• ÖZ

Kişinin bazı yükümlülükleri uhdesinde barındırması için akıllı olması şarttır. Bu durum hem dinî hem de beşerî sistemlerde aynı şekildedir. Bu bağlamda Kur’an’da aklı kullanmaya vurgu yapan birçok ayet vardır. Her bir ayetin anlatmak istediği aklın nasıl kullanılacağına dair bir hakikat mevcuttur. Bu hakikatin ortaya çıkarılması ise ehil olan kişilerin izahlarıyla mümkün olacaktır. Öte yandan bu ayetlerin bağlamıyla birlikte değerlendirilmesi doğru bir anlamın ortaya çıkmasında önemli bir etkendir. Nitekim aynı ifadeler birçok ayette tekrar edilmesine rağmen her birinde farklı bir konuya temas edilmektedir. Mesele aklî çerçevede Kur’an’ın ele alınmasıyla ilgili olduğu için konuyu dirayet tefsiri ekseninde değerlendirmek daha doğru olacaktır. O nedenle bu çalışmamızda aklî çıkarımlara çok fazla başvurulan Te’vîlâtü’l-Kur’ân ve Tefsîru’l-Menâr isimli iki tefsir bağlamında konunun değerlendirilmesi yapılacaktır. Yaşadıkları zaman dilimi birbirinden çok uzak olmasına rağmen her ki tefsirdeki müelliflerin meseleye bakışları arasında benzerliklerin çok olduğu görülmüştür. O nedenle ayetlerin verdiği mesajların farklı zamanlarda nasıl anlaşıldığı, ne gibi anlayış farklılıklarının oluştuğu, ortak noktaların neler olduğu bu çalışmada ortaya konmaya çalışılacaktır.

• ÖZ

Fitne kavramı, insan zihninde olumsuz bir anlamı çağrıştırmaktadır. Bu çağrışımda kişisel ve toplumsal açıdan istikametten uzaklaşmak, huzursuzluk, kargaşa, aklî melekeleri kullanmadan hareket etmek, bunun sonucunda da büyük sıkıntılara, belalara maruz kalmak söz konusudur. Bütün bunlar temelde insan için bir imtihandır. Hayat serüveninde karşılaştığı zorluklar ve elde ettiği nimetler karşısındaki tavrının ne olacağı yönünde bir değerlendirme aracıdır. Muhammed Esed, ayetlerin tercümelerinde ilk dönemdeki anlamlara riayet edilmesi gerektiği kanaatini dile getirmiştir. Fitne kavramı için de aynı yolu takip ettiğini iddia etmesine rağmen zaman zaman bu ilkesinin dışına çıkmak suretiyle kelimeye değişik anlamlar da vermiştir. Diğer müfessirlerden farklı olarak “ayartı, kötülük eğilimi” anlamlarını çokça kullanmıştır. Bu çalışmada fitne kavramına Muhammed Esed’in yaklaşımının ne olduğunu belirlemek temel hedefimiz olmuştur. Bu kapsamda ayetleri değerlendirirken en başta ortaya koyduğu temel ilkelere bağlı kalıp kalmadığı ortaya konmuştur. Öte yandan ayetlerin bağlamını dikkate alıp almadığı irdelenmiştir. Ayrıca Esed’in tefsiri bağlamında yorum eksenli meal/tefsirin Kur’an’ın anlamına etkisi hakkında değerlendirmeler yapılmıştır.

• ÖZ

İbn Kesir, Rivayet tefsirinde önde gelen bir müfessirdir. Eserinde konuları ayrıntılı bir tahlile tabi tutmuştur. Rivayet ağırlıklı bir yol izlemesine rağmen kendi düşüncelerini de ortaya koymuştur. Mucize konusu da geçmişten günümüze birçok tartışmaya neden olmuştur. Çünkü mucizeler, normal gidişatı tersine çeviren bir durumdur. Bu konu, önceki peygamberlere verilen mucizeler ve son peygambere verilen mucizeler olarak iki kategoride değerlendirilmiştir. Her peygamberin bir veya birkaç mucizesi vardır. Bunlar, peygamberliği ispat anlamında yardımcı bir etken olmuştur. Bu çalışmamızda, konuyu İbn Kesir bağlamında değerlendirmeye tabi tutacağız. Bu arada diğer çalışmalardan da istifade edeceğiz.