• ÖZ

Bu çalışmada, Musâhiblik konusununDin Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi(DKAB) müfredatında yer alış şekliişlenmektedir. Burada ele alınanMusâhiblik, Alevî nitelemeli geleneğemensup ocak ve grupların bazısında yeralmaktadır. Ancak söz konusu ocak vegruplar arasında da farklıanlamlandırmalar ve uygulamalarlavarlığını sürdürmektedir. Yaygınşekliyle “evli iki ailenin dünya ve ahiretkardeşliğini” ifade eden Musâhiblik, birnevi sosyal dayanışma içerikligeleneksel bir kurumsal yapıyı ifadeetmektedir. Dünyada ve ülkemizdegörülen modernleşme ve şehirleşme vb.birtakım etkilere bağlı olarakMusâhiblik gibi kurumlar, günümüzdeişlevini yitirmeye başlamış veunutulmaya yüz tutmuştur. Dünyadave ülkemizde yaşanan gelişmelere bağlıolarak 2005 yılından itibaren Alevîgelenek açısından önemli görülenbirtakım konular DKAB dersininmüfredatı içerisinde yer almayabaşlamıştır. Bu konulardan biri deMusâhibliktir. Gelinen noktadaMusâhibliğin İlköğretimde 7, Ortaöğretimde ise 12. sınıflarda işlendiğigörülmektedir. Müfredatta MusâhibliğinAlevî nitelemeli bütün ocak vegruplarda varmış gibi bir algıya nedenolacak tarzda işlenmesi dikkat çekmektedir. Ayrıca Musâhibliğin tekisimle ve bütün gruplarda aynı anlamlandırma ve uygulamalarla var olduğuşeklinde sunulduğu da görülmektedir.

• ÖZ

Bu çalışmada Alevî nitelemeli gelenek ya da ocak ve gruplar hakkında yapılacak çalışmalarda ocak sisteminin dikkate alınmasının önemi ele alınmaktadır. Bugün itibariyle daha çok Alevî ismiyle anılan gelenek, geleneksel olarak ocak sistemine dayanmaktadır. Nitekim Anadolu’da yaygın olarak varlığı devam eden Ağuçan, Baba Mansur, Hacı Bektaş, Dede Garkın, Hasan Dede, Keçeci Baba, Hubyar, Şücaaddin Veli vb. örnekler bu hususu açıkça ortaya koymaktadır. Söz konusu ocakların her biri farklı silsilelere ve tasavvufî gelenek mensubiyetine sahiptir. Alevî nitelemeli gelenek mensupları arasında bu geleneğe rengini veren ana unsurlarda dahi bazı farklılıkların ortaya çıkmasının temel nedeni söz konusu bu farklılıklardır. Bu farklılıklara bağlı olarak Hakk, Muhammed, Ali kabulü, dört kapı kırk makam anlayışları, yürütülen âdâb ve erkân, söz konusu âdâb ve erkâna dair eserler, cemler, semahlar, cemlerde ve semahlarda okunan deyiş ve nefesler, musâhiblik gibi toplumsal kurumlar vb. farklı anlayış ve uygulamalar ortaya çıkmıştır. Şehirleşmeyle ortaya çıkan örgütlenme gerçeği de başlangıçta yine ocak merkezli bir çerçevede teşekkül etmiştir. Bu itibarla Alevî gelenek ve mensupları hakkında yürütülecek bütün çalışmaların ocak sitemini dikkate alması sağlıklı sonuçlar için son derece önemlidir. Bu gereklilik aslında gelenekte sıkça dile getirilen bir gerçekliğin de gereğidir: “Yol bir, sürek bin birdir.”