Kıyı geometrisi ile taban topografyasının kıyı ve kıta sahanlığı akımlarının yapısı ve girdap oluşumlarına etkisi

3 0

Proje Grubu: YDABÇAG Sayfa Sayısı: 171 Proje No: YDABÇAG-137 Proje Bitiş Tarihi: 01.04.2000 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kıyı geometrisi ile taban topografyasının kıyı ve kıta sahanlığı akımlarının yapısı ve girdap oluşumlarına etkisi

Öz:
Bu proje'nin amacı, kıyısal akimlar dinamiğinin incelenmesi ve bu akımların topografya, kiyisal geometri, rüzgar gerilimi gibi çevre koşullarından nasıl etkilendiğinin belirlenmesidir. Anılan türden etkileşimler, küresel okyanus'u çevreleyen kıyısal bölgelerin pek çoğunda geçerlidir. Bu bölgelerdeki kıyısal akımların dinamiği çoğu kez menderesler, girdaplar ve puüsküller gibi, açık denizle ısı, tuzluluk, besin tuzları vbg özelliklerin alışverişini etkileyen yapılarca belirlenir. Bu araştırma projesinde çeşitli yöntemler kullanılmıştır: Uydu ve yer ölçümlerine dayanan önceki gözlemler, bizleri bazı düşsel veya uygulamalı problemler için analitik veya sayısal çözümler geliştirmek yolunda teşvik etmiştir. Türkiye kıyılarında gözlenen özel durumlar bu yönde önemli bir rol oynamışlardır. Temel bir kavrayış için, kontrollü durumlardaki geometrik veya topoğrafik özelliklerin etkileri incelenmiştir. Ancak, incelenebilecek düşsel durumların kapsadığı alanın çok geniş olabileceği gözönüne alınarak, basitleştirilmiş durumlardan oluşan bir set problem ele alınmıştır. Bu özel problemlere ek olarak, ta-ban akımlırının basit bir modeli, gözlemlerden de yararlanılarak, istanbul ve Çanakkale Boğazları'nın komşu denizlere ulaşan dip akımlarına uygulanmıştır. Bu raporda öncelikle barotropik bir kıyısal akımın geometrik ve topoğrafik olarak kontrolü problemini formüle etmekteyiz. Daha sonra, dönen yerküre üzerinde, taban sürtünmesi ve topografya değişimleri tarafından dengelenen bir kıyısal akımı incelemekteyiz. Asimptotik bir profil ile yaklaşan bir akımın basitleştirilmiş durağan d'namiği öncelikle ele alınmaktadır. Daha sonra, analitik çözümlerle yapilan karşılaştırma yoluyla modelin durağan olmayan koşullara uygulanması denenmektedir.Kıta sahanlığı akımlarının ikinci bir uygulaması olarak, Türkiye denizleri'nden iyi bilinen iki örnek seçilmektedir: incelenen kıta sahanlığı akımları, istanbul ve Çanakkale Boğazları'nın komşu denizlere olan yoğun su akımları'dır. Komşu kıta sahanlığı bölgelerindeki akımlar Boğazlar'daki momentum veya yoğunluk farkı kaynaklarınca sürülür, ve ortaya çıkan yerçekimi akıntılarının yapısı büyük ölçüde taban topografyası, taban sürtünmesi ve türbülanslı girişim tarafından belirlenir.Yaklaşımımız, herhangi bir yapıyı modeller yardımı ile benzeştirmeden önce, gözlemlerin dikkatlice gözden geçirilmesine dayanmaktadır. Deneyimimiz, bu yaklaşımın gerekliliğini göstermiştir. Sonuçlar, kıta sahanlığı topoğrafyasmınm küçük ayrıntılarına fazlaca du-yarlıdır. Boğazlar'dan dışarı akan sularm kaderi, ve dolaylı olarak belirledikleri komşu Denizlerin yenilenme süreçleri, kıta sahanlığı üzerindeki akım yoluna ve gerçekleşen karışıma duyarlı bir şekilde bağlıdır.Rapor'un ilk bölümü kıyısal. akımların gözden geçirilmesine ve Türkiye Denizleri'nden örneklere ayrılmıştır. Uydu ve yer gözlemleri ile ilgili yayınlar gerçekleşen durumları örnelemek amacı ile Rapor'a eklenmiştir.ikinci bölümde barotropik kıyısal akımları belirleyen denklemlerin geliştirilmesi ve özel durumları, kullanılan modellerin ayrıntıları ile birlikte anlatılmaktadır. Seçilmiş düşsel durumlardaki analitik ve sayısal çözümler arasında karşılaştırmalar yapılmaktadır. İstanbul ve Çanakkale Boğazları'ndan komşu denizlere yoğun su akışı ile ilgili gözlem ve modellere dayanan sonuçların bir özeti, yayımlanmak üzere gönderilen biri İngilizce diğeri Türkçe iki makale aracılığıyla Ek l de verilmiştir. Ek 2 de ise konuyla ilgili daha önceki yayınlarımız bütünleyici olmaları için sunulmaktadir.
Anahtar Kelime:

Konular: Jeokimya ve Jeofizik Jeoloji
Erişim Türü: Erişime Açık
APA Özsoy E (2000). Kıyı geometrisi ile taban topografyasının kıyı ve kıta sahanlığı akımlarının yapısı ve girdap oluşumlarına etkisi. , 1 - 171.
Chicago Özsoy Emin Kıyı geometrisi ile taban topografyasının kıyı ve kıta sahanlığı akımlarının yapısı ve girdap oluşumlarına etkisi. (2000): 1 - 171.
MLA Özsoy Emin Kıyı geometrisi ile taban topografyasının kıyı ve kıta sahanlığı akımlarının yapısı ve girdap oluşumlarına etkisi. , 2000, ss.1 - 171.
AMA Özsoy E Kıyı geometrisi ile taban topografyasının kıyı ve kıta sahanlığı akımlarının yapısı ve girdap oluşumlarına etkisi. . 2000; 1 - 171.
Vancouver Özsoy E Kıyı geometrisi ile taban topografyasının kıyı ve kıta sahanlığı akımlarının yapısı ve girdap oluşumlarına etkisi. . 2000; 1 - 171.
IEEE Özsoy E "Kıyı geometrisi ile taban topografyasının kıyı ve kıta sahanlığı akımlarının yapısı ve girdap oluşumlarına etkisi." , ss.1 - 171, 2000.
ISNAD Özsoy, Emin. "Kıyı geometrisi ile taban topografyasının kıyı ve kıta sahanlığı akımlarının yapısı ve girdap oluşumlarına etkisi". (2000), 1-171.
APA Özsoy E (2000). Kıyı geometrisi ile taban topografyasının kıyı ve kıta sahanlığı akımlarının yapısı ve girdap oluşumlarına etkisi. , 1 - 171.
Chicago Özsoy Emin Kıyı geometrisi ile taban topografyasının kıyı ve kıta sahanlığı akımlarının yapısı ve girdap oluşumlarına etkisi. (2000): 1 - 171.
MLA Özsoy Emin Kıyı geometrisi ile taban topografyasının kıyı ve kıta sahanlığı akımlarının yapısı ve girdap oluşumlarına etkisi. , 2000, ss.1 - 171.
AMA Özsoy E Kıyı geometrisi ile taban topografyasının kıyı ve kıta sahanlığı akımlarının yapısı ve girdap oluşumlarına etkisi. . 2000; 1 - 171.
Vancouver Özsoy E Kıyı geometrisi ile taban topografyasının kıyı ve kıta sahanlığı akımlarının yapısı ve girdap oluşumlarına etkisi. . 2000; 1 - 171.
IEEE Özsoy E "Kıyı geometrisi ile taban topografyasının kıyı ve kıta sahanlığı akımlarının yapısı ve girdap oluşumlarına etkisi." , ss.1 - 171, 2000.
ISNAD Özsoy, Emin. "Kıyı geometrisi ile taban topografyasının kıyı ve kıta sahanlığı akımlarının yapısı ve girdap oluşumlarına etkisi". (2000), 1-171.