Budaközü Çayı Havzası Topraklarının Genel Özellikleri ve Başlıca Sorunları

AYLAR, FARUK

Budaközü Çayı Havzası Topraklarının Genel Özellikleri ve Başlıca Sorunları

Faruk AYLAR (Amasya Üniversitesi, Amasya Fen Edebiyat Fakültesi, Amasya, Türkiye)

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

3 0

Yıl: 2007 Cilt: 0 Sayı: 17 Sayfa Aralığı: 318 - 337 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Budaközü Çayı Havzası Topraklarının Genel Özellikleri ve Başlıca Sorunları

Öz:

Budaközü Çayı Havzası, Yukarı Kızılırmak ile Orta Karadeniz Bölümü içerisindedir. Yaklasık 1590 km2’lik yüzölçüme sahiptir. Saha içerisinde nispi yükseltinin en fazla 1000 m civarında bulunması, dikey yönde nispeten farklı toprak tiplerinin ortaya çıkmasına yol açmıstır. Buna göre 700-1000 m yükseltileri arasında yarı kurak sayılabilecek sartlara uygun olarak kahverengi ve kırmızı kahverengi topraklar yer alırken, kahverengi orman toprakları 1000 m üzerindeki yükseltilerde yayılıs göstermektedir. Đnceleme alanında, toprak kalınlıkları yerden yere farklılık gösterir. Eğim değerlerinin arttığı Köse Dağı ve Zincirli Dağı gibi dağlık alanların yamaçlarında topraklar çoğunlukla sığdır.Đnceleme alanı topraklarının organik madde yönünden en zengin topraklarını kahverengi orman toprakları olusturur. Bunu kahverengi topraklar ile kırmızı kahverengi topraklar izler. Bütün bu topraklar aynı zamanda kireç yönünden de zengindir. Sahadaki topraklar pH değerleri bakımından hafif alkalen karakter gösterirler. Ayrıca, toprak grupları içerisinde kahverengi topraklar ve kahverengi orman toprakları bitki besin maddelerinden fosfor bakımından yüksek değerler gösterirler. Đnceleme alanındaki toprakların baslıca sorunlarını, hızlandırılmıs erozyon, taskınlar, taslılık ve tuzluluk olusturmaktadır.

Anahtar Kelime: taşkın toprak toprak özellikleri tuzluluk toprak erozyonu Orta Karadeniz Bölgesi nehir havzası Budaközü Çayı Havzası

The General Features and Fundamental Problems of the Budaközü Stream Area Soils

Öz:

The Budaközü River Basin is in the region between the Middle Black Sea and the upper Kızılırmak. It has an area approximately 1590 km/sq. However different soils types are seen in the horizontal direction because of the 1000 m heights in the area. Half solid soil is placed in 700-1000 m height with the colour brown and brown-red and above 1000 m height brown forest soil. In the research area the thickness of the soils differs from place to place. The soil on the sloges of the Köse and Zincirli mountains is shallow.In the research area, the richest soil regarding to organic substance is the brown forest soil. The other following types area brown and brown-red soils. These soils are rich in clay. The soil in the area displays alkaline character in regard of Ph values. Furthermore brown soils and brown forest are in high value in phosphorus as plant food. The fundamental problems of the soil in the research area are erosion, flood rocky regions and saltiness.

Anahtar Kelime: Budakozu Stream Basin flood soil soil characteristics salinity soil erosion Central Black Sea Region river basin

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Atalay, Đ. (1989). Toprak Coğrafyası. Ege Üniv. Edebiyat Fak. Yay. No:8, Đzmir.
2. Atalay, I., Tetik, M. ve Yılmaz, Ö. (1985). Kuzeydoğu Anadolu’nun Ekosistemleri. Orman Arastırmaları Enstitüsü Yayınları. Teknik Bülten Serisi. No:141, Ankara.
3. Aylar, F. (2006). Coğrafya Eğitiminde Alan Çalısmalarına Bir Örnek: Budaközü Çayı Havzası’nın (Çorum) Fiziki Coğrafyası.Ondokuzmayıs Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.Yayımlanmamıs Doktora Tezi, Samsun.
4. Erinç, S. –Bener, M. (1963): Türkiye’de Toprak Altı Suhunetleri. Istanbul Üniv. Coğr. Enst. Derg. Cilt:7, No: 13, Đstanbul.
5. Erinç, S. (1965). Türkiye’de Toprak Çalısmaları ve Türkiye Toprak Coğrafyasının Ana Çizgileri. Istanbul Üniv. Coğr. Enst. Derg.Cilt:8, No: 15, Istanbul.
6. Mater, B. (1986). Toprak Olusumu, Erozyon ve Korunması. Istanbul Üniv. Yay. No:3465, Istanbul.
7. Polynov, B. B. –Rosov, N. N. (1954) Küçük Asya’nın pedojenez Şartları ve Toprakları (Çeviren: S.Erinç). Đstanbul Üniv. Coğr. Enst.Derg. Cilt:3, No:5-6, Istanbul.
8. Uslu, S. (1970). Toprak Erozyonuna Tesir Eden Faktörler ve Bunun Türkiye’deki Durumu. Ormancılık Arastırma Derg. Cilt:16, No:1, Ankara.
9.Uzun, A. (1996): Masat Çayı Havzası Topraklarının Genel Özellikleri ve Baslıca Sorunları. Akademik Açı. Furkan Kitapevi Sayı:2, Samsun
10.RAPORLAR
11.Çerem, H. (1964): Çorum – Delice Arası Ovalarının Hidrojeolojik Etüdü. DSI V.Bölge Müd. Yer altı Suları Daire Baskanlığı. Ankara.
12.Kayaöz, T. (1975): Sungurlu Ovası Hidrojeolojik Etüd Raporu. DSI Genel Müd. Jeoteknik Hizmetler ve Yer altı Suları Daire Baskanlığı.Ankara.
13.Köy Hizmetleri (1994): Çorum Đli Arazi Varlığı. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yay. No: 19, Ankara.
14.Topraksu (1974): Kızılırmak Havzası Toprakları. Topraksu Genel Müdürlüğü Yay. No: 286, Ankara.
15.Topraksu (1976): Çorum Ili Toprak Kaynağı Envanter Raporu.Topraksu Genel Müdürlüğü Yay. No:244, Ankara.

APA	AYLAR F (2007). Budaközü Çayı Havzası Topraklarının Genel Özellikleri ve Başlıca Sorunları. , 318 - 337.
Chicago	AYLAR FARUK Budaközü Çayı Havzası Topraklarının Genel Özellikleri ve Başlıca Sorunları. (2007): 318 - 337.
MLA	AYLAR FARUK Budaközü Çayı Havzası Topraklarının Genel Özellikleri ve Başlıca Sorunları. , 2007, ss.318 - 337.
AMA	AYLAR F Budaközü Çayı Havzası Topraklarının Genel Özellikleri ve Başlıca Sorunları. . 2007; 318 - 337.
Vancouver	AYLAR F Budaközü Çayı Havzası Topraklarının Genel Özellikleri ve Başlıca Sorunları. . 2007; 318 - 337.
IEEE	AYLAR F "Budaközü Çayı Havzası Topraklarının Genel Özellikleri ve Başlıca Sorunları." , ss.318 - 337, 2007.
ISNAD	AYLAR, FARUK. "Budaközü Çayı Havzası Topraklarının Genel Özellikleri ve Başlıca Sorunları". (2007), 318-337.

APA	AYLAR F (2007). Budaközü Çayı Havzası Topraklarının Genel Özellikleri ve Başlıca Sorunları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0(17), 318 - 337.
Chicago	AYLAR FARUK Budaközü Çayı Havzası Topraklarının Genel Özellikleri ve Başlıca Sorunları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 0, no.17 (2007): 318 - 337.
MLA	AYLAR FARUK Budaközü Çayı Havzası Topraklarının Genel Özellikleri ve Başlıca Sorunları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.0, no.17, 2007, ss.318 - 337.
AMA	AYLAR F Budaközü Çayı Havzası Topraklarının Genel Özellikleri ve Başlıca Sorunları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2007; 0(17): 318 - 337.
Vancouver	AYLAR F Budaközü Çayı Havzası Topraklarının Genel Özellikleri ve Başlıca Sorunları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2007; 0(17): 318 - 337.
IEEE	AYLAR F "Budaközü Çayı Havzası Topraklarının Genel Özellikleri ve Başlıca Sorunları." Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0, ss.318 - 337, 2007.
ISNAD	AYLAR, FARUK. "Budaközü Çayı Havzası Topraklarının Genel Özellikleri ve Başlıca Sorunları". Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 17 (2007), 318-337.