Hafif kognitif bozukluğu olan hastalarla Alzheimer tipi demans hastalarının örtük bellek performansı açısından karşılaştırılması

Orsel, Sibel; Akdemir, Asena; CANGÖZ, Banu; SELEKLER, Kaynak

Hafif kognitif bozukluğu olan hastalarla Alzheimer tipi demans hastalarının örtük bellek performansı açısından karşılaştırılması

Asena AKDEMİR, (Mustafa Kemal Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Hatay, Türkiye)

Banu CANGÖZ, (Hacettepe Üniversitesi, Psikoloji Anabilim Dalı, Ankara)

Sibel ÖRSEL, (SSK Dışkapı Hastanesi, Psikiyatri Kliniği, Ankara, Türkiye)

Kaynak SELEKLER (Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Türk Psikiyatri Dergisi

41 9

Yıl: 2007 Cilt: 18 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 118 - 128 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Hafif kognitif bozukluğu olan hastalarla Alzheimer tipi demans hastalarının örtük bellek performansı açısından karşılaştırılması

Öz:

Amaç: Örtük bellek, bilginin bilinçsiz, otomatik ve farkında olmaksızın hatırlanması olarak tanımlanmaktadır ve bu açıdan açık bellekten farklıdır. Bu çalışmada, hafif bilişsel bozukluğu olan hastalar, ATD hastaları (farklı evrelerdeki) ve sağlıklı kontrol grubu örtük bellek performansı açısından karşılaştırılmıştır.Yöntem: Çalışmaya HBB tanısı olan 19, ATD tanısı olan 23 hasta alınmıştır. ATD?lı hastalardan 11?i hafif-orta, 12?si ağır evrededir. Kontrol grubu yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi ve el tercihi açısından hasta gruplarıyla eşleştirilmiştir. Klinik değerlendirme için DSM-IV ve NINCDS-ADRA tanı ölçütleri kullanılmıştır.Bulgular: 4x3 faktörlü ANOVA sonucunda, bilgi işleme düzeyi değişkeninin temel etkisi ile grup ve bilgi işleme düzeyi değişkenlerinin ortak etkisi anlamlı bulunmuştur. Grup değişkeninin temel etkisi anlamlı değildir.Sonuç: HBB ve ATD hasta grupları örtük bellek görevinde benzer performans göstermişlerdir. HBB ve ATD hasta gruplarında örtük bellek performansı korunmuştur. Buna karşın, hasta gruplarının, örtük bellek performansı bilgi işleme düzeyi manipülasyonuna göre değişebilmektedir. Sonuç olarak, ATD?ın klinik değerlendirmesinde örtük bellek görevlerinin kullanılması önemlidir.

Anahtar Kelime: Nöropsikolojik testler Alzheimer hastalığı Bellek Hastalık ciddiyet indeksi Kavrayış bozuklukları Olgu-kontrol çalışmaları Deliryum, bunama, bellek kaybı, kavrayış bozuklukları

Konular: Nörolojik Bilimler Psikoloji

A comparison of implicit memory performance in mild cognitive impairment and Alzheimer type dementia patients

Öz:

Objective: Implicit memory, defined as the recollection of knowledge unconsciously, automatically, and without being aware of it, is different than explicit memory, in which knowledge is recollected consciously, while being aware of it. In the present study, the implicit memory performance of patients with mild cognitive impairment (MCI) and Alzheimer?s type dementia (ATD) (different stages) were compared to healthy controls.Method: The study included 19 MCI patients and 23 ATD patients (11 mild-moderate and 12 severe stage ATD). Control subjects were matched to the patient groups according to age, gender, education, and hand preference. DSM-IV and NINCDS-ADRA diagnostic criteria were used for clinical assessment.Results: The 4 × 3 ANOVA revealed a significant main effect of the level of processing, and group and level of processing interaction effect was also significant. Group main effect was not significant.Conclusion: MCI and ATD groups performed similarly on the implicit memory task. Implicit memory performance was intact in patients with MCI and ATD; however, implicit memory performance of the patient groups differed according to the level of processing manipulation. For that reason, implicit memory tasks should be used for clinical diagnosis in ATD.

Anahtar Kelime: Case-Control Studies Delirium, Dementia, Amnestic, Cognitive Disorders Neuropsychological Tests Alzheimer Disease Memory Severity of Illness Index Cognition Disorders

Konular: Nörolojik Bilimler Psikoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akdemir A, Türkçapar MG, Örsel SD, Demirergi N, Dağ İ, Özbay MH (2001) Reliability and validity of the Turkish version of the Hamilton Depression Rating Scale. Compr Psychiatry, 42:161-165.
Amerikan Psikiyatri Birliği (1994) Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, dördüncü baskı (DSM-IV)(Çev. ed.: E Köroğlu) Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 1995.
Balota DA, Duchek JM (1991) Semantic priming effects, lexical repetition effects, and contextual disambiguation effects with senile dementia of Alzheimer type. Brain Lang, 40: 118-201.
Berg L (1988) Clinical dementia rating (CDR). Psychopharmacol Bull, 24: 637-639.
Blaxton TA (1989) Invastigating dissociations among memory measures: Support for a transfer-appropriate processing framework. J Exp Psychol Learn Mem Cogn, 15: 657-668.
Braak E, Braak H (1991) Neuropathological staging of Alzheimer related changes. Acta Neuropathologica, 82: 239-259.
Busse A, Bischkopf J, Heller SG, Angermeyer MC (2003) Subclassifications for mild cognitive impairement: Prevalence and predictive validity. Psychol Med, 33: 1029-1038.
Cangöz B (1997) Çalışma koşulu türünün farklı bellek ölçümleri üzerindeki etkileri. Psikiyatri, Psikoloji ve Psikofarmakoloji Dergisi, 7: 106-115.
Cangöz B (2002) İleri yaşlılar ile genç yetişkinlerde kodlama düzeyinin örtük ve açık bellek üzerindeki etkisi. Geriatri Dergisi, 5: 125-131.
Cangöz B, Ateşkan Ü (2003) Örtük bellek ve yaşlanma: örtük bellek yaşlanmaya rağmen korunabilir mi? Psikiyatri, Psikoloji, Psikofarmakoloji Dergisi, 11: 197-206.
Carlesimo GA, Fadda L, Marfia G, Caltagirone C (1995) Explicit memory and repetition priming in dementia: Evidence for a common basic mechanism underlying conscious and unconscious retrieval deficits. J Clin Exp Neuropsychol, 17: 44-57.
Challis BH (1996) Implicit memory research in 1996: Introductory remarks. Can J Exp Psychol, 50: 1-4.
Christensen H, Birrell P (1991) Explicit and implicit memory in dementia and normal aging. Psychol Res, 53: 149-161.
Craik FIM (1984) Neuropsychology of memory. New York: Guilford Press.
Crowell TA, Luis CA, Vandreploeg RD, Schinka JA, Mullan M (2002) Memory patterns and executive functioning in mild cognitive impairement and Alzheimer?s disease. Neuropsychol Dev Cogn B Aging Neuropsychol Cogn, 9: 288-297.
Dick MB, Keane ML, Sands D ve ark. (1989) Memory for internally generated words in Alzheimer-type dementia: Breakdown in encoding and semantic memory. Brain Cogn, 9: 88-108.
Gabrielli JDE, Keane MM, Stanger BZ, Kjelgaard KS, Corkin S, Growdon JH (1994) Dissociations among structural-perceptual, lexical-semantic, and event-fact memory systems in Alzheimer, amnesic, and normal subjects. Cortex, 30: 75-103.
Golby A, Silverberg G, Race E, Gabrielli S, O?Shea J, Knierim K, Stebbins G, Gabrielli J (2005) Memory encoding in Alzheimer?s disease: On fMRI study of explicit and implicit memory. Brain, 128: 733-787.
Graf P, Shimamura AP, Squire LR ve ark. (1985) Priming across modalities and priming across category levels: Extending the domain of preserved function in amnesia. J Exp Psychol: Learn Mem Cogn, 11: 386-396.
Güngen C, Ertan T, Eker E, Yaşar R, Engin F (2002) Standardize Mini Mental Test?in Türk Toplumunda hahif demans tanısında hafif demans tanısında geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 13: 273-281.
Hachinski VC, Iliff LD, Zihka E, DuBoulay GH, McAllister VL, Marshall J, Russel RWR, Symon L (1975) Cerebral blood flow in dementia. Arch Neurol, 32: 632-637.
Henidel WC, Salmon DP, Shults CW, Walicke PA, Butters N (1989) Neuropsycholoical evidence for multiple implicit memory systems: a comparison of Alzheimer?s, Huntington?s, and Parkinson?s disease patients. J Neurosci, 9: 582-87.
Java RI, Gardiner JM (1991) Priming and aging: Further evidence of preserved memory function. Am J Psychol, 104: 89-100.
Karakaş S, Yalın A (1993) Görsel İşitsel Sayı Dizileri Testi-B Formu. Ankara: Medikomat.
Karakaş S, Er N, Tavat B ve ark. (1996) Görsel İşitsel Sayı Dizileri Testi B Formu?nun yaşlı ve ileri yaşlı grupları üzerindeki standardizasyon çalışması. VIII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmalar Kitabı, Y Topsever, M Göregenli (Ed), İzmir. Türk Psikologlar Derneği Yayını.
Keane MM, Gabrielli JDE, Fennema AC, Growdon JH, Corkin S (1994) Evidence for a dissociation between perceptual and conceptual priming in Alzheimer?s disease. Behav Neurosci, 105: 326-42.
Kessels PPC, Feijen J, Postma A ve ark. (2005) Implicit and explicit memory for spatial information in Alzheimer?s disease. Dement Geriatr Cogn Disord, 20: 184-191.
Markowitch HJ (2004) Bellek ve amnezi. Davranışsal Kognitif Nörolojinin İlkeleri, İH Gürvit (Çev. ed), İstanbul. Yelkovan Yayıncılık, s.257-283.
McCauley ME, Eskes G, Moscovitch M ve ark. (1996) The effect of imagery on explicit and implicit tests of memory in young and old people: A double dissociation. Can J Exp Psychol, 50: 34-40.
McKhann O, Drachman D, Folstein M, Katzman R, Price D, Stradian EM (1984) Clinical diagnosis of Alzheimer?s disease: Report of the NINCDS-ADRDA work group under the auspcies of department of health and human services task force on Alzheimer?s disease. Neurology, 34: 939-44.
Monti LA, Gabrielli JDE, Reminger SL, Rinaldi JA, Wilson RS, Fleishman DA (1996) Differential effects of aging and Alzheimer?s disease on conceptual implicit and explicit memory. Neuropsychol, 10: 101-112.
Morris JC, Storandt M, Miller JP, McKeel DW, Price JL, Rubin EH (2001) Mild cognitive impairement represents early-stage Alzheimer?s disease. Arch Neurol, 58: 397-405.
Nebes RD (1989) Semantic memory in Alzheimer?s disease. Psychol Bull, 106: 377-394.
Öktem Ö (2003) Demansların nöropsikoljik değerlendirilmesi. Alzheimer ve Diğer Demanslar, Modern Tıp Seminerleri: 26, K Selekler (Ed), Ankara: Güneş Yayınevi.
Örsel S, Akdemir A, Güriz O, Cangöz B (2004) Alzheimer Hastalığı Değerlendirme Ölçeği geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Psikiyatri, Psikoloji ve Psikofarmakoloji Dergisi, 12: 31-37.
Roediger HL (1990) Implicit memory: Retention without remembering. Am Psychol, 45: 1043-1056.
Roediger HL, Blaxton T (1987) Effects of varying modality, surface futures, and retention interval on priming in word-fragment completion. Mem Cognit, 15: 379-388.
Russo R, Spinler H (1994) Implicit verbal memory in Alzheimer?s disease. Cortex, 30: 359-375.
Scarrabelotti M, Carroll M (1999) Memory dissociation and metamemory in multiple sclerosis. J Neuropsychologia, 37: 1335-50.
Schacter DL (1987) Implicit memory: History and current status. J Exp Psychol Learn Mem Cogn, 13: 501-518.
Sclan S, Saillon A (1996) The behavior pathology in Alzheimer?s disease rating scale (Behave-AD): Reliability and analysis of symptom category scores. Int J Geriatr Psychiatry, 11: 1-12. 68.
Selekler K (Ed) (2003) Alzheimer ve diğer demanslar. Modern Tıp Seminerleri: 26, Ankara Güneş Kitabevi.
Spaan PEJ, Raaijmakers JGW, Jonker C ve ark. (2003) Alzheimer?s disease versus normal aging: A rewiev of the efficiency of clinical and experimental memory measures. J Clin Exp Neuropsychol, 25: 216-233.
Spaan PEJ, Raaijmakers JGW, Jonker C ve ark. (2005) Early assessment of dementia: The contribution of different memory components. J Clin Exp Neuropsychol, 19(5): 629-640.
Squire LR, Shimamura AP, Graf P ve ark. (1987) Strenght and duration of priming effects in normal subjects and amnesic patients. Neuropsychologia, 25: 195-210.
Türk Dil Kurumu (1980) Türkçe Sözlük. Ankara Türk Dil Kurumu Matbaası.
Vaidya CJ, Gabrielli JDE, Monti LA, Tinklenberg JR, Yesavage JA (1999) Dissociation between two forms of conceptual priming in Alzheimer?s disease. Neurology, 13: 516-524.
Weintraub S (2004) Mental durumun nöropsikolojik değerlendirmesi. Davranışsal ve Kognitif Nörolojinin İlkeleri, 2. baskı, Hİ Gürvit (Çev. Ed), İstanbul. Yelkovan.
Yasuno F, Nishikawa T, Tokunaga H, Yoshiyama K, Nakagawa Y, Ikejiri Y, Oku N, Hashikawa K, Tanabe H, Shinozaki K, Sugita Y, Nishimura T, Takeda M (2000) The neural basis of perceptual and conceptual word priming: A PET study. Cortex, 36: 59-69.

APA	Akdemir A, CANGÖZ B, Orsel S, SELEKLER K (2007). Hafif kognitif bozukluğu olan hastalarla Alzheimer tipi demans hastalarının örtük bellek performansı açısından karşılaştırılması. , 118 - 128.
Chicago	Akdemir Asena,CANGÖZ Banu,Orsel Sibel,SELEKLER Kaynak Hafif kognitif bozukluğu olan hastalarla Alzheimer tipi demans hastalarının örtük bellek performansı açısından karşılaştırılması. (2007): 118 - 128.
MLA	Akdemir Asena,CANGÖZ Banu,Orsel Sibel,SELEKLER Kaynak Hafif kognitif bozukluğu olan hastalarla Alzheimer tipi demans hastalarının örtük bellek performansı açısından karşılaştırılması. , 2007, ss.118 - 128.
AMA	Akdemir A,CANGÖZ B,Orsel S,SELEKLER K Hafif kognitif bozukluğu olan hastalarla Alzheimer tipi demans hastalarının örtük bellek performansı açısından karşılaştırılması. . 2007; 118 - 128.
Vancouver	Akdemir A,CANGÖZ B,Orsel S,SELEKLER K Hafif kognitif bozukluğu olan hastalarla Alzheimer tipi demans hastalarının örtük bellek performansı açısından karşılaştırılması. . 2007; 118 - 128.
IEEE	Akdemir A,CANGÖZ B,Orsel S,SELEKLER K "Hafif kognitif bozukluğu olan hastalarla Alzheimer tipi demans hastalarının örtük bellek performansı açısından karşılaştırılması." , ss.118 - 128, 2007.
ISNAD	Akdemir, Asena vd. "Hafif kognitif bozukluğu olan hastalarla Alzheimer tipi demans hastalarının örtük bellek performansı açısından karşılaştırılması". (2007), 118-128.

APA	Akdemir A, CANGÖZ B, Orsel S, SELEKLER K (2007). Hafif kognitif bozukluğu olan hastalarla Alzheimer tipi demans hastalarının örtük bellek performansı açısından karşılaştırılması. Türk Psikiyatri Dergisi, 18(2), 118 - 128.
Chicago	Akdemir Asena,CANGÖZ Banu,Orsel Sibel,SELEKLER Kaynak Hafif kognitif bozukluğu olan hastalarla Alzheimer tipi demans hastalarının örtük bellek performansı açısından karşılaştırılması. Türk Psikiyatri Dergisi 18, no.2 (2007): 118 - 128.
MLA	Akdemir Asena,CANGÖZ Banu,Orsel Sibel,SELEKLER Kaynak Hafif kognitif bozukluğu olan hastalarla Alzheimer tipi demans hastalarının örtük bellek performansı açısından karşılaştırılması. Türk Psikiyatri Dergisi, vol.18, no.2, 2007, ss.118 - 128.
AMA	Akdemir A,CANGÖZ B,Orsel S,SELEKLER K Hafif kognitif bozukluğu olan hastalarla Alzheimer tipi demans hastalarının örtük bellek performansı açısından karşılaştırılması. Türk Psikiyatri Dergisi. 2007; 18(2): 118 - 128.
Vancouver	Akdemir A,CANGÖZ B,Orsel S,SELEKLER K Hafif kognitif bozukluğu olan hastalarla Alzheimer tipi demans hastalarının örtük bellek performansı açısından karşılaştırılması. Türk Psikiyatri Dergisi. 2007; 18(2): 118 - 128.
IEEE	Akdemir A,CANGÖZ B,Orsel S,SELEKLER K "Hafif kognitif bozukluğu olan hastalarla Alzheimer tipi demans hastalarının örtük bellek performansı açısından karşılaştırılması." Türk Psikiyatri Dergisi, 18, ss.118 - 128, 2007.
ISNAD	Akdemir, Asena vd. "Hafif kognitif bozukluğu olan hastalarla Alzheimer tipi demans hastalarının örtük bellek performansı açısından karşılaştırılması". Türk Psikiyatri Dergisi 18/2 (2007), 118-128.