Erken cumhuriyet dönemi ekonomi politikaları ve Türkiye' nin imar ve iskanı
Proje Grubu: SBB Sayfa Sayısı: 42 Proje No: SBB-4010 Proje Bitiş Tarihi: 15.04.2003 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Erken cumhuriyet dönemi ekonomi politikaları ve Türkiye' nin imar ve iskanı
Öz: 1922-1935 dönemi Türkiye'de ulusal ekonominin çerçevesinin yeniden belirlendiği bir dönemdir. Balkan Savaşları'ndan bu yana süregelen on yıllık savaş, ülkenin hem fiziki hem de beşeri coğrafyasında önemli değişiklikler yaratmış, ulusal ekonominin yeniden yapılanmasına katkıda bulunacak altyapıyı büyük oranda tahrip etmiştir. Türk-Yunan Savaşı sonrasında Lozan'da imzalanan Mübadele Protokolü ülkenin beşeri sermayesinin nitelikli kısmını büyük oranda kaybetmesine yol açmış, bu antlaşma uyarınca gelen binlerce muhacir ülkede çok boyutlu bir "Muhacir Meselesi"nin ve iskan sorununun ortaya çıkmasına yol açmışlardır. Bu çalışmada 1922-1935 döneminde yeni hükümetin özellikle Mübadele ile gelen muhacirlerin iskanı konusundaki politikaları, kurumsal düzenlemeleri incelenmiş ve benimsenen iskan politikalarının muhacirlerin ulusal ekonomiye entegrasyonlarım ne ölçüde gerçekleştirebildiği tartışılmıştır. Çalışmada ayrıca kaynaklar elverdiği ölçüde imar konusundaki gelişmeler de ele alınmıştır.
Anahtar Kelime: Konular:
Erişim Türü: Erişime Açık
- T.C. Başbakanlık Arşiv Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivi, İstanbul
- T.C. Başbakanlık Arşiv Genel Müdürlüğü, Cumhuriyet Arşivi, Ankara
- İzmir Köy Hizmetleri Arşivi
- Samsun Köy Hizmetleri Arşivi
- Açıksöz
- Ahenk
- Akbaba
- Akşam
- Anadolu
- Ayın Tarihi
- Cumhuriyet
- Hakimiyet-i Milliye
- Hilal-i Ahmer
- Hizmet
- İkdam
- İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası Mecmuası
- Sabah
- Şark
- Tanin
- Tasvir-i Efkar
- Gazete ve Dergiler:Tevhid-i Efkar
- Türk Sesi
- Türkiye İktisat Mecmuası
- Yeni Gün
- Vakit
- Vatan
- Adanır, Fikret ve Hilmar Kaiser, “Migration, Deportation, and Nation-Building: The Case of the Ottoman Empire,” Migrations et Migrants dans une Perspective Historique. Permanences et Innovations. Ed: René Leboutte, Brüksel: Peter Lang, (2000), s. 273-292.
- Adanır, Fikret, “Lo Scambio Greco-Turco di Populazioni nella Storiografica Turca,” Esodi: Transferimenti Forzati di Populazioni nel Novecento Europeo. Ed: M. Cattaruzza, M. Dogo ve Raoul Pupo, Napoli: Edizioni Scientifiche Italiane, (2000), s. 89-101.
- Ağanoğlu, Yıldırım, Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Balkanlar'ın Makus Talihi: Göç, İstanbul: Kum Saati, (2001).
- Akın, Rıdvan, TBMM Devleti, (1920-1923), Birinci Meclis Döneminde Devlet Erkleri ve İdare, İstanbul: İletişim Yayınları, (2001).
- Aktar, Ayhan, “Nüfusun Homojenleştirilmesinde ve Ekonominin Türkleştirilmesi Sürecinde Bir Aşama: Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi, 1923-1924,” Varlık Vergisi ve ‘Türkleştirme’ Politikaları, İstanbul: İletişim Yayınları, (2000), s. 17-69.
- Alexandris, Alexis, The Greek Minority of Istanbul and Greek-Turkish Relations, 1918- 1974, Atina: Centre for Asia Minor Studies, (1983).“Pontic Greek
- Çapa, Mesut, “Kızılay Hilal-i Ahmer Cemiyeti (1914-1925),” Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Ankara, (1989).
- Dündar, Fuad, İttihad ve Terakki’nin Müslümanları İskan Politikası (1913-1918), İstanbul: İletişim Yayınevi, (2001).
- Düstur, III. Tertip Effimianidis, Yorğaki, Cihan İktisad Buhranı Önünde Türkiye, 2 cilt, İstanbul: Kaadçılık ve Matbaacılık Anonim Şirketi, (1936).
- Emrence, Cem, “Politics of Discontent in the Midst of the Great Depression: the Free Republican Party of Turkey (1930),” New Perspectives on Turkey, No. 23, (2000), s. 31- 52.
- Eski, Mustafa, Cumhuriyet Döneminde Bir Devlet Adamı, Mustafa Necati, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi, (1999).
- Geray, Cevat, “Türkiye’de Göçmen Hareketleri ve Göçmenlerin Yerleştirilmesi,” Orta Doğu Amme İdaresi Dergisi, Cilt III, (1970), s. 8-37.
- Great Britain, Foreign Office, Turkey, No. 1 (1923) Lausanne Conference on Near Eastern Affairs, 1922-1923, Records of Proceedings and Draft Terms of Peace, Londra: His Majesty’s Stationary Office, (1923).
- Halaçoğlu, Ahmet, Balkan Harbi Sırasında Rumeli'den Türk Göçleri (1912-1913), Ankara: T.T.K. Basımevi, (1994).
- İpek, Nedim, Mübadele ve Samsun, Ankara: T.T.K.Basımevi, (2000).
- –––––––––– “Köy Hizmetleri İl Müdürlüğü Arşivlerinden Mübadil Göçmenlerle İlgili Defterler,” Tarih ve Toplum, No. 144, (1995), s. 15-18.
- –––––––––– Rumeli'den Anadolu'ya Türk Göçleri, Ankara: T.T.K. Basımevi, (1994). İskan Tarihçesi, İstanbul: Hamit Matbaası, (1932).
- İskan ve Teavün Cemiyeti Umumi Kongre Mübadele Encümeni Mazbatası, İskan ve Teavün Cemiyeti Mübadele Rehberi, İzmir: Ahenk Matbaası, 1339 [1923].
- İsmail Habib Sevük’ün Açıksöz’deki Yazıları, Makaleler, Fıkralar, (haz.) Mustafa Eski, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi, (1998). İsmet Paşa'nın Siyasi ve İçtimai Nutukları, Ankara: Başvekalet Matbaası, (1933). 46 İstatistik Yıllığı 1929, Ankara: İstatistik Umum Müdürlüğü, (1929).
- İstatistik Yıllığı 1930, Ankara: İstatistik Umum Müdürlüğü, (1930).
- Kaplanoğlu, Raif, Bursa’da Mübadele (1923-1930 Yunanistan Göçmenleri), Bursa: Avrasya Etnografya Vakfı Yayınları, (1999).
- Karpat, Kemal, “Historical Continuity and Identity Change or How to Be Modern Muslim, Ottoman, and Turk” Ottoman Past and Today’s Turkey, (ed.) K. Karpat, Leiden: E.J. Brill, (2000), s. 1-28.
- –––––––––– Ottoman Population, 1830-1914: Demographic and Social Characteristics, Wisconsin: University of Wisconsin Press, (1985).
- Kocacık, Faruk, “Balkanlar’dan Anadolu’ya Yönelik Göçler (1878-1890),” Osmanlı Araştırmaları, Cilt I, (1980), s. 137-190.
- Koraltürk, Murat, “Mübadelenin İktisadi Sonuçları Üzerine Bir Rapor,” Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt II, Nos. 6-7, (1996-97), s. 183-198.
- Kosova, Zehra, Ben İşçiyim, İstanbul: İletişim Yayınları, (1996).
- Kostanick, Huey Louis, Turkish Resettlement of Bulgarian Turks, 1950-1953, Berkeley: University of California Press, (1957).
- Kökdemir, Naci, Eski ve Yeni Toprak, İskan Hükümleri ve Uygulama Kılavuzu, Ankara, (1952).
- Ladas, Stephan, The Exchange of Minorities Bulgaria, Greece and Turkey, New York: The MacMillan Co., (1932).
- Loizos, Peter, “Ottoman Half-lives: Long term Perspectives on Particular Forced Migrations,” Journal of Refugee Studies, Cilt 12, No. 3, (1999), s. 237-263.
- Lozan Barış Konferansı, Tutanaklar, Belgeler, (haz.) Seha L. Meray, 8 cilt., Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, (1972).
- Macartney, Maxwell H. H., “The New Opposition in Turkey,” The Fortnightly Review, Cilt CXVII, New Series, (1925), s. 781- 793.
- McCarthy, Justin, Death and Exile: The Ethnic Cleansing of Ottoman Muslims, 1821- 1922, Princeton: The Darwin Press, Inc., (1995).
- –––––––––– “Muslim Refugees in Turkey: The Balkan Wars, World War I and the Turkish War of Independence,” Humanist and Scholar, Essays in Honor of Andreas Tietze, Ed: D. Quataert ve H. Lowry, Istanbul: The Isis Press, (1993), s. 87-111.
- –––––––––– “The Population of the Ottoman Empire before and after the Fall of the Empire,” III. Congress on the Social and Economic History of Turkey, Ed: H. Lowry ve R. Hattox, İstanbul: The ISIS Press, (1990), s. 275-288.
- –––––––––– Muslims and Minorities, the Population of the Ottoman Anatolia and the End of the Empire, New York: New York University Press, (1983).
- Oran, Baskın, “Kalanların Öyküsü (1923 Mübadele Sözleşmesinin Birinci ve Özellikle de İkinci Maddelerinin Uygulanmasından Alıncak Dersler),” Uluslararası Konferans, Atatürk ve Modern Türkiye, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını, (1998), s. 155-173.
- –––––––––– Türk-Yunan İlişkilerinde Batı Trakya Sorunu, 2. Baskı, Ankara: Bilgi Yayınevi, (1991).
- Orhunlu, Cengiz, “Yunan İşgalinin Meydana Getirdiği Göç ve Yunanlıların Yaptıkları “Tehcir” in Sonuçları Hakkında Bazı Düşünceler,” Belleten, Cilt XXXVII, (1973), s. 485-495.
- Ökçün, Gündüz (ed.)., Türkiye İktisat Kongresi, 1923-İzmir, Haberler, Belgeler, Yorumlar, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, (1981).
- –––––––––– A Guide to Turkish Treaties (1920-1964), Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, (1966).
- Öksüz, Hikmet, “Kıbrıs Türkleri’nin Anavatana Göçleri,” Tarih ve Toplum, Cilt 32, No. 187, (1999), s. 35-38.
- Pentzopoulos, Dimitri, The Balkan Exchange of Minorities and its Impact upon Greece, Paris: Moulton, (1962).
- Saydam, Abdullah, Kırım ve Kafkas Göçleri (1856-1876), Ankara: T.T.K. Basımevi, (1997).
- Saylavi, Prof. Sinop [Yusuf Kemal Tengirşenk], Türk İnkilabı Dersleri—Ekonomik Değişmeler, İstanbul: Resimli Ay Matbaası, (1935).
- Sevgen, Nazmi (Haz.), Celal Bayar Diyor ki… 1920-1950, Nutuk, Hitabe, Beyanat, Hasbıhal, İstanbul, (1951).
- Shaw, Stanford J., “Resettlement of Refugees in Anatolia, 1918-1923,” The Turkish Studies Association Bulletin, Cilt XXII, No. 1, (1998), s. 58-90.
- Shorter, Frederic C., “Turkish Population in the Great Depression,” New Perspectives on Turkey, No. 23, (2000), s. 103-124.
- –––––––––– “The Population of Turkey After the War of Independence,” International Journal of Middle Eastern Studies, Cilt 17, (1985), s. 417-441.
- Simpson, Sir John Hope, The Refugee Problem, Report of a Survey, Londra, New York, Toronto, Oxford University Press, (1939).
- –––––––––– Refugees, Preliminary Report of a Survey, Londra: The Royal Institute of International Affairs, (1938).
- T.B.M.M. Zabıt Cerideleri, 1922-1928.
- Tekeli, İlhan, “Osmanlı İmparatorluğu’ndan Günümüze Nüfusun Zorunlu Yer Değiştirmesi ve İskan Sorunu,” Toplum ve Bilim, No. 50, (1990), s. 49-71.
- Temel, Mehmet, İşgal Yıllarında İstanbul’un Sosyal Durumu, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, (1998).
- Toprak, Zafer, İttihat-Terakki ve Devletçilik, Türkiye'de Ekonomi ve Toplum (1908- 1950), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, (1995).
- –––––––––– Milli İktisat, Milli Burjuvazi, Türkiye'de Ekonomi ve Toplum (1908-1950), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, (1995).
- Türkiye Cumhuriyeti, Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti, Muhacirlere, Naklolunanlara, Toprağa Muhtaç Yerli Çiftçilere ve Aşiretler Fertlerine 2510 Sayılı Kanun Hükümleri Dairesinde Verilecek Ev ve Toprakların Kayıtlarına, Temlik ve Borçlanma Muamelelerinin Sureti Cereyanına dair İzahname, İskan Toprak Talimatnamesi, Ankara: Köyöğretmeni Basımevi, (1936).
- Umar, Bilge, İzmir'de Yunanlıların Son Günleri, Ankara: Bilgi Yayınevi, (1974).
- Umumi Nufus Tahriri, 28 Teşrinevvel 1927, Muvakkat Rakamlar, Başvekalet Merkezi İstatistik Müdüriyet-i Umumiyesi, Ankara: Türk Ocakları Merkez Heyeti Matbaası, (1927).
- Üstel, Füsün, İmparatorluktan Ulus-Devlete Türk Milliyetçiliği, Türk Ocakları, (1912- 1931), İstanbul: İletişim Yayınları, (1997).
- Yıldız, Ahmet, “Ne Mutlu Türküm Diyebilene”Türk Ulusal Kimliğinin Etno-Seküler Sınırları (1919-1938), İstanbul: İletişim Yayınları, (2001).
- Zürcher, Erik J., “Young Turks, Ottoman Muslims and Turkish Nationalists: Identity Politics, 1908-1938,” Ottoman Past and Today’s Turkey, Ed: Kemal Karpat, Leiden: E. J. Brill, (2000), s. 150-179.
- –––––––––– Turkey, A Modern History, Londra ve New York: I.B. Tauris & Co. Ltd. Publishers, (1993).
| APA | YILDIRIM O (2003). Erken cumhuriyet dönemi ekonomi politikaları ve Türkiye' nin imar ve iskanı. , 1 - 42. |
| Chicago | YILDIRIM Onur Erken cumhuriyet dönemi ekonomi politikaları ve Türkiye' nin imar ve iskanı. (2003): 1 - 42. |
| MLA | YILDIRIM Onur Erken cumhuriyet dönemi ekonomi politikaları ve Türkiye' nin imar ve iskanı. , 2003, ss.1 - 42. |
| AMA | YILDIRIM O Erken cumhuriyet dönemi ekonomi politikaları ve Türkiye' nin imar ve iskanı. . 2003; 1 - 42. |
| Vancouver | YILDIRIM O Erken cumhuriyet dönemi ekonomi politikaları ve Türkiye' nin imar ve iskanı. . 2003; 1 - 42. |
| IEEE | YILDIRIM O "Erken cumhuriyet dönemi ekonomi politikaları ve Türkiye' nin imar ve iskanı." , ss.1 - 42, 2003. |
| ISNAD | YILDIRIM, Onur. "Erken cumhuriyet dönemi ekonomi politikaları ve Türkiye' nin imar ve iskanı". (2003), 1-42. |
| APA | YILDIRIM O (2003). Erken cumhuriyet dönemi ekonomi politikaları ve Türkiye' nin imar ve iskanı. , 1 - 42. |
| Chicago | YILDIRIM Onur Erken cumhuriyet dönemi ekonomi politikaları ve Türkiye' nin imar ve iskanı. (2003): 1 - 42. |
| MLA | YILDIRIM Onur Erken cumhuriyet dönemi ekonomi politikaları ve Türkiye' nin imar ve iskanı. , 2003, ss.1 - 42. |
| AMA | YILDIRIM O Erken cumhuriyet dönemi ekonomi politikaları ve Türkiye' nin imar ve iskanı. . 2003; 1 - 42. |
| Vancouver | YILDIRIM O Erken cumhuriyet dönemi ekonomi politikaları ve Türkiye' nin imar ve iskanı. . 2003; 1 - 42. |
| IEEE | YILDIRIM O "Erken cumhuriyet dönemi ekonomi politikaları ve Türkiye' nin imar ve iskanı." , ss.1 - 42, 2003. |
| ISNAD | YILDIRIM, Onur. "Erken cumhuriyet dönemi ekonomi politikaları ve Türkiye' nin imar ve iskanı". (2003), 1-42. |
