Yıl: 2003 Cilt: 5 Sayı: 5 Sayfa Aralığı: 161 - 178 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

XVI. Yüzyıl Divan Şâiri Fedâyî ve Fâl-Nâme-i Kur'ân-ı' Azîm'i

Öz:
XVI. yüzyılda II. Bâyezid ve Yavuz Sultan Selim dönemlerinde yaşamış olan Fedâyî’nin asıl adı Ali Bâlî’dir. Kaynaklardaki bilgilere ve bazı kasidelerine göre Şehzade Mahmud ile Şehzade Korkud’un hizmetlerinde bulunmuş, Sultan II. Selim’in şehzadelik döneminde sipâhîlik yapmış olan Fedâyî, 969/1561 yılında vefat etmiştir. Fedâyî’nin bilinen tek eseri Divanı’dır. Oldukça hacimli olan bu divan, nazım şekilleri ve muhtevâ açısından zengin bir eserdir. Üzerinde durmaya çalıştığımız Falnâme, Divan’ın Millî Ktp. No: 8625’te kayıtlı nüshasının sonunda yer almaktadır. Aruzun “MefÀèìlün MefÀèìlün Feèÿlün” kalıbıyla yazılmış olan falnâme 78 beyittir. Fal ve falnâmeler hakkında genel bilgiler verildikten sonra Fedâyî’nin Falnâmesi’nin özellikleri üzerinde durularak transkripsiyonlu (çeviri-yazı) metni verilmiştir.
Anahtar Kelime: divan şiiri divan şairleri divan edebiyatı osmanlı şiiri

Konular: Tarih

XVI.Century's Divan Poet Fedâyî and His Fal-Nâme-i Kur'ân-ı' Azîm

Öz:
Fedâyî of whom real name is Ali Bâlî, lived in sixteenth century in the term of Bâyezid II. and Yavuz Sultan Selim. According to sources and some of his poems, he served for Şehzade Mahmud and Şehzade Korkud and had been as a knight in the term of Şehzade Selim (Selim II.). He died in 969/1561. The divan is the only work of him that known. It is rather bulky and has variously poems. Falnâme, which we are trying to describe, has been at the end of Fedâyî’s divan which at Millî Library, Nu: 8625. Falnâme is 78 couplet and were written with aruz’s mefÀèìlün mefÀèìlün feèÿlün mold. After given general knowledge about “fal and falnâme”, examined features of Fedâyî’s Falnâme, then Falnâme’s translated-text has been given.
Anahtar Kelime: divan poets ottoman classical literature ottoman poetry divan poetry

Konular: Tarih
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abdurrahman Hıbrî, Enisü’l-Müsâmirîn, Süleymaniye Ktp., Reşif Ef., No: 616.
  • Ahdî, Gülşen-i Şu’arâ. Süleymaniye Ktp., Halet Ef. Eki No: 107.
  • Büyük Türk Klâsikleri, 3, (1986). Zâtî, 289-298. İstanbul: Ötüken-Söğüt Yayınları.
  • Canım, R. (1995). Başlangıçtan Günümüze Edirne Şairleri, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Çelebioğlu, A. (1979). Kıyafe(t) İlmi ve Akşemseddinzade Hamdullah Hamdi ile Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın Kıyafetnameleri. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Araştırma Dergisi, Erzurum, 10, (Özel Sayı), 305-347.
  • Dumarık, M. (1969). Fedâyî Divanı (Gazeller), İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Yayınlanmamış Mezuniyet Tezi, İstanbul.
  • Duvarcı, A. (1993). Türkiye’de Falcılık Geleneği İle Bu Konuda İki Eser: “Risâle-i Falnâme-i Lî Ca’fer-i Sâdık” ve “Tefe’ülnâme”. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Erdemir, A. (1998). Anadolu Sahası Mûsikîşinas Divan Şâirleri, Ankara: Türk Sanatı ve Eğitimi Yayınları.
  • Erengül, G. (1970). Fedâyî Divanı (Kasideler ve Diğer Şiirleri), İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Yayınlanmamış Mezuniyet Tezi, İstanbul.
  • Ersoylu, H. (1981), Fal, Falnâme ve Fâl-ı Reyhân-ı Cem Sultan. İslâm Medeniyeti Mecmuası, 4/2, 69-81.
  • Ertaylan, İ. H. (1951), Falnâme, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
  • Fedâyî Divanı, Milli Ktp., No: 8625.
  • Fedâyî Divanı, Süleymaniye Ktp., Hekimoğlu Ali Paşa, No: 633.
  • İpekten, (v.d.), (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
  • Kara, İ. (1979), Fal, Falnâme. Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, 3, 153-155.
  • Kur’ân-ı Kerim ve İzahlı Meâl-i Alisi, Haz: A. Fikri Yavuz, İstanbul, 1981: Sönmez Neşriyat.
  • Kurnaz, C. (1983). XVI. Asır Şairlerinden Zâ’îfî’nin ‘Fal-ı Murgan’ı. Şükrü Elçin Armağanı, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
  • Levend, A. S. (1980), Divan Edebiyatında Kelimeler ve Remizler, Mazmunlar, Mevhumlar, İstanbul: Enderun Yayınevi.
  • Macdonald, D. B. (1977). Falnâme. İslam Ansiklopdesi, 4, 449-450.
  • Mermer, A. (2002). XVI. Yüzyıl Dîvân Şâiri Fedâyî ve İki Bahr-i Tavîli. İlmî Araştırmalar, 14, 121-129.
  • Peremeci, O. N. (1940). Edirne Tarihi, İstanbul: Edirne ve Yöresi Eski Eserleri Sevenler Kurumu Yayınları.
  • Sezer, S. (1998). Osmanlı’da Fal ve Falnameler, İstanbul: Milliyet Yayınları.
  • TA (1968). Fal, Falcılık. Türk Ansiklopedisi, 16, 90-91.
  • TDEA (1979). Fedâyî. Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, 3, 175.
  • TYDK (1947). İstanbul Kitaplıkları Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu, XII-XVI. Asır, 1, 145-146, İstanbul.
  • Uzun, M. (1995). Falnâme. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 12, 141-144.
  • Zebidi, Z.A. (1978). Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi. A. Naim (Mütercim), 12, 92, İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
APA ŞANLI İ (2003). XVI. Yüzyıl Divan Şâiri Fedâyî ve Fâl-Nâme-i Kur'ân-ı' Azîm'i. , 161 - 178.
Chicago ŞANLI İsmet XVI. Yüzyıl Divan Şâiri Fedâyî ve Fâl-Nâme-i Kur'ân-ı' Azîm'i. (2003): 161 - 178.
MLA ŞANLI İsmet XVI. Yüzyıl Divan Şâiri Fedâyî ve Fâl-Nâme-i Kur'ân-ı' Azîm'i. , 2003, ss.161 - 178.
AMA ŞANLI İ XVI. Yüzyıl Divan Şâiri Fedâyî ve Fâl-Nâme-i Kur'ân-ı' Azîm'i. . 2003; 161 - 178.
Vancouver ŞANLI İ XVI. Yüzyıl Divan Şâiri Fedâyî ve Fâl-Nâme-i Kur'ân-ı' Azîm'i. . 2003; 161 - 178.
IEEE ŞANLI İ "XVI. Yüzyıl Divan Şâiri Fedâyî ve Fâl-Nâme-i Kur'ân-ı' Azîm'i." , ss.161 - 178, 2003.
ISNAD ŞANLI, İsmet. "XVI. Yüzyıl Divan Şâiri Fedâyî ve Fâl-Nâme-i Kur'ân-ı' Azîm'i". (2003), 161-178.
APA ŞANLI İ (2003). XVI. Yüzyıl Divan Şâiri Fedâyî ve Fâl-Nâme-i Kur'ân-ı' Azîm'i. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(5), 161 - 178.
Chicago ŞANLI İsmet XVI. Yüzyıl Divan Şâiri Fedâyî ve Fâl-Nâme-i Kur'ân-ı' Azîm'i. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 5, no.5 (2003): 161 - 178.
MLA ŞANLI İsmet XVI. Yüzyıl Divan Şâiri Fedâyî ve Fâl-Nâme-i Kur'ân-ı' Azîm'i. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.5, no.5, 2003, ss.161 - 178.
AMA ŞANLI İ XVI. Yüzyıl Divan Şâiri Fedâyî ve Fâl-Nâme-i Kur'ân-ı' Azîm'i. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2003; 5(5): 161 - 178.
Vancouver ŞANLI İ XVI. Yüzyıl Divan Şâiri Fedâyî ve Fâl-Nâme-i Kur'ân-ı' Azîm'i. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2003; 5(5): 161 - 178.
IEEE ŞANLI İ "XVI. Yüzyıl Divan Şâiri Fedâyî ve Fâl-Nâme-i Kur'ân-ı' Azîm'i." Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5, ss.161 - 178, 2003.
ISNAD ŞANLI, İsmet. "XVI. Yüzyıl Divan Şâiri Fedâyî ve Fâl-Nâme-i Kur'ân-ı' Azîm'i". Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 5/5 (2003), 161-178.