• ÖZ

Bu çalışmada, Türkiye’nin en önemli ticari ortağı konumunda bulunan Almanya ile karşılıklı dış ticareti üzerinde reel döviz kuru ve döviz kur oynaklığının etkileri sektörel (SITC Rev. 3’e göre 1-digit üzerinden 10 sektör ile) bazda incelenmiştir. 2002-2015 dönemini kapsayan üç aylık veriler ile her bir sektörün ihracat ve ithalat akımları, gelir etkisini görmek için Türkiye ve Almanya’nın gayri safi yurtiçi hasılası, fiyat etkilerini görmek için reel döviz kuru (Avro/Türk Lirası) ve reel döviz kuru oynaklığının bir fonksiyonu olarak tanımlanmıştır. Döviz kuru oynaklığı üç aylık dönemlerde aylık reel döviz kuru değerlerinin standart sapması olarak alınmıştır. Değişkenler arasındaki uzun dönem ilişkiler Pesaran ve Shin (1999) ve Pesaran, Shin ve Smith (2001) çalışmalarında tanımlanan sınır sınaması ve otoregresif dağıtılmış gecikme modeli (ARDL) ile incelenmiştir. Analiz sonuçlarına göre, reel döviz kuru oynaklığı reel döviz kuru ile birlikte Almanya ile dış ticaretimizde payı yüksek olan sektörlerde belirleyici olarak bulunmuştur.

• ÖZ

Teknoloj k gel şmen n türü Harrod-nötr teknoloj k gel şme olarak kabul ed ld ğ nde, yapılan anal z durağan durum koşulları le uyumlu olmaktadır. Bu nedenle, uzun döneml l şk ler gerekt ren ekonometr k yöntemler kullanılarak yapılan çalışmalarda teknoloj k gel şmen n türünün Harrod-nötr varsayılması daha uygundur. Bu çalışmada Türk ye ekonom s ç n büyümen n kaynakları 1970-2011 dönem ç n Harrod-nötr teknoloj k gel şme varsayımı altında ncelenm şt r. Söz konusu nceleme Pesaran, Sh n ve Sm th (2001) makales ne dayanan sınır sınaması ve Pesaran ve Sh n (1999) çalışmasına dayanan otoregres f dağıtılmış gec kme model le gerçekleşt r lm şt r. Tahm n sonuçlarının sağlamlığı se Ph ll ps ve Hansen (1990) makales le tanımlanmış değ şt r lm ş en küçük kareler yaklaşımı le araştırılmıştır. Anal z sonuçları, Türk ye'de toplam faktör ver ml l ğ büyümes n n, emek başına hasıla büyüme oranının dalgalanmasını bel rlemes mümkün se de büyümen n esas kaynağı olmadığını ma etmekted r. Ayrıca, çalışmanın bulguları, ver ml l k büyümes n n f z k ve beşer sermaye b r k m ve emek arzı artışı le bel rlenen ekonom ye çsel b r unsur olduğunu da ma etmekted r

• ÖZ

Türkiye’de doğurganlık oranları son yirmi yılda istikrarlı bir biçimde azalma göstermiştir. Bu çalışmada doğurganlık oranlarındaki değişmelerin nüfus yapısı, işgücü arzı ve fiziki sermaye stoku çerçevesinde istihdam üzerindeki etkileri önümüzdeki kırk yıl için incelenmiştir. Bu çalışma doğurganlık oranlarında olası tersine bir gelişmenin sözü edilen değişkenler üzerindeki etkisini de incelemektedir. Çalışma üç aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada, Türkiye nüfusu yaş sınıflarına göre doğurganlık oranları ve hayatta kalma oranları ile tanımlanan Leslie matrisi aracılığıyla öngörülmüştür. Öngörüler farklı doğurganlık oranları için tekrarlanmıştır. İkinci aşamada, çalışan başına fiziki sermaye stoku zaman serisi verileri ile öngörülmüştür. Üçüncü aşamada, ilk iki aşamada elde edilen öngörüler birleştirilmiştir. Böylece farklı doğurganlık oranları altında öngörülen işgücü arzını istihdam edebilmek için gerekli sermaye birikimi artış hızı ne olmalıdır sorusu cevaplanmıştır. Analiz sonuçlarına göre doğurganlık oranları mevcut düzeyinde kalsa da istihdam açısından asıl etki yaklaşık on beş yıl sonra ortaya çıkmakta ve artan işgücü arzını istihdam etmek için gerekli sermaye birikimi yıllık ortalama artış hızının en az yüzde 5 düzeyinde olması gerekmektedir. Öngörülen bu değer incelenen dönemde gerçekleşen sermaye birikimi artış hızından (yaklaşık yüzde 4) daha büyüktür.

• ÖZ

Bu çalışmada Türkiye'de vergi yapısı ile iktisadi büyüme arasındaki ilişkiler vergi yükü, gayri safı sabit sermaye/GSYİH oranı ve yurtiçi tasarruflar/GSYİH oranı ile birlikte değerlendirilmiştir. Bu amaçla nedensellik analizi ve etki-tepki fonksiyonları kullanılmıştır. Nedensellik sınamalarına göre vergi yapısı ile büyüme arasında tek yönlü bir nedensellik ilişkisi vardır. İlişkinin yönü büyümeden dolaysız vergi gelirlerinin toplam vergi gelirleri içindeki payı ile dolaylı vergi gelirlerinin toplam vergi gelirleri içindeki payına doğrudur. Dolaysız vergi gelirlerinin GSYİH'ya oranından (vergi yükü) büyümeye doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Büyüme, aynı zamanda, hem gayri safi sabit sermaye/GSYİH oranı hem de yurtiçi tasarruflar/GSYİH oranının Granger nedenidir. Etki-tepki fonksiyonlarına göre, büyüme, ilk aşamada dolaylı vergi gelirlerinin toplam vergi gelirleri içindeki payına aynı yönde, dolaysız vergi gelirlerinin toplam vergi gelirleri içindeki payına ise ters yönde tepki vermekte ve değişkenler ortalama 3-4 dönem sonra birlikte hareket etmektedirler. İktisadi büyüme vergi yüküne de aynı yönde tepki vermekte ve iki değişken 4-5 dönem içinde birlikte hareket etmeye başlamaktadırlar.