Dedeyazı - Çavuşlu (Doğanşehir / Malatya) yöresindeki skarn oluşumlar ve ilişkili demir cevherleşmeleri
Yıl: 1999 Cilt: 42 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 15 - 27 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Dedeyazı - Çavuşlu (Doğanşehir / Malatya) yöresindeki skarn oluşumlar ve ilişkili demir cevherleşmeleri
Öz: Çalışma alanı, Malatya ili Doğanşehir İlçesi'nin yaklaşık 4 km K-KB'sında yeralmaktadır. Çalışma alanındaki birimler (yaşlıdan gence doğru); Permo-Triyas Malatya Metamorfitleri, Üst Kretase Berit Grubu, Üst Kretase Polat Granitoyidi, Orta Eosen Maden Karmaşığı, Plio-Kuvaterner Beylerderesi Formasyonu ve Kuvaterner yamaç molozu ve alüvyonlardır. Polat Granitoyidi'ne ait plütonik kayaçların (tonalit, diyorit), Malatya Metamorfitleri'ni (mermer, kristalize kireçtaşı) etkilediği dokanaklarda kontakt-metasomatik olarak skarn kayaçları ve Fe cevherleşmeleri oluşmuştur. Fe cevherleşmeleri, genellikle skarn kayaçları ile birlikte bulunmaktadır. Skarn oluşumlar, endoskarn ve ekzoskarn şeklinde gelişmiştir. Endoskarn oluşumlar, granat ve epidot skarn kayaçlarıyla temsil edilirken, ekzoskarn oluşumlar; granat, granat-epidot, epidot-granat ve epidot skarn kayaçları ile temsil edilmektedir. Skarn kayaçlarının mineral topluluğu; granat (andradit, grossular), epidot, piroksen (diyopsit, ferrosalit, hedenberjit), plajioklas, K-feldispat (ortoklas), amfibol (hornblend), skapolit (menyonit), kalsit, kuvars, klorit, manyetit ve sfenden oluşmaktadır. Cevherleşmeler mermerler ile plütonitlerin kontakları boyunca mermerlerin içerisine doğru gelişen cep ve kırıklarda gözlenmektedir. Kalınlıkları yer yer 5-10 m ye kadar ulaşmaktadır. Cevherleşmelerin ana minerali manyetittir. Hematit, spekülarit, limonit, pirit, kalkopirit, malahit ve azurit az oranlarda kovellin ve kalkozin nadirdir.
Anahtar Kelime: Konular:
The skarn formations and related iron mineralizations in Dedeyazı - Çavuşlu (Doğanşehir / Malatya) area
Öz: The studied area is located 4 kms N-NW of Doğanşehir township in Malatya province. The units of the studied area (from the oldest to the youngest) are; Permo-Triassic Malatya Metamorphics, Upper Cretaceous Berit Group, Upper Cretaceous Polat Granitoid, Middle Eocene Maden Complex, Pliocene Beylerderesi Formation and Quaternary talus and alluviums. The plutonic rocks (tonalite, diorite) of Polat Granitoid intruded during the Upper Cretaceous effected the Malatya Metamorphics (marble, crystalizet limestone) and skarn rocks with Fe mineralizations formed as contact-metasomatic at this contact. Fe mineralizations have usually been together with skarn rocks. The skarn formations have developed inform of endoskarn and exoskarns. While endoskarn formations are represented by garnet and epidote skarn rocks, exoskarn formations are represented by garnet, garnet-epidote, epidote-garnet and epidote skarn rocks. The mineral assemblages of the skarn rocks are as garnet (andradite, grossularite), epidote, pyroxene (diopsite,ferrosalite, hedenbergite), plagioclase, K-feldspar (orthoclase), amphibole (hornblende), scapolite (meionite), calcite, quartz, chlorite, magnetite and sphen. The mineralizations occur along the marbles-plutonics contact, in the pockets and fractures extending towards marble. The thickness of mineralized bodies can reach up to 5-10 m. The main mineral of mineralizations is magnetite. Hematite, specularite, limonite, pyrite, chalcopyrite, malachite and azurite are in less amount, and, covellite and chalcosite are rare.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Erişime Açık
- Acar, A. ve Özkaymak, M., 1978, Malatya-Doğanşehir-Polat-Çavuşlu sahası manyetik etüd raporu. Malatya MTABölge Müdürlüğü Kütüphane No: 233, 6s, (yayımlan-mamış).
- Akgül, B. ve Şaşmaz, A., 1996. Elazığ kuzeyinde pirometazo-matik oluşuklar ve ilişkili Fe-Ti cevherleşmeleri. Tür-kiye Jeoloji Bülteni., 39(2), 39-48.
- Akyol, Z., Kadıoğlu, H. ve Adıgüzel, O., 1986. Elazığ-Avşandemir yatağı maden jeolojisi ve rezerv raporu. MTADerleme No: 1947, 25s.
- Altunbey, M. ve Çelebi, H., 1997a. Kanatburun (Pertek-Tun-celi) yöresinin jeolojisi ve demir cevherleşmeleri. FıratÜniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi.,9(2), 1-18.
- Altunbey, M. ve Çelebi, H., 1997b. Kanatburun (Pertek-Tun-celi) yöresindeki skarn kayaçlarının mineralojik ve je-okimyasal özellikleri. Selçuk Üniversitesi MühendislikMimarlık Fakültesi Jeoloji Müh. Böl. 20. Yıl JeolojiSempozyumu, Konya, (baskıda).
- Beyarslan, M., 1996, Kömürhan ofiyolit biriminin petrografikve petrolojik incelenmesi. Fırat Üniversitesi Fen Bi-limleri Enstitüsü., Elazığ Doktora Tezi, 103s (yayım-lanmamış).
- Bingöl, A. F., 1988, Petrographical and petrological features ofintrusive rocks of Yüksekova Complex in teh ElazığRegion (East. Taurus-Turkey). The Journal of FıratUniversity, 3(2), 1-17.
- Bingöl, A. F. ve Beyarzlan, M., 1996, Elazığ Magmatitleri'ninjeokimyası vce petrolojisi. Karadeniz Teknik Üniversi-tesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Jeoloji Mühen-disliği Bölümü 30. Yıl Sempozyumu Bildirileri, Trab-zon, 208-224.
- Cengiz, R., Kuşçu, A. E. ve Türkyılmaz, B., 1988. Malatya-Doğanşehir yöresi demir prospeksiyonu jeoloji raporu.Malatya MTA Bölge Müdürlüğü Kütüphane No: 385,1 İs, (yayımlanmamış)
- .Demir, O., 1997, Malatya-İsmetpaşa-Akçadağ-Kürecik-He-kimhan-Arguvan-Karakaya Baraj gölü arasındaki ala-nın jeolojisi ve hidrokarbon olanakları (Akçadağ fayı-Malatya-Karakaya gölü arası) TPAO Arama Grubu,Ankara, 31s, (yayımlanmamış).
- Genç Ş. C, Yiğitbaş, E. ve Yılmaz, Y., 1993 Berit Metaofiyo-litinin jeolojisi. A. Suat Erk Jeoloji Sempozyumu, An-kara Üniversitesi Fen Fakültesi Jeoloji MühendisliğiBölümü, Ankara, 37-52.
- Gözübol, A. M. ve Önal, M., 1986, Çat Barajı isale tünelininmühendislik jeolojisi ve kaya mekaniği incelemesi:Malatya-Çelikhan alanının jeolojisi. Türkiye Bilimselve Teknik Araştırma Kurumu, TBAG Proje No: 647,İstanbul, 13 İs.
- Kormalı, R., 1973. Malatya-Adıyaman-Elbistan arası demirzuhurlarının prospeksiyonu. MTA Derleme No: 5104,27s. (yayımlanmamış).K
- oşal, C, 1967, Elbistan-Doğanşehir arası demir prospeksiyo-nu ve jeolojisi. MTA Derleme No: 1632, 1 İs (yayım-lanmamış).
- Önal, A., 1995. Polat-Beğre (Doğanşehir) çevresindeki mag-matik kayaçların petrografik ve petrolojik özellikleri.Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü., Elazığ,Doktora tezi, 159s (yayımlanmamış).
- Önal, A. ve Bingöl, A. F., 1996. Polat-Begre Granitoyidi'nin(Malatya) mineralojisi ve petrografisi. Çukurova Üniversitesi Geosound, Yerbilimleri, 29,41-58.
- Önal, M., 1995. Malatya Graben Havzası kuzeyinin stratigrafi-si, kömür potansiyeli ve neotektoniği, Doğu Anadolu.Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik MimarlıkFakültesi Dergisi, 8, 159-175.
- Önal, M., 1998. Malatya Baseni doğu kesiminin (Muşardağıdolayı) jeolojisi ve hidrokarbon olanakları. TPAO Ara-ma Grubu, 88s (yayımlanmamış).
- Önal, M., Tuzcu, N. and Helvacı, C, 1990. Geological setting,mineralogy and origin of the Cafana (Malatya) Zn-Pbsulfide and carbonate deposit, Eastern Anatolia, Tur-key. International Earth Sciences Congress on AegeanRegions, Eds (M. Y. Savaşçın, A. H. Eronat), IESCAPublications No: 2, Dokuz Eylül Üniversitesi Jeolojibölümü, İzmir, 52-58.
- Özer, T., 1978. Polat-Çavuşlu Demir zuhurları jeoloji ön rapo-ru. Malatya MTA Bölge Müdürlüğü Kütüphane No:236,6s (yayımlanmamış).
- Perinçek, D., 1979. The geology of Hazro-Koruday-Çüngüş-Maden-Ergani-Hazır-Elazığ-Malatya area. Guide bo-ok, Türkiye Jeoloji Kurumu yayını, Ankara, 34s.
- Perinçek, D. ve Kozlu, H., 1984. Stratigraphy and structuralrelations of the units in the Afşin-Elbistan-Doğanşehirregion (Eastern Taurus). Geology of Taurus Belt, O.Tekeli, M. C. Göncüoğlu (Eds), Türkiye PetrolleriAnonim Şirketi, Ankara, 181-198.
- Ramdohr, P., 1980. The ore minerals and their intergrwth.Academic-Verlag, Berlin, 1202p.
- Sağıroğlu, A., 1984. Akdağmadeni (Yozgat) cevherleşmelerin-de görülen değişik skarn oluşuklarının özellikleri ve ir-delenmesi. Türkiye Jeoloji Bülteni, 27(1), 69-81.
- Sağıroğlu, A., 1988. Cafana (Görgü) Malatya karbonatlı Zn-Pbyatakları. Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakül-tesi Dergisi Seri A, 5(1), 3-13.
- Sağıroğlu, A., 1992. Pertek-Demürek (Tunceli) skarn tipi man-yetit ve ilişkili bakır cevherleşmeleri. Türkiye JeolojiBülteni., 35(2), 63-70.
- Turan, M., Aksoy, E. ve Bingöl, A. F., 1993. Doğu Toroslar'mjeodinamik evriminin Elazığ civarındaki özellikleri.Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Der-gisi., 7(2), 177-199.
- Yazgan, E., 1983, A Geotraverse between the Arabian plat-form and Munzur nappes. Field Guidebook, Excursion.5. International Symposium on Geology of the TaurusBelt, Ankara, 17p.
- Yazgan, E. ve Chessex, R., 1991. Geology and tectonicevolution of the Southeastern Taurides in the region ofMalatya. Türkiye Petrol Jeologları Derneği Bülteni,3(1), 1-42.
- Yılmaz, H., 1992. Doğanşehir-Sürgü-Gözene (Malatya)yöresinin jeolojisi. Karadeniz Teknik Üniversitesi FenBilimleri Enstitüsü., Trabzon, Doktora Tezi, 141s(yayımlanmamış).
- Yılmaz, Y., Gürpınar, O., Kozlu, H., Gül, M. A., Yiğitbaş, E.,Yıldırım, M., Genç, Ş. C. ve Keskin, M., 1987. Maraşkuzeyinin jeolojisi (Andırın-Berit-Engizek-Nurhak-Binboğa Dağları), Türkiye Petrolleri Anonim OrtaklığıRapor No: 2028, Ankara, Cilt (II-III), 218s.
- Yılmaz, Y., Yiğitbaş, E., Yıldırım, M. ve Genç, Ş. C, 1992.Güneydoğu Anadolu metamorfik masiflerinin kökeni.Türkiye 9. Petrol Kongresi Bildirileri, Türkiye PetrolJeologları Derneği, Ankara, 296-307.
- Yılmaz, Y., Yiğitbaş, E., and Genç, Ş. C, 1993 Ophiolitic andmetamorphic assemblages of Southeast Anatolia andtheir significance in the geological evolution of theorogenic Belt. Tectonics, 12(5), 1280-1297.
- Yiğitbaş, E., 1989. Engizek Dağı (Kahramanmaraş) dolayın-daki tektonik birliklerin petrolojik incelemesi. İstanbulÜniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü., İstanbul, Dok-tora Tezi, 347s (yayımlanmamış).
| APA | ÖNAL A, ALTUNBEY M (1999). Dedeyazı - Çavuşlu (Doğanşehir / Malatya) yöresindeki skarn oluşumlar ve ilişkili demir cevherleşmeleri. , 15 - 27. |
| Chicago | ÖNAL Ayten,ALTUNBEY Mehmet Dedeyazı - Çavuşlu (Doğanşehir / Malatya) yöresindeki skarn oluşumlar ve ilişkili demir cevherleşmeleri. (1999): 15 - 27. |
| MLA | ÖNAL Ayten,ALTUNBEY Mehmet Dedeyazı - Çavuşlu (Doğanşehir / Malatya) yöresindeki skarn oluşumlar ve ilişkili demir cevherleşmeleri. , 1999, ss.15 - 27. |
| AMA | ÖNAL A,ALTUNBEY M Dedeyazı - Çavuşlu (Doğanşehir / Malatya) yöresindeki skarn oluşumlar ve ilişkili demir cevherleşmeleri. . 1999; 15 - 27. |
| Vancouver | ÖNAL A,ALTUNBEY M Dedeyazı - Çavuşlu (Doğanşehir / Malatya) yöresindeki skarn oluşumlar ve ilişkili demir cevherleşmeleri. . 1999; 15 - 27. |
| IEEE | ÖNAL A,ALTUNBEY M "Dedeyazı - Çavuşlu (Doğanşehir / Malatya) yöresindeki skarn oluşumlar ve ilişkili demir cevherleşmeleri." , ss.15 - 27, 1999. |
| ISNAD | ÖNAL, Ayten - ALTUNBEY, Mehmet. "Dedeyazı - Çavuşlu (Doğanşehir / Malatya) yöresindeki skarn oluşumlar ve ilişkili demir cevherleşmeleri". (1999), 15-27. |
| APA | ÖNAL A, ALTUNBEY M (1999). Dedeyazı - Çavuşlu (Doğanşehir / Malatya) yöresindeki skarn oluşumlar ve ilişkili demir cevherleşmeleri. Türkiye Jeoloji Bülteni, 42(1), 15 - 27. |
| Chicago | ÖNAL Ayten,ALTUNBEY Mehmet Dedeyazı - Çavuşlu (Doğanşehir / Malatya) yöresindeki skarn oluşumlar ve ilişkili demir cevherleşmeleri. Türkiye Jeoloji Bülteni 42, no.1 (1999): 15 - 27. |
| MLA | ÖNAL Ayten,ALTUNBEY Mehmet Dedeyazı - Çavuşlu (Doğanşehir / Malatya) yöresindeki skarn oluşumlar ve ilişkili demir cevherleşmeleri. Türkiye Jeoloji Bülteni, vol.42, no.1, 1999, ss.15 - 27. |
| AMA | ÖNAL A,ALTUNBEY M Dedeyazı - Çavuşlu (Doğanşehir / Malatya) yöresindeki skarn oluşumlar ve ilişkili demir cevherleşmeleri. Türkiye Jeoloji Bülteni. 1999; 42(1): 15 - 27. |
| Vancouver | ÖNAL A,ALTUNBEY M Dedeyazı - Çavuşlu (Doğanşehir / Malatya) yöresindeki skarn oluşumlar ve ilişkili demir cevherleşmeleri. Türkiye Jeoloji Bülteni. 1999; 42(1): 15 - 27. |
| IEEE | ÖNAL A,ALTUNBEY M "Dedeyazı - Çavuşlu (Doğanşehir / Malatya) yöresindeki skarn oluşumlar ve ilişkili demir cevherleşmeleri." Türkiye Jeoloji Bülteni, 42, ss.15 - 27, 1999. |
| ISNAD | ÖNAL, Ayten - ALTUNBEY, Mehmet. "Dedeyazı - Çavuşlu (Doğanşehir / Malatya) yöresindeki skarn oluşumlar ve ilişkili demir cevherleşmeleri". Türkiye Jeoloji Bülteni 42/1 (1999), 15-27. |
