Manisa'da bir gecekondu bölgesinde sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık hizmet kullanımı üzerinde etkili faktörler

Erdoğan, Ali; MANİSALI, Burcu; BAŞYURT, Hasan Ulaş; İLHAN, Özlem; Dinç, Gönül; DALLIOĞLU, Serkan; NESANIR, Nasır

Manisa'da bir gecekondu bölgesinde sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık hizmet kullanımı üzerinde etkili faktörler

Nasır NESANIR, (Celal Bayar Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Manisa, Türkiye)

Özlem İLHAN, (Celal Bayar Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Manisa, Türkiye)

Serkan DALLIOĞLU, (Celal Bayar Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Manisa, Türkiye)

Burcu MANİSALI, (Celal Bayar Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Manisa, Türkiye)

Ali ERDOĞAN, (Celal Bayar Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Manisa, Türkiye)

Hasan Ulaş BAŞYURT, (Celal Bayar Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Manisa, Türkiye)

Gönül DİNÇ (Celal Bayar Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Manisa, Türkiye)

Sağlık ve Toplum

24 0

Yıl: 2005 Cilt: 15 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 18 - 24 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Manisa'da bir gecekondu bölgesinde sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık hizmet kullanımı üzerinde etkili faktörler

Öz:

Giriş: Kesitsel tipteki çalışma, bir gecekondu bölgesinde sağlık hizmet kullanımı ve sağlık hizmet kullanımı üzerinde etkili faktörleri belirlemek amacı ile yürütülmüştür. Gereç ve Yöntem: Çalışma Mayıs 2004'te bir gecekondu sağlık ocağı bölgesinde yürütülmüştür. Bölgedeki toplam hane sayısı 3125'dir. Örnek seçiminde "büyüklüğe orantılı küme örnek seçim yöntemi" ile seçilen 228 hanede yaşayan 1086 kişiye ulaşılmış, yapılandırılmış bir anketin yüz yüze görüşme şeklinde uygulanması ile araştırmanın verileri toplanmıştır. Ulaşma oranı %91.0'dir. Veriler, SPSS for Windows istatistik paket programı kullanılarak çözümlenmiş, istatistiksel karşılaştırmalarda ki kare testi ve Mann Wliitney-Utesti kullanılmıştır. Bulgular: Araştırma grubunun %12.5'i son bir ayda ayakta tanı ve tedavi gerektiren bir sağlık sorunu yaşamıştır. Bu sorunu yaşayan kişilerin %H3.8'i herhangi bir sağlık kuruluşuna başvurmuş olup, en sık tercih edilen sağlık kuruluşu sağlık ocağıdır (%70.2). 1. basamak sağlık kuruluşuna başvuranlarda yakın olması (%S1 .l),2. ve 3. basamak sağlık kuruluşuna başvuranlarda ise sağlık güvencesi nedeniyle tercih (%72.7) en sık ifade edilen tercih nedenleri olarak saptanmıştır. 1. basamakkamu sağlık kurumlarına başvuranlarda diğer sağlık kuruluşlarından yararlananlara göre sağlık kurumuna ulaşma süresi ve kurumda muayene için bekleme süresi daha kısadır (p<0.05). Son bir yılda hastanede yatarak tedavi görenlerin oranı ise %4.1 'dir. Yatarak tedavide devlet hastanesi (%3 7. S ), SSK (%35.6) daha çok tercih edilen sağlık kurutuşlarıdır. Sonuç:Araştırmada elde edilen bulgular, bir gecekondu bölgesinde sağlık hizmet kullanımında başta sağlık ocağı olmak üzere kamu sağlık kuruluşlarının tercih edildiğini, sağlık kuruluşlarını tercih etmede yakınlık ve sağlık güvencesinin belirleyici olduğunu, sosyoekonomik düzeyi daha düşük olan kişilerde ise sağlık hizmetlerinden yararlanmanın daha düşük olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelime: Sağlık ocakları Nüfus özellikleri Ayakta bakım Sağlık servislerinin ulaşılabilirliği Manisa Demografi Yoksul bölgeler Anketler Sağlık hizmetleri

Konular: Tıbbi İnformatik Sağlık Politikaları ve Hizmetleri Acil Tıp Temel Sağlık Hizmetleri Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Use of health services and determinants in a slum area in Manisa

Öz:

Aim: This cross sectional study was carried out to provide information about the use of health services and determinants in a slum area. Material and methods:Study was conducted in the slum health center district in May 2004. The total numbers of the households were 3125. Probability proportional to size cluster sampling approach was used for the selection of the study sample. Data were collected from 1086 residents of 228 randomly selected households. The response rate of the study sample was 91.0%. Data were collected with a structured questionnaire Data were analyzed using SPSS 10.0package. Chi square test and Mann Whitney-V test were used for data analysis. Results: 12.5% of the study group experienced any sickness episode during last month. 83.8% of those experienced have applied a health service facility. The most preferred institution was the health center (70.2%). Distance is the most important factor that influences the preference of the health center while it was "health insurance type " for the hospitals. The mean time to reach the health center and mean time to see the physician were shorter in the health center than those in hospitals (p<0.05). During the last year, 4.1 % of the study group was hospitalized. State hospitals were preferred by 37.8 % of inpatients while SSK hospital was preferred by 35.6 %. Lacks of a health insurance, lower socioeconomic status were the most important factors for health service use. Conclusion:The results of this study show that publicly owned health facilities (especially health center) were the most preferred places for health services utilization. Distance, lack of a health insurance, lower socioeconomic status were the most important factors for the use of health services.

Anahtar Kelime: Manisa Demography Poverty Areas Questionnaires Health Services Community Health Centers Population Characteristics Ambulatory Care Health Services Accessibility

Konular: Tıbbi İnformatik Sağlık Politikaları ve Hizmetleri Acil Tıp Temel Sağlık Hizmetleri Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1.Sağlık Bakanlığı - SSK Sağlık Tesislerinin Ortak Kullanım Protokolü Hakkında Genelge. Http:// www.saglik.gov.tr/sb/codes/mevzuat/mevzııatgoster.a sp?mid=600 (erişim tarihi: 18.12.2004)
2-1., II. ve III. Basamak Sağlık kuruluşlarında Görevli Personele Performansa Dayalı Döner Sermaye Gelirlerinden Ek Ödeme Yapılmasına dair 12 311 sayılı yönerge. Www.saglik.gov.tr/sb./deault. asp? sayfa irimler8sid=1082 (erişim tarihi: 18.12.2004)
3.Kılıç B. Gölbaşı Bölgesindeki Sağlık Başvuruları ve Bunu Etkileyen Etmenler. Toplum ve Hekim. 1996: 11(74): 2-10.
4-Pala K. Gemlik İlçe Merkezinde Kişilerin Hastalanma sıklıkları Ve Hekimlere Başvuruları. Toplum ve Hekim. 1997:12(81); 10-26.
5-Manisa Nüfus Ve Sağlık Araştırması 1999, Celal Bayar Üniversitesi Tıp Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Manisa, 2001
6.KılıçB, ErsoyS, Yaşar M, Coşkun I, Yüksel A, Bali U, Emirdar V. Balçova Bölgesinde Cepten Sağlık Harcamaları. IX. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. Ankara, 2004.
7.Belek İ. Sınıflar;Sağlık Düzeyleri, Sağlık Hizmeti Kullanımları ve Yararlandıkları Sağlık Kurumları. Antalya'da İki Bölge, Yedi sınıf. Toplum ve Hekim. 1999; 14(1): 55-67.
8.Aksakoğlu G. İzmir İli Metropolitan Alanda Toplumun Sağlık Düzeyi ve Sağlık Hizmetlerinin kullanımı, Yayınlanmamış proje raporu. İzmir, 2005.
9 Aksakoğlu G. Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirildiği Bir Bölgede Halkın İyileştirici Hizmetler İçin Seçtiği Sağlık Kuruluşları ve Bu Seçimi Etkileyen Etmenler Üzerine Bir İnceleme (Uzmanlık Tezi, 1979). Öztek Z (ed) Araştırma Özetleri (Tezler 1968- 1979) Ankara: Hacettepe Üniversitesi Toplum hekimliği Enstitüsü Yayını. No: 111980.
10-Şenol V, Ünalan D, Naçar M, Öztürk Y, Çetinkaya F. Aile Reisinin Sağlık Ocağına İlişkin Bilgi Tutum Ve Davranışlarının Değerlendirilmesi VIII. Ulusal Halk Sağlığı Kongre Kitabı Diyarbakır, 2002.
11-Health Services Utilation Survey in Turkey, Ministry of Health, Turkey, Health Project General Coordination Unit, Ankara, 1995.
12. Şahin M, Eğri M, Malatya İli Yeşilyurt İlçesinde halkın 1. basamak sağlık hizmetlerinden yararlanma durumu ve etkileyen faktörler. Toplum ve Hekim, 1998; 13 (4): 301-309.
13- Sünter A.T, Dabak. Ş, Peşken Y. Samsun İli Merkezinde Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Hasta Memnuniyeti. VIII. Halk Sağlığı Günleri. Sivas,2003
14. Cilasun U. Çubuk İlçesi Birinci Bölgesinde Tedavi Hizmetlerinden Yararlanma ve Bunu Etkileyen Faktörler (Uzmanlık Tezi, 1979). Öztek Z. (ed) Araştırma Özetleri (Tezler 1968- 1979). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Toplum Hekimliği Enstitüsü Yayını. No: 111980.
15-Knox SA, Britt H. The contribution of demographic and morbidity factors to self-reported visit frequency of patients: a cross-sectional study of general practice patients in Australia. BMC Family Practice 2004; 5:17.
16-Buor D. Analysing the primacy of distance in the utilization of health services in the Ahafo-Ano South district, Ghana. Int J Health Plann Mgmt 2003; 18:293311.
17-HaynesRM, Bentham CG. The effects of accessibility on general practitioner consultations, out-patient attendances and in-patient admissions in Norfolk, England. Soc SciMed. 1982;16(5):561-9.
18-Kaya S. Ankara Metropolitan Alanda sağlık bakım hizmetlerinin potansiyel ve gerçeklen kullanılabilirliği. Toplum Hekim 1996; 11(71):2-4.
19. Hamzaoğlu O, Ulusoy M, Özkan Ö, Gökdoğan F. Bolu1 da Yoksulluk ve Sağlık. IX. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. 2004, Ankara, 379.
2O.Yardım M, Özcebe H. Ankara İli Çankaya İlçesinde Sağlıkta Eşitsizlikler. Di. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. 2004, Ankara, 371.
21. Erengin H, Dedeoğlu N. Sağlıkta Eşitsizliğin Gösterilmesi. ToplumveHekim 1998; 13 (2): 105-109.
22-Navarro V.Race or Class or Race and Class: Groving Mortality Differentials in the United States, Int J. Health Services, 1991; 20,229-236.
23-Katz S.J, Hoper T.p, Manning W.G. physician Use in Ontario and the United States: The Impact of Socioeconomic Status and Health Status. American Journal of Public Health, 1996; 86(4), 520-524.
24-Edvard G.S, Franklin W.G. racial Differences in the Relationship Between Infant Mortality and Socioeconomic Stutus, Journal of Biosocial Science, 1996;28: 73-84.
25- Bennet S, Woods T. A Simplified General Method for Cluster-Sample Surveys of Health in Devloping Countries. Rapp. Trimest. Statist.sanit.mond. 1991,44: 98-106.
26-Manisa 5 No'lu Sağlık Ocağı Yıl Ortası Nüfus Verileri. Manisa, 2003
27-Manisa Sağlık Müdürlüğü İstatistik Şubesi Müdürlüğü. Manisa, 2001-2004 yılları arası sağlık ocağı poliklinik sayıları.
28-Bor S, Baykan Z, Kavafoğlu İ.Beşparmak Sağlık Ocağı Bölgesinde Sağlık Ocağı Kullanma Durumu ve hasta memnuniyeti. LX. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. Ankara, 2004.
29-Anson O, Sun S. Health inequalities in rural China: evidence from HeBei Province. Health&Place 2004;10:75-84.
30-SackerA, Firth D, FitzpatrickR, Lynch K, BartleyM. Comparing health inequality in men and women: prespective study of mortality. 1986-96. British Medical Journal. 2000; 320:13303-1307.
31-Bartley M. Health Inequalitis İn France. international Journal Epidemiyology. 2001; 30: :628-631.
32- Singh GK, Yu SM. Infant Mortalite in the United States: Trends, Differentials and Projeksiyon, 1950 through 2010. American Journal of Public Health 1995; 85(7):957-964
33-Erengin H, Dedeoğlu N. Sağlığı Ölçmenin kolay Bir Yolu: Algılanan Sağlık. Toplum ve Hekim. 1997; 12 (77):11-16.
34-Rahkonen O, Lahelma E, Martikainen P, Silventoinen K. Determanints of Health Inequalities by income from the 1980s to the 1990s in Finland, Journal of Epidemiology and Community Health. 2002; 56:442-443
35-Naçar M, Çetinkaya F, Öztürk Y. Kayseri, 'de 15-49 yaş grubu kadınların sağlık ocağına bakış açıları. VIII. Ulusal Halk Sağlığı Kongre Kitabı Diyarbakır, 2002.
36-Nemet GF, Bailey Aj. Distance and health care utilization among the rural elderly. Soc Sci Med. 2000; 50(9):197-208
37- Akhüseyinoğlu M, Ayhan S, Kızıltaş S, Taylan H, Yiğit N, Yıldız AN, Öztek Z. Uyanış Sağlık Ocağına 3-6 Haziran 2002 Tarihleri Arasında Başvuran Hastaların Bekleme Süreleri ve Memnuniyet Düzeyleri. VIII. Ulusal Halk Sağlığı Kongre Kitabı. Diyarbakır, 2002
38-Türkkan A. Uludağ Üniversitesi-Nilüfer Belediyesi Fethiye Halk Sağlığı Eğitim ve Araştırma Bölgesinde Sosyoekonomik Açıdan Farklı İki Bölgede Sağlıkta Eşitsizlikler ve Bunu Etkileyen Etmenler. Doktora Tezi. Bursa 2005:91

APA	NESANIR N, İLHAN Ö, DALLIOĞLU S, MANİSALI B, Erdoğan A, BAŞYURT H, Dinç G (2005). Manisa'da bir gecekondu bölgesinde sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık hizmet kullanımı üzerinde etkili faktörler. , 18 - 24.
Chicago	NESANIR Nasır,İLHAN Özlem,DALLIOĞLU Serkan,MANİSALI Burcu,Erdoğan Ali,BAŞYURT Hasan Ulaş,Dinç Gönül Manisa'da bir gecekondu bölgesinde sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık hizmet kullanımı üzerinde etkili faktörler. (2005): 18 - 24.
MLA	NESANIR Nasır,İLHAN Özlem,DALLIOĞLU Serkan,MANİSALI Burcu,Erdoğan Ali,BAŞYURT Hasan Ulaş,Dinç Gönül Manisa'da bir gecekondu bölgesinde sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık hizmet kullanımı üzerinde etkili faktörler. , 2005, ss.18 - 24.
AMA	NESANIR N,İLHAN Ö,DALLIOĞLU S,MANİSALI B,Erdoğan A,BAŞYURT H,Dinç G Manisa'da bir gecekondu bölgesinde sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık hizmet kullanımı üzerinde etkili faktörler. . 2005; 18 - 24.
Vancouver	NESANIR N,İLHAN Ö,DALLIOĞLU S,MANİSALI B,Erdoğan A,BAŞYURT H,Dinç G Manisa'da bir gecekondu bölgesinde sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık hizmet kullanımı üzerinde etkili faktörler. . 2005; 18 - 24.
IEEE	NESANIR N,İLHAN Ö,DALLIOĞLU S,MANİSALI B,Erdoğan A,BAŞYURT H,Dinç G "Manisa'da bir gecekondu bölgesinde sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık hizmet kullanımı üzerinde etkili faktörler." , ss.18 - 24, 2005.
ISNAD	NESANIR, Nasır vd. "Manisa'da bir gecekondu bölgesinde sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık hizmet kullanımı üzerinde etkili faktörler". (2005), 18-24.

APA	NESANIR N, İLHAN Ö, DALLIOĞLU S, MANİSALI B, Erdoğan A, BAŞYURT H, Dinç G (2005). Manisa'da bir gecekondu bölgesinde sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık hizmet kullanımı üzerinde etkili faktörler. Sağlık ve Toplum, 15(4), 18 - 24.
Chicago	NESANIR Nasır,İLHAN Özlem,DALLIOĞLU Serkan,MANİSALI Burcu,Erdoğan Ali,BAŞYURT Hasan Ulaş,Dinç Gönül Manisa'da bir gecekondu bölgesinde sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık hizmet kullanımı üzerinde etkili faktörler. Sağlık ve Toplum 15, no.4 (2005): 18 - 24.
MLA	NESANIR Nasır,İLHAN Özlem,DALLIOĞLU Serkan,MANİSALI Burcu,Erdoğan Ali,BAŞYURT Hasan Ulaş,Dinç Gönül Manisa'da bir gecekondu bölgesinde sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık hizmet kullanımı üzerinde etkili faktörler. Sağlık ve Toplum, vol.15, no.4, 2005, ss.18 - 24.
AMA	NESANIR N,İLHAN Ö,DALLIOĞLU S,MANİSALI B,Erdoğan A,BAŞYURT H,Dinç G Manisa'da bir gecekondu bölgesinde sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık hizmet kullanımı üzerinde etkili faktörler. Sağlık ve Toplum. 2005; 15(4): 18 - 24.
Vancouver	NESANIR N,İLHAN Ö,DALLIOĞLU S,MANİSALI B,Erdoğan A,BAŞYURT H,Dinç G Manisa'da bir gecekondu bölgesinde sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık hizmet kullanımı üzerinde etkili faktörler. Sağlık ve Toplum. 2005; 15(4): 18 - 24.
IEEE	NESANIR N,İLHAN Ö,DALLIOĞLU S,MANİSALI B,Erdoğan A,BAŞYURT H,Dinç G "Manisa'da bir gecekondu bölgesinde sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık hizmet kullanımı üzerinde etkili faktörler." Sağlık ve Toplum, 15, ss.18 - 24, 2005.
ISNAD	NESANIR, Nasır vd. "Manisa'da bir gecekondu bölgesinde sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık hizmet kullanımı üzerinde etkili faktörler". Sağlık ve Toplum 15/4 (2005), 18-24.