartışılmıştır. Meclisteki birçok mebus İstanbul’un işgal altında olduğunu veişgal altındaki halifeye biat etmenin caiz olmadığını iddia etmiştir. Bazı vekillerise İngiliz baskısı altındaki İstanbul’da kalacak olan bir halifenin İngilizlerdengüç alarak padişahlık ilan edebileceğini öne sürmüştür. Tartışmalarınsonucunda meclisin kararlarına uyacağına dair senet imzalayan AbdülmecidEfendi halife seçildi ve 24 Kasım 1922 tarihinde İstanbul’da, meclis tarafındanseçilen heyetin de katılımıyla yeni halifeye biat töreni düzenlendi.
Anahtar Kelime: Abdulmecid Efendi’s Life and the Discussions that Occurred in the Grand National Assembly of Turkey During His Election as a Khalifa
Öz: After their defeat in the Turkish Independence War, the Allied Powers invited both the Istanbul Government and the GNAT Government to the Lausanne Peace Conference. Against that move of the Allied Powers, which tried to gain an advantage by creating a division between the two parties, the GNAT legislated the abolition of sultanate on November 1, 1922 causing Sultan Vahdettin who now only had the title of khalifa to take refuge in Britain because of having no security of life. Following that event, the GNAT convened to elect a new khalifa. During the sessions which were closed first and open later, discussions were centered on where the new khalifa would live rather than who would be elected as the new khalifa. Majority of the deputies in the assembly argued that Istanbul was under an occupation, so it would not be lawful to obey a khalifa under occupation. On the other hand, some deputies claimed that if the new khalifa stayed in Istanbul, which was under a British pressure, he could declare himself as a new sultan thanks to the support of the British powers. As a result of long discussions, Abdulmecid Efendi who signed a title deed assuring that he would abide by the decisions to be made by the assembly was elected as the new khalifa and an allegiance ceremony was arranged for the new khalifa with the participation of a committee selected by the assembly in Istanbul on November 24, 1922.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Aşiroğlu, O. G. (2011). Son Halife. İstanbul: Çatı Kitapları.
- Avcı, C. (1998). Hilafet. TDV İslâm Ansiklopedisi, 1988(1), 546-553.
- Aytepe, O. (2002). Yeni Belgelerin Işığında Halifeliğin Kaldırılması ve Hanedan Üyelerinin Yurtdışına Çıkarılmaları. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 8(29).
- Eken, H. (1990). Abdülmecid Efendi’nin Halifeliğe Seçilmesi. Yüksek Lisans Tezi, T.C. Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü.
- Kandemir, F. (2015). Son Halifenin Son Günleri. İstanbul: Yağmur Yayınevi.
- Kırpık, C. (2010). II. Meşrutiyet’ten Sonra Şehzade Eğitiminde Değişim. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2010(21), 99-130.
- Köse, H. M. (2014). Hulefâ-yiRâşidîn Döneminden Emevîlere Geçişin Siyasi Anlamı: Hilafet-Mülk Tartışması. Dîvân: Journal of InterdisciplinaryStudies/Dîvân: DisiplinlerarasiCalismalar Dergisi, 37(2).
- Küçük, C. (1988). Abdülmecid Efendi Son Osmanlı Halifesi. TDV İslâm Ansiklopedisi, 1988(1), 263-264.
- Özdemir, M. N. (2008). Abbasi halifeleri ile Büyük Selçuklu Sultanları arasındaki münasebetler. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (24), 315-367.
- Satan, A. (2016). Son Halife Abdülmecid Efendi. İstanbul: Yazıgen Yayınevi. Suyûtî, C. (2004). Halifeler Tarihi. (O. Özatağ, Çev.) İstanbul: Ötüken Neşriyat AŞ.
- TBMM. (1960). Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (Cilt: 24-25). Ankara: TBMM Matbaası.
- TBMM. (1985). Türkiye Büyük Millet Meclisi Gizli Celse Zabıt Ceridesi. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Yağbasan, E. (2014). Halife Abdülmecid Efendi ve Sanatı. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Yıldız, H. D. (1998). Abbasiler. TDV İslâm Ansiklopedisi, 1988(1), 31-48.
- Yücesoy, H. (2007). Allah'ın Halifesi, Dünyanın Kadısı: Bir Dünya İmparatorluğu Olarak Hilafet. Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, (22), 87-106.
| APA | Akman Z (2019). Abdülmecid Efendi'nin Hayatı Ve Halife Seçilmesinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde Yaşanan Tartışmalar. , 2424 - 2440. |
| Chicago | Akman Zekeriya Abdülmecid Efendi'nin Hayatı Ve Halife Seçilmesinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde Yaşanan Tartışmalar. (2019): 2424 - 2440. |
| MLA | Akman Zekeriya Abdülmecid Efendi'nin Hayatı Ve Halife Seçilmesinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde Yaşanan Tartışmalar. , 2019, ss.2424 - 2440. |
| AMA | Akman Z Abdülmecid Efendi'nin Hayatı Ve Halife Seçilmesinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde Yaşanan Tartışmalar. . 2019; 2424 - 2440. |
| Vancouver | Akman Z Abdülmecid Efendi'nin Hayatı Ve Halife Seçilmesinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde Yaşanan Tartışmalar. . 2019; 2424 - 2440. |
| IEEE | Akman Z "Abdülmecid Efendi'nin Hayatı Ve Halife Seçilmesinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde Yaşanan Tartışmalar." , ss.2424 - 2440, 2019. |
| ISNAD | Akman, Zekeriya. "Abdülmecid Efendi'nin Hayatı Ve Halife Seçilmesinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde Yaşanan Tartışmalar". (2019), 2424-2440. |
| APA | Akman Z (2019). Abdülmecid Efendi'nin Hayatı Ve Halife Seçilmesinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde Yaşanan Tartışmalar. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(4), 2424 - 2440. |
| Chicago | Akman Zekeriya Abdülmecid Efendi'nin Hayatı Ve Halife Seçilmesinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde Yaşanan Tartışmalar. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 8, no.4 (2019): 2424 - 2440. |
| MLA | Akman Zekeriya Abdülmecid Efendi'nin Hayatı Ve Halife Seçilmesinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde Yaşanan Tartışmalar. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, vol.8, no.4, 2019, ss.2424 - 2440. |
| AMA | Akman Z Abdülmecid Efendi'nin Hayatı Ve Halife Seçilmesinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde Yaşanan Tartışmalar. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2019; 8(4): 2424 - 2440. |
| Vancouver | Akman Z Abdülmecid Efendi'nin Hayatı Ve Halife Seçilmesinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde Yaşanan Tartışmalar. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2019; 8(4): 2424 - 2440. |
| IEEE | Akman Z "Abdülmecid Efendi'nin Hayatı Ve Halife Seçilmesinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde Yaşanan Tartışmalar." İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8, ss.2424 - 2440, 2019. |
| ISNAD | Akman, Zekeriya. "Abdülmecid Efendi'nin Hayatı Ve Halife Seçilmesinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde Yaşanan Tartışmalar". İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 8/4 (2019), 2424-2440. |
