15 3

Proje Grubu: TBAG Sayfa Sayısı: 63 Proje No: 197T018 Proje Bitiş Tarihi: 01.01.2000 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

CERN CMS deneyi için en ileri kalorimetre ( Very forward calorimeter )

Öz:
GERN (Avrupa Parçacık Fiziği Laboratuarı)'de kurulmakta olan büyük hadron çarpıştmcısı LHC'de, 2004 yılında çalışmaya başlayacak CMS (Compact Muon Solenoid) deneyinde ileri kalorimetre (Forward Calorimeter) Cherenkov ışıması esasına göre çalışacak ve yüksek enerjili parçacıkların enerji ve yön ölçümlerinde kullanılacaktır. Türkiye'den TÜBİTAK desteğiyle tüm üye haklan ile katıldığımız CMS deneyinde ileri kalorimetre detektörünün yapımında Amerika, Rusya ve Macaristan grupları üle ortak olarak sorumluluk taşımaktayız. TÜBİTAK TBAG-1591 nolu proje ile desteklenen bu çalışmada ileri kalorimetrede aktif malzeme olarak kullanılacak kuartz optik fiberlerin üretilmesi ve denenmesi çalışmaları yapılmıştır. Kuartz fiber üretimi bu proje . kapsamında ODTÜ-HESFİBEL/Kayseri işbirliğiyle Türkiye'de ilk defa gerçekleştirilmiş bir üretimdir. Üretilen fiberlerin özü (core) saf silika, 300 jam çapındadır. Kaplama malzemeleri ile bu çap 345 um dur. İç kaplama (cladding) malzemesi flourine katkılı silika ve dış koruma (buffer) malzemesi acyrlate dir. Bu fiber tipi MRad düzeylerindeki yüksek radyasyon dozlarına dayanıklıdır. Projemiz kapsamında üretilen fiberler CERN'de çeşitli kalorimetre prototiplerinde ve diğer testlerde benzer teknik özelliklerdeki diğer kuartz fiberler ile birlikte denenmiş, ve radyasyon dayanıklılığı, optik ve mekanik özellikler bakımından CMS deneyinde çalışacak ileri kalorimetrede aktif malzeme olarak kullanılabileceği gösterilmiştir. Bu çalışmanın yürütülmesi ve deneyler TÜBİTAK desteğinin yanında ODTÜ, HESFİBEL fabrikası ve CMS deneyi ileri kalorimetre kollaborasyonuna dahil ülkeler ile ve CERN laboratuarının katkıları gerçekleşmiştir. Uluslararası büyük bir kollaborasyon ortaklığı içinde üniversite-sanayi araştırma ve geliştirme projesi ile gerçekleştirilen bu çalışma deneysel yüksek enerji deneylerine katkıda ülkemizde ulaşılan yeni bir aşamadır.
Anahtar Kelime:

Konular: Fizik, Uygulamalı
Erişim Türü: Erişime Açık
APA ZEYREK T, AYAN A, PESEN E, Tolun P, SEVER R, SERİN-ZEYREK M, AKGÜN U, GÜLER M (2000). CERN CMS deneyi için en ileri kalorimetre ( Very forward calorimeter ). , 1 - 63.
Chicago ZEYREK T. Mehmet,AYAN Ahmet Sedat,PESEN Erhan,Tolun Perihan,SEVER Ramazan,SERİN-ZEYREK Meltem,AKGÜN Uğur,GÜLER Murat CERN CMS deneyi için en ileri kalorimetre ( Very forward calorimeter ). (2000): 1 - 63.
MLA ZEYREK T. Mehmet,AYAN Ahmet Sedat,PESEN Erhan,Tolun Perihan,SEVER Ramazan,SERİN-ZEYREK Meltem,AKGÜN Uğur,GÜLER Murat CERN CMS deneyi için en ileri kalorimetre ( Very forward calorimeter ). , 2000, ss.1 - 63.
AMA ZEYREK T,AYAN A,PESEN E,Tolun P,SEVER R,SERİN-ZEYREK M,AKGÜN U,GÜLER M CERN CMS deneyi için en ileri kalorimetre ( Very forward calorimeter ). . 2000; 1 - 63.
Vancouver ZEYREK T,AYAN A,PESEN E,Tolun P,SEVER R,SERİN-ZEYREK M,AKGÜN U,GÜLER M CERN CMS deneyi için en ileri kalorimetre ( Very forward calorimeter ). . 2000; 1 - 63.
IEEE ZEYREK T,AYAN A,PESEN E,Tolun P,SEVER R,SERİN-ZEYREK M,AKGÜN U,GÜLER M "CERN CMS deneyi için en ileri kalorimetre ( Very forward calorimeter )." , ss.1 - 63, 2000.
ISNAD ZEYREK, T. Mehmet vd. "CERN CMS deneyi için en ileri kalorimetre ( Very forward calorimeter )". (2000), 1-63.
APA ZEYREK T, AYAN A, PESEN E, Tolun P, SEVER R, SERİN-ZEYREK M, AKGÜN U, GÜLER M (2000). CERN CMS deneyi için en ileri kalorimetre ( Very forward calorimeter ). , 1 - 63.
Chicago ZEYREK T. Mehmet,AYAN Ahmet Sedat,PESEN Erhan,Tolun Perihan,SEVER Ramazan,SERİN-ZEYREK Meltem,AKGÜN Uğur,GÜLER Murat CERN CMS deneyi için en ileri kalorimetre ( Very forward calorimeter ). (2000): 1 - 63.
MLA ZEYREK T. Mehmet,AYAN Ahmet Sedat,PESEN Erhan,Tolun Perihan,SEVER Ramazan,SERİN-ZEYREK Meltem,AKGÜN Uğur,GÜLER Murat CERN CMS deneyi için en ileri kalorimetre ( Very forward calorimeter ). , 2000, ss.1 - 63.
AMA ZEYREK T,AYAN A,PESEN E,Tolun P,SEVER R,SERİN-ZEYREK M,AKGÜN U,GÜLER M CERN CMS deneyi için en ileri kalorimetre ( Very forward calorimeter ). . 2000; 1 - 63.
Vancouver ZEYREK T,AYAN A,PESEN E,Tolun P,SEVER R,SERİN-ZEYREK M,AKGÜN U,GÜLER M CERN CMS deneyi için en ileri kalorimetre ( Very forward calorimeter ). . 2000; 1 - 63.
IEEE ZEYREK T,AYAN A,PESEN E,Tolun P,SEVER R,SERİN-ZEYREK M,AKGÜN U,GÜLER M "CERN CMS deneyi için en ileri kalorimetre ( Very forward calorimeter )." , ss.1 - 63, 2000.
ISNAD ZEYREK, T. Mehmet vd. "CERN CMS deneyi için en ileri kalorimetre ( Very forward calorimeter )". (2000), 1-63.