İran Türklerinde Kimlik Meselesi

Bilgehan A. GÖKDAĞ, (Kırıkkale Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyat Bölümü, Kırıkkale, Türkiye)
Rıza HEYET (Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü, Ankara, Türkiye)
Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi
35 0
Yıl: 2004 Cilt: 0 Sayı: 30 Sayfa Aralığı: 51 - 84 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İran Türklerinde Kimlik Meselesi

Öz:
Bu makalede İran ve Güney Azerbaycan Türklerinin özellikle 20. yy'da, yani Türkçenin iran'da yasak olduğu bir dönemde kimliklerini tanıma ve koruma yolundaki faaliyetleri; İran'da Türkçe basm-yayın hayatı ve Türk aydınlarının karşılaştıkları sorunlar ele alınmaktadır. Bu çalışmada ayrıca İranlı Türklerin son yıllarda Azerbaycan Türkçesiyle neşrettikleri 30'dan fazla dergi hakkında bilgi verilirken Türk dili, edebiyatı ve tarihi konusunda onlarca eserin yayımlanması ile ilgili geniş değerlendirmeler yapılmıştır.
Anahtar Kelime: milli dil iran yayın tarih ulusal kimlik azınlık hakları Azerbaycan türki halklar türkçe türk kültürü Türkler

Iranian Turks' Identity Problem

Öz:
This article includes Iran and Southern Azerbayjan's Turks' activities about knowing and protecting of their identities, specially in 20th century that is the period in which Turkish language is forbidden in Iran, Turkish press-publication life and the problems that Turkish intelecuals facing with them in Iran. This article, also prepares informations about Iranian Turks' publication of more than 30 magazines in late period and it evaluates more than 10 works' publication, whose subjects are about Turkish language, literature and history.
Anahtar Kelime: minority rights Azerbaijan turkic peoples turkish turkish culture Turks national language iran publication history national identity

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Bibliyografik
  • AFŞAR, İrec (1989), Zeban-e Fars'ı Der Azerbaycan I, II, Tahran: Mahmut Afşar Vakfı Yay.
  • AĞÇAYLI, A (1992), "Sohbet", Varlık, Sayı 86:34-36.
  • AĞÇAYLI, A (1993), "Başı belâlı dilimiz", Varlık, Sayı 87:60-64.
  • ASLANOV, Vagif (1994), "Özüme Yer Edim, Gör Sene Neyleyeceyem", Azerbaycan, 6 Yanvar, Baku.
  • BARUTÇUÖZÖNDER, F. Sema (2002), İran ve Türkler, Kök Araştırmalar, 4:101-122 ,
  • BAYIR, Emre (2001), 'Tahran'da İkinci Raund: Reformculara Rağmen Reforma Devam", Stratejik Analiz, Sayı 15:5-19.
  • BLAGA, Rafael (1997), İran Halkları El Kitabı.
  • CELİLOV, Feridun (2000), AzerHalkı, Baku.
  • CEMŞİDİ, Hüseyin (1994), "Mektup", Varlık, Sayı 92:102.
  • CEVADİ, H., BAHADURİ, A. (1999), "Cenubi Azerbaycan'da Ana Dilinde Eserlerin Çap ve Neşr Tarixi 3, Meşrûteden Sonra, Pehlevi Hakimiyeti ve Demokrat Firgesi Dövrü", Azerbaijan International, (7.1), Spring, USA.
  • ÇEHREGANİ, Mahmut Ali (2003), "Hedefimiz Milli Kültürümüze Sahip Çıkmak", 2023, Sayı 14, Ankara.
  • DOERFER, G. (1969), "İran'daki Türk Dilleri", TDAY-Belleten, Ankara: 1-2.
  • ERDEBİLİ, Alinza (2002), "20 Yaşında Bir Mekteb", Varlık, http://www.tiibun.com (15.05.2002) Web (ağ) Sitesi.
  • EROL, M. Seyfettin (2002), "İran'ın Orta Asya Politikası. Deneyimli Aktörün Güvenlik Sorunu Ya Da Ava Giden Avlanır", Stratejik Analiz, Sayı 28:66-75.
  • FERZANE, M.A. (1985), "Çeşmendâz-e Şe'r-e Mobârez-e Azerbaycan Der Döran-e Ehtenag", Varlık, Sayı 1-2, Tahran.
  • FERZANE, M.A. (1994), "Ana Dilimiz ve Milli Varlığımız Uğrunda Mübarizeler Defterinden", Varlık, Sayı 93:78-79.
  • GÜLDİKEN, Kadir (1998), "İran'da Yaşayan 33 Milyon Türkü Düşününüz", Azerbaycan, Sayı 322:47-48.
  • HESARİ, M. H (1996), "Folklor Yığmakda Gabagcıllar", Varlık, Sayı 100:49-56.
  • HEYET, Cevad (1985), "20. Asırda Güney Azerbaycan Edebiyatı", Varlık, Sayı 7-8, Tahran.
  • HEYET, Cevad (1989), "Şehriyar", Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, İzmir.
  • HEYET, Cevad (1990), "İran ve Zebân-e Govmi", Varlık, Sayı 78:25-38.
  • HEYET, Cevad (1993), "Azerbaycan'ın Türkleşmesi ve Azeri Türkçesinin Teşekkülü", Varlık, Sayı 87:5-20.
  • HEYET, Cevad (1998), "Varlık Yirmi Yaşında", Varlık, Sayı 107, Tahran.
  • HEYET, Cevad (2002), "Nasiyonalism ve Bastangerayi Der İran", Varlık, Sayı 126-3:20.
  • HEYET, M. Rıza (1997), "Şairlerimiz Bizi ve Dilimizi Nece Adlandırırlar?", Varlık, Sayı 105-2, Tahran.
  • HEYET, M. Rıza (2000), "Alınma Kelimeler ve Tekliflerimiz", Varlık, Sayı 115- 4:54-60.
  • HEYET, M. Rıza (2000), "Dr. Cevad Heyet'in Eserlerinin Bibliyografyası", Bıçak ve Galem, Baku: Tahsil Yay.
  • HEYET, M. Rıza (2000), "Varlık Dergisi ve Onun Görkemli Yaradıcısı", Bıçak ve Galem,, Baku: Tahsil Yay.
  • İran İsam Cumhuriyeti Anayasası, (1996), (çev. Abdullah Ünlü), İstanbul: Evrensel Yay.
  • İSMAYILOVA, Nezaket (1997), Varhq Jumalında Şimali Azerbaycan Edebiyatının Neşri, Doktora Tezi, Nahçıvan Devlet Üniversitesi, Filoloji Fakültesi, Nahçıvan.
  • KAFKASYALI, Ali (2002), İran Türk Edebiyatı Antolojisi l-VI, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yay.
  • Kanun-e Esasi-ye Cumhuri-ye Eslâmi-ye İran, (1991), Tahran: İran Kültür Bakanlığı Yay.
  • MEMMEDOVA, Pervane (2000), Varlık Jumalmda Edebiyat Meseleleri, Baku:Elm Yay.
  • MUSTAFAYEV, V.K. (1991), "Cenubi Azerbaycanlıların Milli Şuuru, Bazı Geydler", Cenubi Azerbaycan Tarihi Meseleleri, Baku: 176-195.
  • NESİBZADE, Nesib (1997), İran 'da Azerbaycan Meselesi, Baku: Ay-Ulduz Yay.
  • NUTKİ, Hamit (1979), "Ağaran Fecri Selamlarken...", Varlık, Sayı 1:17.
  • NUTKİ, Hamit (1979), "Mesele-ye Ferheng-e Akvam-e Mohtelef-e İran ve Kanun-e Esasi Cumhuri-ye İslami", Varlık, Sayı 2:7-14.
  • NUTKİ, Hamit (1986), "Ovsun", Varlık, Sayı 85:5.
  • PURCEVADİ, Nesrullah 1366 (1987), Bâz Hem Derbâre-ye "İran-e Mazlum", Nesr-e Danes, sayı 6, s. 46-57, Tahran
  • PURCEVADİ, Nesrullah 1366 (1987), "İran-e Mazlum", Neşr-e Dâneş, Sayı 5 Murdad-Şehriver: 2-10.
  • RESULZADE, M.E. (1993), İran Türkleri, (Hazırlayanlar: Yavuz Akpınar, İrfan M. Yıldırım, Selahattin Çağın), İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
  • SAHİR, Habib (1979), 'Terehhata Çok İnanma", Varlık, Sayı 3:50.
  • SARAY, Mehmet (1999), Türk-İran İlişkileri, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yay.
  • SARIKAYA, Yalçın (2002), "Hatemi Döneminde İran'ın Dış Politikası, Geleneksel Dış Politika İçin Atılım İmkanı mı?" 2023, Sayı 14, Ankara.
  • SARRAFİ, A. (1999), "İran Türklerinin Dili ve Folkloru", Varlık, Sayı 114-3:60-71.
  • SEHEND, Bulud Karaçurlu (1979), "Yasak", Varlık, Sayı l: 15.
  • SHAFFER, Brenda (2001), "İran'da Azerbaycanlı Ortak Kimliğinin Oluşumu", (çev. Yalçın Sankaya), Azerbaycan, Sayı 339:19-38.
  • SHAFFER, Brenda (2002), "Azerbaycan Cumhuriyetinin Kuruluşu: İran'daki Azeriler Üzerindeki Etkisi", Bağımsızlıklarının 10. Yılında Türk , (Editörler: Prof. Emine Gürsoy Naskalı, Erdal Şahin) Haarlem-Hollanda: SOTA Yay., s. 261-284.
  • SÜPHANDAĞLI, M. (1994), "Dert Menşeyinden Derman Ummayın", Yol, Temmuz-Ağustos, Tahran.
  • SÜPHANDAĞLI, M., (1994), "Nâme-ye Sergoşâde-ye Yek Moselmân-e Ehl-e Torkiye Be Modir Mesûl-e Feslnâme-ye Varlık", Keylıan Havayı, 31 Ağustos, Tahran.
  • TAGIYEVA, Ş., RAHİMOĞLU E. (1994), "Cevat Heyet Nede İttiham Olunur?", Yeni Müsavat, 9 Dekabr, Baku.
  • TAGIYEVA, Ş.A. (1991), "1978-79. İller İran İngilabından Sonra Cenubi Azerbaycan'da Milli Hüguglar Uğranda Mübarize", Cenubi Azerbaycan Tarihi Meseleleri, Elm Yay., Baku, s. 143-175.
  • TAHİRZADE, Adalet (1992), Varlık Toplusu ve Ana Dili, (Akt. M. Rıza Heyet), Varlık, Sayı 84-1, Tahran.
  • TAHİRZADE, Adalet Tebriz Danişgahında Azerbaycan Türkçesi ve Edebi Dil Üzere Araşdırmalar Seminarı, (1987), Varlık, Sayı 63-2:3-6
  • TAHİRZADE, Adalet Türk Dili Yazı Kuralları- I. ve II. Ortografi Seminarınm Aldığı Kararlar, (2001), (Haz. İbrahim Refref), Varlık, Sayı 120-1:,56-80.
  • UZUN, Enver, (2002), Güney Azerbaycan Basın Tarihi, Trabzon: Türk Ocağı Trabzon Şubesi Yay.
  • ÜTÜK, Kazım (2002), "Araftaki Ülke: İran", 2023, Sayı 14: 8-15.
  • YAŞAR, M.A. (1979), "Danışık Dili-Yazı Dili", Varlık, Sayı 2: 3-7.
APA GÖKDAĞ B, HEYET R (2004). İran Türklerinde Kimlik Meselesi. , 51 - 84.
Chicago GÖKDAĞ Bilgehan A.,HEYET Rıza İran Türklerinde Kimlik Meselesi. (2004): 51 - 84.
MLA GÖKDAĞ Bilgehan A.,HEYET Rıza İran Türklerinde Kimlik Meselesi. , 2004, ss.51 - 84.
AMA GÖKDAĞ B,HEYET R İran Türklerinde Kimlik Meselesi. . 2004; 51 - 84.
Vancouver GÖKDAĞ B,HEYET R İran Türklerinde Kimlik Meselesi. . 2004; 51 - 84.
IEEE GÖKDAĞ B,HEYET R "İran Türklerinde Kimlik Meselesi." , ss.51 - 84, 2004.
ISNAD GÖKDAĞ, Bilgehan A. - HEYET, Rıza. "İran Türklerinde Kimlik Meselesi". (2004), 51-84.
APA GÖKDAĞ B, HEYET R (2004). İran Türklerinde Kimlik Meselesi. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0(30), 51 - 84.
Chicago GÖKDAĞ Bilgehan A.,HEYET Rıza İran Türklerinde Kimlik Meselesi. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 0, no.30 (2004): 51 - 84.
MLA GÖKDAĞ Bilgehan A.,HEYET Rıza İran Türklerinde Kimlik Meselesi. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, vol.0, no.30, 2004, ss.51 - 84.
AMA GÖKDAĞ B,HEYET R İran Türklerinde Kimlik Meselesi. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2004; 0(30): 51 - 84.
Vancouver GÖKDAĞ B,HEYET R İran Türklerinde Kimlik Meselesi. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2004; 0(30): 51 - 84.
IEEE GÖKDAĞ B,HEYET R "İran Türklerinde Kimlik Meselesi." Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0, ss.51 - 84, 2004.
ISNAD GÖKDAĞ, Bilgehan A. - HEYET, Rıza. "İran Türklerinde Kimlik Meselesi". Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 30 (2004), 51-84.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
10-05-2024 11:43

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları