İshalli buzağılarda asit-baz dengesi bozukluklarının saha şartlarında tanı ve sağaltımı
Yıl: 2006 Cilt: 12 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 175 - 183 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
İshalli buzağılarda asit-baz dengesi bozukluklarının saha şartlarında tanı ve sağaltımı
Öz: Araştırma 2004-2006 yılları arasında gerçekleştirildi. Çalışmada, neonatal ishalli buzağılardaki sıvı-elektrolit ve asit-baz dengesi bozukluklarının belirlenmesinde ve tedavinin izlenmesinde, Gastat-mini kan gazı cihazının saha şartlarında kullanılabilirliğinin, elektrolitlerden özellikle de Ca^'un neonatal ishalli buzağılarda nasıl etkilendiğinin, intravenöz sağaltıma ek olarak, oral rehidrasyon çözeltilerinden Lectade'm, kullanılmasının sağaltımdaki etkinliğinin belirlenmesi amaçlandı. Araştırmada ishal şikayeti olan, farklı ırk ve cinsiyette, yaşlan 1-28 gün (12.4+8.15 gün) arasında değişen, vücut ağırlıkları 27-44 kg (34.7+4.71 kg) arasında olan 20 tanesi hasta grubu (Grup I), 10 tane sağlıklı kontrol grubu (Grup II) olmak üzere toplam 30 buzağı kullanıldı. İshalli buzağıların klinik muayene değerlendirmesi deri elastikiyeti, göz küresinin durumu, emme refleksi ve vücut ısısına göre yapıldı. Laboratuar incelemelerinde hematolojik olarak %PCV ile birlikte total kan sayımı yapıldı. Venöz kan örneklerinden pH, HCOr, pCCte, pCte, sO2, baz durumu (BD) ve kan Na+, K+, Ca++ ve glikoz düzeylerine bakıldı. İshalli buzağılarda hematolojik olarak tedavi öncesi RBC (p<0.05), PCV (p<0.01) ve Hb (p>0.05) değerlerinin yükseldiği (hemokonsantrasyon) belirlendi. Venöz kan gazı sonuçlarına göre, ishalli buzağıların tedavi öncesi ortalama pH, sCte, HCCb ve baz durumu değerlerinin kontrol grubu değerlerine göre önemli (p<0.001) düzeyde düşük (metabolik asidozis) olduğu saptandı. Kan Na+, K+, Ca++ ve glikoz düzeylerinin istatistik öneme sahip bir değişiklik göstermediği, ancak tedavi öncesi düşük olan kan Ca++ düzeyinin, asidozis'in tamponlanmasına paralel olarak yükseliş gösterdiği belirlendi. Tedavi sonuçlan (%95 iyileşme), uygulanan tedavi protokolünün başanlı olduğunu, saha şartlannda tedavinin yönlendirilmesinde Gastat-mini kangazlan cihazının kullanılabilir olduğunu, Lectade'ın, hem parenteral sıvıya ek olarak hem de emme refleksi olan ve hafif asidozisli buzağılann sağaltımında, belirtilen dozda (40 ml/kg/12 saat) kullanılması durumunda etkili olduğunu gösterdi.
Anahtar Kelime: Konular:
Field condition diagnosis and treatment of acid-base balance disorders in calves with diarrhea
Öz: This study was conducted between 2004-2006. The aim of the study was to determine the suitability of Gastat-mini blood gas measurement tool in diagnosis as well as follow-up of the treatment in fluid-electrolyte and acid-base balance disorders in calves with diarrhea at field conditions. The study also investigated especially how blood Ca++ levels is influenced in neonatal calves during diarrhea and the effects of Lectade, an oral rehydration solution, in addition to intravenous treatment. In the present study, a total of 20 clinically diarrheic calves of different breeds and ages (2.4+8.15 days) of both sexes with a mean weight of 34.7+4.71 kg were includes in the treatment group (Group I). Additional 10 healthy calves were included as controls (Group II). Clinical evaluation criteria were skin elasticity, depression of eye ball, suckling reflex, and body temperature. In addition, %PCV and total blood count were measured. In venous blood samples, pH, HCCb", pCCte, pCte, sCte, base excess as well as blood Na+, K+, Ca++ glucose levels were determined. Compared to values obtained from healthy calves and after treatment, calves with diarrhea prior to treatment had higher RBC (p<0.05), PCV (p<0.01) ve Hb (p>0.05) values (hemaconcentration). pH, sO2, HCO3~ and base excess condition in calves prior to treatment were significantly lower compared to healthy calves and after treatment (p<0.001) (metabolic acidosis). Blood Na+, K+, Ca++ and glucose levels were not significantly (p> 0.05) different between diseased and healthy calves as well as between pre and after treatment. However, blood Ca++ levels tented to increase in parallel to acidosis treatment. The results indicated that the treatment protocol for diarrheic calves is successful. In field condition, the Gastat-mini blood gas tool is useful at field conditions in monitoring and direction of treatment. Moreover, Lectade at the prescribed doses (40 ml/kg/12 hours) is effective in the treatment of diarrheic calves which are still exhibiting suckling reflex and with mild acidosis as well as iri support to parenteral fluid treatment.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Groutides CP, Michell AR: Changes plasma composition in calves surviving or dying from diarrhoea. Br Vet J, 146, 205- 210,1990.
- Naylor JM: Severity and nature of acidiosis in diarrheic calves, over and under one week of age. Can Vet J, 28:168- 173,1987.
- Hunt E: Diarrheal diseases of neonatal ruminants. In, Howard JL (Ed): Current Veterinary Therapy 3, Food Animal Practice. 103-110, W.B. Saunders Company, Philadelphia, 1993. .
- Roussel AJ JR: Fluid Therapy, Transfusion, and Shock Therapy. In, Howard J L (Ed); Current Veterinary Therapy 3, Food Animal Practice. 1-8, W.B. Saunders Company, Philadelphia, 1993.
- Mechor GD, Cebra C, Blue J: Renal failure in a calf secondary to chronic enteritis. Cornell Vet, 83(4):325-331, 1993.
- Fisher EW, Matinez AA: Aspects of body fluid dynamics of neonatal calf diarrhoea. Res Vet Sci, 20, 302-305,1976.
- Kasari TR, Naylor JM: Metabolic acidosis without clinical sings of dehydration in young calves. Can Vet J, 25, 394-399, 1984.
- Fisher EW, Fuente DL: Water and electrolyte studies in newborn calves with particular reference to the effects of diarrhoea. Res Vet Sci, 13, 315-322, 1972.
- Hartmann, H, Reder S: Einfluss von dehydratationen auf funktionelle parameter des fliissigkeitshaushaltes sowie wirksamkeit einer rehydratation mit kristalinler oder kolloidaler infusionslösuhg bei kalbern. Tierarztl Prax, 23, 342-350, 1995.
- Constable PD, Walker PG, Morin DE, Foreman JH: Clinical and laboratory assessment of hydration status of neonatal calves with diarrhea. JAVMA, 212(7): 991-996,%1998.
- Doll K, Breitner W: Die harnkonzentration als parameter zur beurteilung des exsikkosegrades bei kalbern mit neugeborenendiarrhoe. Tierarztl Umschau, 45,722-727, 1990.
- Klee W, Schillinger D, Dirksen G: Blutharnstoff und Hamatokrit bei der kalberdiarrhoe, diagnostische und prognostische bedeutung. Dtsch Tierarztl Wochenschr, 86, 465-470,1979.
- Kurtdede A: Neonatal buzağı enterit'lerinin per os kullanılan glikoz-elektrolit solüsyonu (GES) ve glikoz-glisin-elektrolit solüsyonu (GGES) ile sağaltımı üzerine çalışmalar. Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. Ankara, 1985.
- Monoiu J, May J, Margchang A, Pop PV, Costea V: Beitrag zur pathogenese und zur behandlung der enteropathien des kalbes. Arch Exp Veterinar Med, 27,527-541, 1973.
- Constable PD, Streeter RN, Koenig GJ, Perkins NR, Gohar HM, morin DE: Determinants and utility of the anion gap in predictinng hyperlactatemia in cattle. J Vet Intern Med, 11(2): 71-79, 1997.
- Şahal M, Kurtdede A, Börkü K, Ünsüren H, İmren HY, Özlem MB, Kalınbacak A: Yeni doğan ishalli buzağıların klinik bulguları ve asit-baz dengesi dikkate alınarak sodyum bikarbonat ve elektrolitik sıvılarla sağıltımı. Ankara Üniversitesi VetFakDerg, 41,599-625, 1994.
- Tennant B, Harrold D, Reina-Guerra M: Physiologic and metabolic factors in the pathogenesis of neonatal enteric infections in calves. JAVMA, 161, 993-1007, 1972.
- Osbaldiston GW, Moore WE: Renal function tests in cattle. JAVMA, 159, 292-301, 1971.
- Cullen LK: Principles of Fluid and Elektrolyte Therapy in Small Animals. Aust Vet Practit, 21, 24-37, 1991.
- Gross DR: General Concepts of Fluid Therapy. In, Booth NH, McDonald LE (Eds): Veterinary Pharmacology and Therapeteutics. 6th ed. 544-555, Iowa State University Pres, Ames, Iowa, 1988.
- Lewis LD, Phillips RW: Pathophysiologic changes due to coronavirus-induced diarrhea in the calf. JAVMA, 636-641, 1978.
- Iwabuchi S, Suzuki K, Sakemi Y, Imayoshi K, Kuwahara E, and Asano R: Effects of intravenous infusion of hypotonic lactated ringer's solution on calves with diarrhea. / Vet Med Sci, 65, 1033-1036,2003.
- Michna A, Bartko P, Bires J, Lehocky J, Reichel P: Metabolic acidosis in calves with diarrhea and treatment with NaHCOs. Vet Med (Praha), 41(10): 305-310, 1996.
- Tekin ME: Örneklerle Bilgisayarda İstatistik. Selçuk Üniversitesi, Veteriner Fakültesi Yayın Ünitesi, Konya, 2003.
- Holdman HH: Changes associated with age in the blood picture of calves and heifers. BrVetJ, 113,91-104,1957.
- McMurray CH, Flogan E, McParland PJ, McRory FJ, O'Neil DG: Sequential changes in some blood components in the normal neonatal calf. Br VetJ, 143, 590-597, 1978.
- Taylor JA: Leukocyte Responsees in Ruminants. In, Bernard FF, Joseph GZ, Nemi CJ (Eds): Schalm's Veterinary Hematology. 5th ed. 391-401, Lippincott Williams and Wilkins, Philadelphia, 2000.
- Stockham SL: Hematologic Changes Due to Bacterial Infections In, Bernard FF, Joseph GZ, Nemi CJ (Eds): Schalm's Veterinary Hematology. 5th ed. 38-43, Lippincott Williams and Wilkins, Philadelphia, 2000.
- Kramer JW: Normal Hematology of Cattle, Sheep, and Goats. In, Bernard FF, Joseph GZ, Nemi CJ (Eds): Schalm's Veterinary Hematology. 5th ed. 1075-1079, Lippincott Williams and Wilkins, Philadelphia, 2000.
- Fisher EW: Rehydration in calf diarrhoea. Vet Rec, 101, 227- 228,1977.
- Carlson GP: Fluid, Electrolyte, and Acid-Base Balance. In, Kaneko JJ, Harvey JW, Bruss ML (Eds): Clinical Biochemistry of Domestic Animals. 5th ed. 485-516, Academic Pres, Sandiago, California, 1997.
- Kaneko JJ, Harvey JW, and Bruss ML: Appendix VIII. Blood Analyte Reference Values in Large Animals. In, Kaneko JJ, Harvey JW, Bruss ML (Eds): Clinical Biochemistry of Domestic Animals. 5th ed. 890-899, Academic Pres, Sandiago, California, 1997.
- Kaske M: Pathophysiologische aspekte der neonatalen kalberdiarrhö. Tierarztl Umschau, 49, 336-348,1994.
- Michell AR, Brooks HW, White DG, Wagstaff AJ: The comparative effectiveness of three commerical oral solutions in correting fluide, electrolyte and asid-base disturbances caused by calf diarrhoea. Br VetJ, 148,507-522,1992.
- Grove-White DH, Michell AR: Iatrogenic hypocalcaemia during parenteral fluid therapy of diarrhoeic calves. Vet Rec, 149,203-207, 2001
- Karagül H, Altıntaş A, Fidancı UR, Sel T: Mineral Metabolizması. Klinik Biyokimya, 229-254, Medisan Yayın Serisi: 45,1. Baskı, Ankara-Türkiye, 2000.
| APA | Ocal N, YASA DURU S, YAĞCI B, GAZYAGCI S (2006). İshalli buzağılarda asit-baz dengesi bozukluklarının saha şartlarında tanı ve sağaltımı. , 175 - 183. |
| Chicago | Ocal Naci,YASA DURU SİBEL,YAĞCI Buğrahan Bekir,GAZYAGCI SERKAL İshalli buzağılarda asit-baz dengesi bozukluklarının saha şartlarında tanı ve sağaltımı. (2006): 175 - 183. |
| MLA | Ocal Naci,YASA DURU SİBEL,YAĞCI Buğrahan Bekir,GAZYAGCI SERKAL İshalli buzağılarda asit-baz dengesi bozukluklarının saha şartlarında tanı ve sağaltımı. , 2006, ss.175 - 183. |
| AMA | Ocal N,YASA DURU S,YAĞCI B,GAZYAGCI S İshalli buzağılarda asit-baz dengesi bozukluklarının saha şartlarında tanı ve sağaltımı. . 2006; 175 - 183. |
| Vancouver | Ocal N,YASA DURU S,YAĞCI B,GAZYAGCI S İshalli buzağılarda asit-baz dengesi bozukluklarının saha şartlarında tanı ve sağaltımı. . 2006; 175 - 183. |
| IEEE | Ocal N,YASA DURU S,YAĞCI B,GAZYAGCI S "İshalli buzağılarda asit-baz dengesi bozukluklarının saha şartlarında tanı ve sağaltımı." , ss.175 - 183, 2006. |
| ISNAD | Ocal, Naci vd. "İshalli buzağılarda asit-baz dengesi bozukluklarının saha şartlarında tanı ve sağaltımı". (2006), 175-183. |
| APA | Ocal N, YASA DURU S, YAĞCI B, GAZYAGCI S (2006). İshalli buzağılarda asit-baz dengesi bozukluklarının saha şartlarında tanı ve sağaltımı. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 12(2), 175 - 183. |
| Chicago | Ocal Naci,YASA DURU SİBEL,YAĞCI Buğrahan Bekir,GAZYAGCI SERKAL İshalli buzağılarda asit-baz dengesi bozukluklarının saha şartlarında tanı ve sağaltımı. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 12, no.2 (2006): 175 - 183. |
| MLA | Ocal Naci,YASA DURU SİBEL,YAĞCI Buğrahan Bekir,GAZYAGCI SERKAL İshalli buzağılarda asit-baz dengesi bozukluklarının saha şartlarında tanı ve sağaltımı. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, vol.12, no.2, 2006, ss.175 - 183. |
| AMA | Ocal N,YASA DURU S,YAĞCI B,GAZYAGCI S İshalli buzağılarda asit-baz dengesi bozukluklarının saha şartlarında tanı ve sağaltımı. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 2006; 12(2): 175 - 183. |
| Vancouver | Ocal N,YASA DURU S,YAĞCI B,GAZYAGCI S İshalli buzağılarda asit-baz dengesi bozukluklarının saha şartlarında tanı ve sağaltımı. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 2006; 12(2): 175 - 183. |
| IEEE | Ocal N,YASA DURU S,YAĞCI B,GAZYAGCI S "İshalli buzağılarda asit-baz dengesi bozukluklarının saha şartlarında tanı ve sağaltımı." Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 12, ss.175 - 183, 2006. |
| ISNAD | Ocal, Naci vd. "İshalli buzağılarda asit-baz dengesi bozukluklarının saha şartlarında tanı ve sağaltımı". Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 12/2 (2006), 175-183. |
