Bir Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın Diabet Hastalarının Duygusal Zeka Düzeylerine Etkisi

KARAHAN, T. Fikret; ÖZÇELİK, Muhittin

Bir Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın Diabet Hastalarının Duygusal Zeka Düzeylerine Etkisi

T. Fikret KARAHAN, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Samsun, Türkiye)

Muhittin ÖZÇELİK (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun, Türkiye)

Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

2 1

Yıl: 2006 Cilt: 19 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 301 - 320 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Bir Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın Diabet Hastalarının Duygusal Zeka Düzeylerine Etkisi

Öz:

Bu araştırmada, araştırmacılar tarafından geliştirilen 12 oturumluk Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın diabet hastalarının duygusal zeka beceri düzeyleri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Çalışma grubu, Samsun il merkezinde programa gönüllü olarak katılmak isteyen 24 diabet hastasından oluşturulmuştur. Araştırma deseni olarak Kontrol Gruplu Öntest Son-test İzleme Model kullanılmış ve 12 diabet hastası deney, 12 diabet hastası kontrol grubuna alınmıştır. Diabet hastalarının duygusal zeka düzeyleri Yılmaz ve Ergin (2000) tarafından Türkiye uyarlaması yapılmış olan Duygusal Zeka Değerlendirme Ölçeği ile ölçülmüştür. Verilerin analizinde Mann Whitney U Testi ve Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanılmıştır. Araştırma bulguları; 12 oturumluk Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'na katılan diabet hastalarının duygusal zeka düzeylerinin, bu programa katılmayan diabet hastalarının duygusal zeka düzeylerinden anlamlı düzeyde yüksek olduğunu ortaya koymuştur (p< 0.001). Deney grubunda üç ay sonra yapılan izleme çalışmasında ise Wilcoxon İşaretli Sıralar testi kullanılmış ve Duygusal Zeka Değerlendirme Ölçeği son-test puanları ile izleme testi puanları arasında, izleme testi lehine 0.05 düzeyinde anlamlı bir farklılığın bulunduğu saptanmıştır. Elde edilen bulgular, Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın, diabet hastalarının duygusal zeka düzeylerini olumlu yönde etkilediği şeklindedir.

Anahtar Kelime: zeka testleri şeker hastaları eğitim programı duygusal zeka

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Psikoloji

The Effects of an Emotional Intelligence Skills Training Program on the Emotional Intelligence Levels of Diabetics

Öz:

In this research, the effect of emotional intelligence skill training program with 12 sessions which was analysed by the researchers on the intelligence skill levels of diabetic patients. Study group was performed of 24 volunteered diabetic patients in the city center of Samsun. The design of the research was based on an experimental pre-test post-test and a follow model, 12 diabetic patients are used as an experimental group and 12 diabetic patients are used in control group. Diabetic patients’ emotional intelligence levels were measured by means of “Emotional Intelligence Evaluation Criterion Scale” which was developed by Yılmaz & Ergin (2001). Mann Whitney U Test and Wilcoxon Matched-Pairs Signed Ranks Test were applied for statistical analysis. The research pointed out that the emotional intelligence levels of the diabetic patients which join emotional intelligence skill training program is higher than emotional intelligence levels of the diabetic patients which do not join this program (p<0.001). After a three months research period in experimental group, Wilcoxon Matched-Pairs Signed Ranks was used, 0.05 important level difference was maintained on follow test between Emotional Intelligence Skill Training Program and follow test. In conclusion, results have showed that emotional intelligence skill training program effect diabetic patients’ emotinal intelligence levels positively.

Anahtar Kelime: diabetics training program emotional intelligence intelligence tests

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Psikoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akker, V. D. M., Schuurman, A., Metsemakers, J. & Buntinx, F. (2004). Is Depression Related To Subsequent Diabetes Mellitus? Acta Psychiatrica Scandinavica, 110, 178-183.
Altınay, D., (2003). Psikodrama 400 Isınma Oyunu ve Yardımcı Teknik. İstanbul: Sistem Yayıncılık, 4.Baskı.35-267.
Baltaş, Z. & Baltaş, A. (1992). Bedenin Dili. İstanbul: Remzi Kitabevi, 3.Baskı, 157-164.
Baltaş, A. (2001). Değişimin İçinden Geleceğe Doğru Ekip Çalışması ve Liderlik. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2.Baskı, 65.
Blankstein, A. M. (2003). EQ+IQ= Best Leadership Practices For Caring and Successful Schools. Edited: Maurice J.Elias, Harriett Arnold, Cynthia Steiger Hussey, USA: Corwin Press Inc., 54.
Brackett, M. A., Mayer J. D. & Warner, R.M. (2003). Emotional Intelligence And İts Realiton To Everyday Behaviour. Personality And Individual Differences, 36, 1382-1402.
Brockert, S. & Braun, G. (2000). Duygusal Zekanızı Değerlendirin. Çeviren: Nurettin Süleymangil İstanbul: MNS Yayıncılık, 7-33.
Bultrini, A., & at.all. (2004). Possible Correlation Between Type 1 Diabetes Mellitus and Female Sexual Dysfunction: Case Report and Literature Review. .Journal Sex Medicine, 1(3), 337-340.
Buvat, J. & Lemarie, A. (2001). Sexuality of The Diabetic Woman. Diabetes Metab, 27(4), 67-75.
Cooper, R. K. & Sawaf, A. (2003). Liderlikte Duygusal Zeka. İstanbul: Sistem Yayıncılık, 14-376.
Çetin, F. & at.all. (2001). Araştırmadan Uygulamaya Çoçuklarda Sosyal Beceriler. İstanbul: Epsilon Yayıncılık, 61-229.
Damasio, A, R. (1999). Descartes’in Yanılgısı Duygu, Akıl ve İnsan Beyni. Çeviren: Bahar Atlamaz, İstanbul: Varlık/Bilim Yayınları, 2.Baskı, 33- 290.
Davis, M. (2004). EQ, Duygusal Zekanızı Ölçün. Çev: Solina Silahlı. İstanbul: Alfa Yayıncılık, 5-136.
Doruk, H., & at.all. (2005). Effect of Diabetes Mellitus on Female Sexual Function And Risk Factors. Archives of Andrology, 51(1), 1-6.
Dökmen, Ü. (I997). İletişim Çatışmaları ve Empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık, 5.Baskı, 153-156.
Enzlin, P. & at.all. (2002) Sexual Dysfunction in Women With Type 1 Diabetes: A Controlled Study. Diabetes Care., 25(4), 672-677.
Enzlin, P., Mathieu, C.,Van Den Bruel, A.,Vanderschueren, D. & Demyttenaere, K. (2003). Prevalence and Predictors of Sexual Dysfunction in Patients With Type 1 Diabetes. A Controlled Study. Diabetes Care, 26(2), 409-414.
Eren, İ., Erdi, Ö. & Özcankaya, R. (2003). Tip-2 Diabetik Hastalarda Kan Diabeti Kontrolü İle Psikiyatrik Bozuklukların İlişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 14(3), 184-191.
Erkan, S. (2004). Örnek Grup Rehberliği Etkinlikleri. İstanbul: Pegem A Yayıncılık, 6.Baskı, 48-279.
Goleman, D. (1998). Duygusal Zeka Neden IQ’dan Daha Önemlidir? Çeviren: Banu S.Yüksel, İstanbul: Varlık/Bilim Yayınları, 7.Baskı, 17-380.
Goleman, D. (2000). İşbaşında Duygusal Zeka, İstanbul: Varlık Yayınları. 3. Baskı, 393-395.
Goleman, D. (2005). Yıkıcı Duygularla Nasıl Başa Çıkabiliriz. Çeviren: Seda Hauser. İstanbul: İnkilap Yayıncılık, 278-579.
Gülseren, L., Gülseren, Ş., Hekimsoy, Z., Bodur, Z., & Kültür, S.(2001). Mayor Bozukluğu Olan Diabetus Mellituslu Hastalarda Fluoksetin ve Paroksetinin Depresyon-Anksiyete, Yaşam Kalitesi, Yeti Yitimi ve Metabolik Kontrol Üzerine Etkisi: Tek-Kör Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 11(1), 15-23.
Güney, S. (2000). Davranış Bilimleri, 2. Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 239-248.
Hermanns, N., Kulzer, B., Krichbaum, M., Kubiak, T. & Haak, T. (2005). Affective And Anxiety Disorders İn A German Sample Of Diabetic Patiens: Prevalence, Comorbidity and Risk Factors. Diabetic Medicine, 22, 293- 300.
Kulaksızoğlu, A. (2003). Kişisel Gelişim Uygulamaları, İstanbul: Nobel Yayınları,15-224.
Konrad, S. & Hendl, C. (2003). Duygusal Zeka Sayesinde Başarılı Bir Hayat. Duygularla Güçlenmek. Çeviren: Meral Taştan. İstanbul: Hayat Yayıncılık, 9-166.
Kocayörük, A. (2004). Duygusal Zeka Eğitiminde Drama Etkinlikleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 11.
Lenmark, B., Persson, B., Fisher, L & Ryldelius P. A. (1999). Symptomps of Depression are İmporttant to Psychological Adaptation and Metabolic Control in Children With Diabetes Mellitus. Diabetic Medicine,16(1), 14-22.
Lloyd, C. E, Dyert, P.H & Barnett, A.H. (2000). Prevalance Of Symptomps Of Depression And Anxiety İn A Diabete Clinic Population. Diabetic Medicine, 17, 198-202.
Matthews, G. & Zeidner, M. (2000). The Handbook of Emotional Intelligence: Theory, Development, Assessment and Application at Home, School and in the Workplace, Editors: Reuven Bar – On, James D.A.Parker. San Fransisco: Jossey-Bass A Wiley Company, 459.
Mayer, J. D., Salovey, P. (1997). What is Emotional Intelligence? Emotional Development And Emotional İntelligence. New York: Basic Boks., 1, 3-31.
Mayer, J. D., Salovey, P. & Caruso, D. (2000). Models of Emotional Intelligence, Handbook of İntelligence. Camridge: Camridge Universty Pres, 396 - 416.
Mayer, J. D., Salovey, P., Caruso, D. R., Sitarenios, G. (2001). Emotional Intelligence As Standard Intelligence. Emotion, 1(3), 232-242.
Mayer J. D., Salovey P., Caruso, D.R,. (2004). Emotional Intelligence: Theory, Findings, and Implications. Psychological Inguiry, 15(3), 197-211.
Önde, M. E.& Özçubukçuoğlu, A. (1998). Diabet ve Depresyon. Klinik Psikofarmokoloji Bülteni, 8(2), 69-73.
Özkan, S. (1996). Psikiyatrik ve Psiko-sosyal Açıdan Diabet. Diabetolojiye Giriş Bölüm-5. Ed: Büyükdevrim, S.,Yılmaz, M. T. İstanbul: Fatih Ofset, 221-225.
Pactrick, J. L., & Ray, E., C. (2004). Section-III: Practical Considerations in the Management of Depression in Diabetes. Diabetes Spectrum, 17, 160- 166.
Paschalides, C., & at. all. (2004). The Associations of Anxiety, Depression And Personal İllness Representations With Glycaemic Control And Health- Related Quality of Life İn Patients With Type 2 Diabetes Mellitus. Journal of Psychosomatic Research, 57(6), 557-564.
Pibermik-Okanovic, M., Peros, K., Szabo, S., Begic, D. & Metelko, Z. (2005). Depression İn Croatian Type 2 Diabetic Patients: Prevalence And Risk Factors. A Croatian Survey From The European Depression İn Diabetes Research Consortium. Diabetic Medicine, 22, 942-945.
Rance, J., & at.all. (2003). How Much Of A Priority İs Treating Erectile Dysfunction? A Study Of Patients’ Perceptions. Diabetic Medicine, 20(3), 205-209.
Rutherford, D., & Collier, A. (2005). Sexual Dysfunction in Women With Diabetes Mellitus. Gynecol Endocrinal, 21(4), 189-192.
Schutte, N. S. & at.all. (1998). Development And Validation of A Measure of Emotional Intelligence. Personality And Individual Differences. 25, 167-177.
Selçuk, Z. & Güner, N. (2003). Sınıf İçi Rehberlik Uygulamaları. İstanbul: Pegem A Yayıncılık. 3.Baskı.7-69.
Shapıro, L. E. (1998). Yüksek EQ’lu Bir Çocuk Yetiştirmek. Çeviren: Ümran Kartal, İstanbul: Varlık Yayınları, 238-248.
Snoek, F. J. & Skinner, C. (2002). Psychological Conselling in Problematic Diabetes: Does it Help? Diabetic Medicine, 19(4), 265-273.
Stein, S. J & Book, H. E. (2000). EQ Duygusal Zeka ve Başarının Sırrı. Çeviren: Müjde Işık, İstanbul: Özgür Yayınları, 35-77.
Weisinger, H. (1998). İş yaşamında Duygusal Zeka. Çeviren: Nurettin Süleymangil. İstanbul: MNS Yayıncılık, 12-227.
Yarış, F., ve Arkadaşları. (2000). Diabetes Mellitus Tip-2’de Depresyon. Türk Aile Hekimliği Dergisi, 4 (1-4), 24-26.
Yeşilyaprak, B. (2001). Duygusal Zeka ve Eğitim Açısından Doğurguları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 25, 139-146.
Yılmaz, M. (2002). Duygusal Zeka Düşünme Becerileri Eğitiminin Annelerin Duygusal Zeka Düzeyine Etkisi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi. 80-119.
Yılmaz, H., & Ergin, F. E. (2000). Üniversite Öğrencilerinin Sahip Oldukları Duygusal Zeka Düzeyleri İle 16 Kişilik Özelliği Arasında İlişki Üzerine Bir Araştırma. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. 52-56.

APA	KARAHAN T, ÖZÇELİK M (2006). Bir Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın Diabet Hastalarının Duygusal Zeka Düzeylerine Etkisi. , 301 - 320.
Chicago	KARAHAN T. Fikret,ÖZÇELİK Muhittin Bir Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın Diabet Hastalarının Duygusal Zeka Düzeylerine Etkisi. (2006): 301 - 320.
MLA	KARAHAN T. Fikret,ÖZÇELİK Muhittin Bir Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın Diabet Hastalarının Duygusal Zeka Düzeylerine Etkisi. , 2006, ss.301 - 320.
AMA	KARAHAN T,ÖZÇELİK M Bir Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın Diabet Hastalarının Duygusal Zeka Düzeylerine Etkisi. . 2006; 301 - 320.
Vancouver	KARAHAN T,ÖZÇELİK M Bir Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın Diabet Hastalarının Duygusal Zeka Düzeylerine Etkisi. . 2006; 301 - 320.
IEEE	KARAHAN T,ÖZÇELİK M "Bir Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın Diabet Hastalarının Duygusal Zeka Düzeylerine Etkisi." , ss.301 - 320, 2006.
ISNAD	KARAHAN, T. Fikret - ÖZÇELİK, Muhittin. "Bir Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın Diabet Hastalarının Duygusal Zeka Düzeylerine Etkisi". (2006), 301-320.

APA	KARAHAN T, ÖZÇELİK M (2006). Bir Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın Diabet Hastalarının Duygusal Zeka Düzeylerine Etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 301 - 320.
Chicago	KARAHAN T. Fikret,ÖZÇELİK Muhittin Bir Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın Diabet Hastalarının Duygusal Zeka Düzeylerine Etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 19, no.2 (2006): 301 - 320.
MLA	KARAHAN T. Fikret,ÖZÇELİK Muhittin Bir Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın Diabet Hastalarının Duygusal Zeka Düzeylerine Etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.19, no.2, 2006, ss.301 - 320.
AMA	KARAHAN T,ÖZÇELİK M Bir Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın Diabet Hastalarının Duygusal Zeka Düzeylerine Etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2006; 19(2): 301 - 320.
Vancouver	KARAHAN T,ÖZÇELİK M Bir Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın Diabet Hastalarının Duygusal Zeka Düzeylerine Etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2006; 19(2): 301 - 320.
IEEE	KARAHAN T,ÖZÇELİK M "Bir Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın Diabet Hastalarının Duygusal Zeka Düzeylerine Etkisi." Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, ss.301 - 320, 2006.
ISNAD	KARAHAN, T. Fikret - ÖZÇELİK, Muhittin. "Bir Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın Diabet Hastalarının Duygusal Zeka Düzeylerine Etkisi". Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 19/2 (2006), 301-320.